Fosforyny
Wiele czasu i uwagi poświęcono możliwości zastosowania w produkcji warzyw preparatów opartych na fosforynach. Wkroczyły one już dość dawno do asortymentu dostępnych na rynku rozwiązań wspomagających ochronę. Wykazują stosunkowo dobre działanie w stosunku do sprawców mączniaków rzekomych i zarazy ziemniaka występującej na ziemniaku i pomidorze. Mączniaki rzekome to grupa chorób rozwijająca się szczególnie dobrze w lata wilgotne i stosunkowo ciepłe. Mogą w ciągu kilkunastu dni doprowadzić do całkowitego zniszczenia roślin i co za tym idzie do utraty plonu. Najbardziej zagrożonymi przez mączniaki gatunkami są ogórek, sałata, cebula.
Poza fosforynami do zwalczania tej grupy chorób próbuje się stosować także środki na bazie ekstraktów roślinnych i oczywiście związki miedzi. Innym powszechnie występującym zagrożeniem upraw warzyw jest sprawca szarej pleśni. Fosforyny wykazują działanie w ograniczaniu tego patogena. W zwalczaniu sprawcy szarej pleśni pojawił się trend polegający na możliwości ograniczania występowania tego grzyba przez zastosowanie preparatów biologicznych, opartych na grzybach nadpasożytniczych, jak np. Polyversum. W uprawie truskawki pojawiło się rozwiązanie – produkt na bazie laminaryny – polisacharydu pozyskiwanego z brunatnic Laminaria digitata. Podobne rozwiązanie istnieje także w sadownictwie, w uprawie jabłoni, stosowane pod kątem ograniczania zagrożenia przez zarazę ogniową.
Plantatorzy stosujący rozwiązania na bazie fosforynów powinni mieć świadomość, iż nie można ich stosować w produkcji ekologicznej (żaden z produktów fosforynowych nie ma tu rejestracji) oraz świadomość tego, że w poszczególnych produktach żywnościowych są określone maksymalne poziomy pozostałości dla fosforynów. Dość restrykcyjny w sprawie pozostałości fosforynów jest rynek żywnościowy w Niemczech.
W walce z patogenami
W lata wilgotne na niektórych gatunkach, dla przykładu sałacie i korzeniowych pojawia się gnicie powodowane przez grzyba Sclerotinia sclerotiorum. Patogen ten jest dość pospolity we wszystkich rejonach uprawy warzyw. Szkodliwe nasilenie choroby wiąże się z nadmierną wilgotnością i częstą uprawą na danym polu roślin szczególnie podatnych: korzeniowe i sałata. Choroba jest trudna do opanowania. Od kilku lat w ochronie przed gniciem powodowanym przez grzyba Sclerotinia sclerotiorum pojawiły się tendencje polegające na stosowaniu grzybów nadpasożytniczych w stosunku do sprawcy choroby. Do praktyki trafiły produkty oparte na Coniothyrium minitans oraz na grzybach z rodzaju Trichoderma.
W lata ciepłe/gorące i suche problemem, na niektórych gatunkach (marchew, pietruszka, niektóre dyniowate) stają się mączniaki prawdziwe oraz inne patogeny powodujące plamistości liści np.: grzyby z rodzaju Alternaria. Z obserwacji i literatury wynika, że wspomagające działanie powszechnie stosowanych fosforynów wobec tych chorób jest mniej efektywne. W wielu krajach prowadzi się badania nad możliwością biologicznej ochrony przed mączniakami prawdziwymi. Próbuje się stosować preparaty oparte na grzybach i bateriach, zarówno nadpasożytniczych, jak i konkurencyjnych w stosunku do sprawców chorób.
Krzem w warzywnictwie
W Polsce także prowadzi się szeroko zakrojone badania nad komercjalizacją rozwiązań niechemicznych, wspomagających klasyczną ochronę roślin. W prasie i literaturze można znaleźć szereg informacji dotyczących możliwości zastosowania w warzywnictwie fosforynów, związków krzemu oraz mikroorganizmów konkurencyjnych w stosunku do sprawców chorób. Publikacje te pochodzą zarówno z instytutów badawczych jak i od firm komercyjnych. Firma Intermag włączyła się w ten dorobek w ostatnich latach, szeroko przeprowadzonymi badaniami dotyczącymi wpływu preparatów krzemowych na zdrowotność roślin. Wyniki uzyskane w badaniach potwierdzają efektywność związków krzemu w ograniczaniu występowania wielu chorób roślin warzywnych. Badania prowadzone były we współpracy z Instytutem Ogrodnictwa ze Skierniewic. Już w 2013 r. przeprowadzono szereg doświadczeń w uprawie sałaty, pomidora gruntowego, ogórka i kapusty pekińskiej oraz innych gatunków warzyw.
Krzem w uprawie sałaty
W uprawie sałaty (tabela 1, 2), w sezonie 2013 badano wpływ preparatu Optysil® na występowanie dwóch groźnych chorób: szarej pleśni (sprawca Botrytis spp.) i zgnilizny twardzikowej (sprawca Sclerotinia sclerotiorum). Uzyskane w doświadczeniach wyniki wskazują na wysoką efektywność badanego preparatu w stosunku do wymienionych chorób.
