Zapytałam właścicieli dwóch licencjonowanych szkółek, którzy od wielu lat oferują zielone sadzonki truskawek o zalecenia dotyczące zakładania plantacji z tego rodzaju materiału nasadzeniowego.
Ryszard Majewski z Goślinowa (Wielkopolska) ma doświadczenie nie tylko w produkcji sadzonek truskawki, lecz także w hodowli ciekawych odmian tego gatunku.
Józef Niewczas z Wielowicza (woj. kujawsko-pomorskie) prowadzi kwalifikowaną szkółkę sadzonek truskawek, w której produkuje zarówno sadzonki frigo, jak i zielone różnych odmian, w tym wielu hodowli Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach.
– W jakich warunkach warto zakładać plantacje truskawek z sadzonek zielonych, wysadzanych w pole jesienią?
Ryszard Majewski: Mam stałych klientów, którzy decydują się na jesienne zakładanie plantacji truskawek z odmian wyhodowanych w kraju, tolerancyjnych na panujące u nas warunki klimatyczne. Do niedawna argumentem przemawiającym za wyborem wiosennego terminu zakładania plantacji truskawek było to, że wiosną gleba była wilgotna, a jesienią sucha. W ostatnich dwóch latach w wielu rejonach Polski susza występowała już wiosną i w tych warunkach w lepszej kondycji były rośliny posadzone jesienią. Ponadto od kilku lat nie występują u nas silne mrozy pod koniec roku, dzięki czemu zmniejszyło się ryzyko wymarznięcia sadzonek posadzonych jesienią. Na ogół zdążą one dobrze ukorzenić się przed nastaniem zimy. Polecam również sadzenie jesienią sadzonek zielonych doniczkowanych (oferowanych w wielodoniczkach). Wprawdzie są one o ok. 20% droższe od sadzonek z gołym korzeniem, ale łatwo się przyjmują.
Józef Niewczas: Jesień jest to bardzo dobry czas na zakładanie plantacji. Ponieważ sadzonki są wyrośnięte, mają dojrzały system korzeniowy oraz posiadają zawiązane pąki kwiatowe (zawiązują je w okresie skracającego się dnia, czyli na przełomie sierpnia i września), uzyskamy z nich owoce wiosną następnego roku. Jesienna pogoda pozwala na założenie plantacji, gdyż wilgotna gleba, temperatura powietrza oraz ilość opadów sprzyjają przyjmowaniu się i wzrostowi posadzonych truskawek.
– Jakie wskazówki przekazaliby Państwo klientom kupującym sadzonki truskawek jesienią?
R.M.: Plantacja truskawek będzie obficie plonowała, jeśli spełnione będą trzy podstawowe warunki: starannie przygotowane stanowisko pod uprawę, do sadzenia zostaną wybrane zdrowe sadzonki pochodzące z kwalifikowanych szkółek oraz będzie możliwość ich podlania po posadzeniu i później, w kolejnym roku uprawy – podczas owocowania. Oczywiście rośliny powinny być sadzone na odpowiednią głębokość, taką, żeby stożek wzrostu był na równi z powierzchnią ziemi. Jeśli sadzonki mają przesuszony system korzeniowy lub są zaparzone, nie powinno się ich sadzić. Część takich roślin zwykle ma szansę się zregenerować, ale na pewno należy się liczyć z wypadami.
J.N.: Warunkiem powodzenia uprawy truskawek jest zakładanie plantacji z sadzonek wolnych od chorób i wirusów, dlatego materiał nasadzeniowy powinien pochodzić z kwalifikowanych szkółek. Zalecamy, aby do sadzenia przystąpić jak najszybciej po otrzymaniu sadzonek, a gleba powinna być wilgotna. Ważne jest, aby gleba była uleżała, a nie świeżo zaorana. Zwracamy również uwagę na staranność sadzenia. Korzenie sadzonek powinny być dokładnie przysypane ziemią i dociśnięte (ręcznie lub przez koła dogniatające sadzarki), ale stożek wzrostu musi pozostać nad powierzchnią gleby. Radzimy sadzić w dni pochmurne, a po posadzeniu podlać rośliny.
W tym sezonie, ze względu na suszę, oprócz obfitego podlania (jeśli pogoda nadal będzie słoneczna), warto po posadzeniu przykryć rośliny cienką agrowłókniną w celu poprawy warunków ich wzrostu. Zastosowanie włókniny powoduje, że rośliny jesienią wolniej wchodzą w stan spoczynku zimowego, lepiej się ukorzeniają oraz dłużej związują pąki kwiatowe. Natomiast wiosną zapewnia szybsze rozpoczęcie wegetacji i chroni kwiaty przed przymrozkami. Włóknina powinna być pozostawiona na roślinach nawet do marca. Takie zabezpieczenie roślin pozwala w dużym stopniu zabezpieczyć truskawki przed wymarzaniem (szczególnie odmian wrażliwych na mróz). Truskawki zabezpieczamy agrowłókniną na zimę w momencie, kiedy rośliny weszły już w stan pełnego spoczynku (temperatura przy gruncie spada do ok. –6°C). Zbyt wczesne przykrycie truskawek może spowodować dalszy powolny wzrost roślin pod okryciem. Może to doprowadzić do uszkodzenia roślin, jeśli nadejdą silne mrozy zanim rośliny wejdą w okres pełnego spoczynku.
[NEW_PAGE]– W jakim systemie najlepiej jest zakładać plantację z sadzonek zielonych?