Tabela 1. Ocena biologicznej skuteczności nawozu dolistnego Optysil® w ochronie sałaty w uprawie polowej przed chorobami: szara pleśń (sprawca Botrytis spp.) i zgnilizna twardzikowa (sprawca Sclerotinia sclerotiorum) w 2013 r.:
Tabela 2. Ocena biologicznej skuteczności nawozu dolistnego Optysil® w ochronie sałaty w uprawie polowej przed chorobami: szara pleśń (sprawca Botrytis spp.) i zgnilizna twardzikowa (sprawca Sclerotinia sclerotiorum) w 2013 r.:
Wnioski:
- Nawóz dolistny Optysil® stosowany nalistnie w stężeniu 0,1% skutecznie zabezpieczał rośliny sałaty przed szarą pleśnią i zgnilizną twardzikową.
- Zastosowanie nawozu dolistnego miało także istotny wpływ na wysokość plonu handlowego sałaty, w porównaniu do obiektu kontrolnego.
- Zastosowanie nawozu dolistnego Optysil® może mieć istotne znaczenie w integrowanej uprawie i ochronie sałaty przed chorobami.
- Nie stwierdzono fitotoksycznego działania nawozu Optysil® na rośliny sałaty.
Krzem w uprawie pomidora
Przedmiotem doświadczeń w sezonie 2013 były także dwie groźne choroby pomidora polowego: alternarioza (tabela 3) i zaraza ziemniaka (tabela 4). W przypadku obu chorób zanotowano wysoką efektywność nawozu Optysil®.
Tabela 3. Ocena biologicznej skuteczności nawozu dolistnego Optysil® w ochronie pomidorów w uprawie polowej przed alternariozą (sprawca Alternaria spp.) w 2013 r.:
Tabela 4. Ocena biologicznej skuteczności nawozu dolistnego Optysil, w ochronie pomidora w uprawie polowej przed zarazą ziemniaka (sprawca Phytophthora infestans) w 2013 r.:
Wnioski:
- Nawóz dolistny Optysil® w stężeniu 0,1% wykazał dobrą skuteczność (77%), porównywalną do fungicydu referencyjnego oraz pozostałych środków referencyjnych w ochronie pomidora przed alternariozą.
- Nawóz dolistny Optysil® w stężeniu 0,1% wykazał także dostateczną skuteczność w ochronie pomidorów przed zarazą ziemniaka (78%), porównywalną do środka referencyjnego, lecz istotnie niższą od fungicydu referencyjnego.
- Zastosowanie nawozu dolistnego Optysil® w stężeniu 0,1% miało istotny wpływ na wysokość plonu handlowego w porównaniu do obiektu kontrolnego i środków porównawczych.
- Nie obserwowano efektów fitotoksyczności na traktowanych roślinach badanym nawozem dolistnym.
Krzem w uprawie ogórka, kapusty
Bardzo zbliżone wyniki uzyskano w doświadczeniach, w których badano wpływ nawozu krzemowego Optysil® na zdrowotność roślin w uprawie ogórka polowego. Skuteczność nawozu Optysil® w stosunku do sprawcy mącznika rzekomego ogórka określono na poziomie 74%. W sezonie 2013 badaniami objęto także kapustę pekińską (tab. 5) i groźne dla tej uprawy patogeny (Alternaria spp), powodujące na „pekince” czerń krzyżowych.
Tabela 5. Ocena biologicznej skuteczności nawozu dolistnego Optysil® w ochronie kapusty pekińskiej przed czernią krzyżowych (sprawca Alternaria spp) w 2013 r. (lokalizacja: Pole Doświadczalne Instytut Ogrodnictwa):
Poza wysoką zdrowotnością roślin traktowanych nawozem Optysil®, zauważono bardzo wysoki wpływ nawozu na plonowanie kapusty pekińskiej. Plon z poletek traktowanych nawozem Optysil® był o 14% wyższy niż na poletkach kontrolnych.
Optysil – mineralny stymulator wzrostu
Istotne znaczenie ma fakt, że nawóz krzemowy Optysil® został zarejestrowany w Polsce, jako mineralny stymulator wzrostu roślin. Zgodnie z przeprowadzonymi badaniami Optysil® ogranicza także działanie stresów wpływających na wzrost i rozwój roślin, reguluje pobieranie makro- i mikroelementów, łagodzi negatywne skutki okresowego niedoboru wody, wysokiego zasolenia oraz aktywuje naturalne mechanizmy odpornościowe roślin. Ponadto wzmacnia ściany komórkowe i zmniejsza podatność roślin na uszkodzenia mechaniczne (np. uszkodzenia owoców podczas zbioru i transportu, wyleganie zbóż). Optysil® będąc produktem o działaniu antystresowym stanowi kluczowy element strategii wspierania naturalnej odporności roślin STRESS CONTROL SYSTEM. Ponadto biostymulator idealnie wpisuje się w koncepcję integrowanej ochrony roślin oraz produkcję ekologiczną. Co bardzo istotne preparat można także stosować w rolnictwie ekologicznym (Świadectwo nr NE 251/2014). Istotnym elementem stosowania preparatu Optysil® jest brak szkodliwych dla konsumentów pozostałości w produktach żywnościowych. Zwiększona zawartość krzemu w diecie może wpływać pozytywnie na nasze zdrowie.