R.M.: Przy zakładaniu plantacji z sadzonek zielonych jesienią polecamy nasadzenia roślin w jednym rzędzie i dostosowanie ich rozstawy do maszyn, jakimi dysponuje gospodarstwo. Moim zdaniem, im więcej przestrzeni zapewni się roślinom, tym są one zdrowsze, ponieważ szybciej wysychają po opadach deszczu lub nawadnianiu. Średnio na hektar sadzi się ok. 40 tys. sadzonek. Aby uzyskać jak najwyższy plon z jednostki powierzchni już w pierwszym roku, zalecam zagęścić obsadę (do 50 tys. sadzonek/ha).
J.N.: Najpowszechniejszym systemem zakładania plantacji jest system rzędowy (tradycyjny), w którym odległość między rzędami wynosi 70–110 cm, natomiast w rzędzie rośliny sadzi się co 25–35 cm (na glebach lżejszych truskawki sadzi się gęściej niż na cięższych). Rzadsze sadzenie powoduje lepsze „wietrzenie” roślin. Należy pamiętać również o tym, aby odległości między rzędami dopasować do rodzaju sprzętu używanego w uprawie. W uprawie rzędowo-pasowej odległości między rzędami nie są jednakowe, zawsze jedno międzyrzędzie jest szersze, a drugie węższe, np. 80+60*25 cm, 90+50*25 cm lub 100+50*20 cm. Ten system pozwala na większe zagęszczenie roślin, a tym samym na uzyskanie wyższego plonu owoców z tej samej powierzchni, niż w uprawie rzędowej. Nie polecamy takiego sposobu uprawy na glebach ciężkich i żyznych oraz w przypadku odmian silnie rosnących, takich jak np. ‘Dukat’ czy ‘Senga Sengana’. Na założenie 1 ha plantacji truskawek potrzeba ok. 40–50 tys. sadzonek.
– Jakie gleby są najodpowiedniejsze pod uprawę truskawki?
R.M.: Większość gleb może być przeznaczona pod uprawę truskawki, z wyjątkiem stanowisk podmokłych. Jednak na glebach lżejszych trzeba roślinom zapewnić nawadnianie, ponieważ truskawka ma stosunkowo płytki system korzeniowy (główna masa korzeni znajduje się w przypowierzchniowej warstwie gleby). Rośliny będą lepiej rosły i obficiej plonowały na glebach zasobnych w próchnicę. W naszym gospodarstwie przestrzegamy odpowiedniego płodozmianu, a materii organicznej dostarczają uprawiane nawozy zielone. Przekonaliśmy się, że dobre efekty uzyskuje się, uprawiając np. łubin oraz wykę, a także gorczycę białą, która dodatkowo może ograniczać populację nicieni w glebie.
J.N.: Gleby powinny być żyzne, zasobne w próchnicę, przewiewne i o uregulowanych stosunkach wodnych. Unikać należy sadzenia truskawek na glebach ciężkich, zlewnych, podmokłych i zaskorupiających się. Ze względu na płytki system korzeniowy truskawek, przy niskim poziomie wody gruntowej i braku opadów atmosferycznych konieczne jest nawadnianie. Optymalny odczyn gleby powinien być lekko kwaśny (5,0–6,0).
– Jakie zabiegi są konieczne przed przystąpieniem do sadzenia truskawek?
R.M.: Tak jak wspomniałem, jednym z najważniejszych czynników warunkujących udaną uprawę truskawki jest przygotowanie gleby. Na stanowisku pod planowaną plantację powinny być zwalczone chwasty trwałe. Pole pod uprawę musi być wolne od szkodników glebowych. Ponadto powinna być wykonana odpowiednio głęboka orka, żeby sadzonki były sadzone w pulchną glebę, mogły szybko się zregenerować i podjąć wzrost. Zdecydowanie nie polecam przed sadzeniem skracania korzeni. Uważam, że ogranicza to wzrost roślin i zwiększa ryzyko porażenia korzeni przez patogeny glebowe.
Ponadto planując jesienne sadzenie, należy wcześniej wykonać analizę gleby na zawartość składników pokarmowych i na podstawie jej wyników, uzupełnić niedobory pierwiastków. Jesienią, przed sadzeniem, zalecam dostarczyć nawozy fosforowo- potasowe. Dobre rezultaty można uzyskać, stosując nawozy wieloskładnikowe wzbogacone o mikroskładniki. Natomiast azot (najczęściej w postaci saletry wapniowej) zalecam stosować wiosną – w dwóch dawkach.
J.N.: Bardzo ważne jest zwalczenie chwastów trwałych. Przed założeniem plantacji zalecamy nawożenie organiczne, ale najlepiej zastosować je przed przedplonem. Nie polecamy stosowania nawozów azotowych przed sadzeniem truskawek, a jedynie fosforowe oraz potasowe. Ich dawki powinny być dostosowane do wyników analizy gleby. Truskawki sadzone jesienią zalecamy nawozić azotem dopiero wczesną wiosną, tuż po ruszeniu wegetacji – pierwszą dawkę, a drugą w połowie maja (jednorazowo ok. 40 kg N/ha). Nie mniej ważne jest zwalczenie szkodników glebowych właśnie przed założeniem plantacji, ponieważ w późniejszym terminie jest to niemożliwe lub mało skuteczne. Dotyczy to drutowców, pędraków i opuchlaków.
Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiała Aleksandra Andrzejewska
Artykuł pochodzi z numeru 9/2015 miesięcznika „Truskawka, Malina, Jagody”
