Opis gatunków
Syningia szara naturalnie występuje w brazylijskim stanie Parana. Jest byliną o bulwach płaskokulistych, które u starych roślin mogą osiągnąć średnicę do 15 cm. Około połowa grubości bulwy wystaje nad powierzchnię podłoża. Z części znajdującej się w podłożu wyrastają korzenie przybyszowe, jako zaschnięte widoczne są one także na jej fragmencie nadziemnym. Z zagłębienia bulwy w jej górnej części rozwijają się łodygi o wysokości 10–15 (20) cm, pokryte gęstym kutnerem srebrzystobiałych włosków. Na ich wierzchołkach naprzeciwlegle osadzone są cztery elipsoidalno-romboidalne liście z wojłokiem włosków. Wyżej, pod wierzchołkowym kwiatostanem, są jeszcze małe liście podkwiatowe.
Kwiatostan może być złożony nawet z 30 kwiatów. Na owłosionych szypułkach mierzących do 2,5 cm osadzone są rurkowate, pomarańczowe kwiaty długości około 3 cm. Rurkowata korona kwiatowa zrośnięta jest z pięciu płatków, które u ujścia rozdzielają się na trzy wolne łatki, a pozostałe dwie łatki są częściowo zrośnięte. Łatka dolna (wolna) ma małe ciemnopurpurowe znamiona i przypomina warżkę kwiatową niektórych storczyków. Kwiaty przewisają ukośnie. Kwitnienie trwa od kwietnia do sierpnia. Owocem jest torebka z bardzo licznymi, drobnymi nasionami. Syningie w dużym stopniu są samopylne, lecz zapylanie krzyżowe wpływa korzystnie na jakość nasion. W ojczyźnie rośliny te bywają zapylane przez nietoperze, kolibry, owady błonkówki i motyle. Kwiaty zawierają dużo nektaru.
W środkowej, lekko wklęsłej górnej części bulwy, po przekwitłych i obumarłych łodygach pozostają ich nasady, tutaj biorą swój początek także nowe łodygi, dlatego powstaje tu charakterystyczne uwypuklenie, z każdym rokiem wydatniejsze.
Syningia szara
Syningia wielkobulwiasta naturalnie występuje w południowej Brazylii. W starszej literaturze figuruje także pod nazwami Corytholoma macropodum (Sprague 1908) i Rechsteineria macropoda (C.H. Curtis 1932). Bulwy starych roślin osiągają średnicę do 25 cm. Wyrastają z nich pędy wysokości 15–22 cm, z szerokimi, elipsoidalnego kształtu jasnozielonymi liśćmi, pokrytymi bardzo krótkimi i ledwo widocznymi włoskami. Ze środka wzniesionej rozety liściowej wyrasta kwiatostan złożony z od kilku do 15 (20) ciemnopomarańczowych kwiatów. Szypułki kwiatowe mają długość do 2,5 cm, są brązowe i owłosione. Pięciopłatkowa korona, zrośnięta w rurkę długości do 4 cm, u ujścia przechodzi w długą łatkę zrośniętą z dwóch, a trzy pozostałe wolne łatki są krótkie i drobne. W zapylaniu kwiatów biorą udział te same zwierzęta co u syningii szarej. W ojczyźnie kwitnie w marcu–kwietniu, w uprawie może to być inny termin.
Syningia wielkobulwiasta
Rozmnażanie i dalsza uprawa
Opisane tutaj dwa gatunki syningii dawniej były rozmnażane przez podział bulw (podobnie jak begonia bulwiasta), obecnie jest to sposób amatorski. Na większą skalę rośliny te są produkowane z nasion, tak samo jak odmiany syningii ogrodowej. Bardzo drobne nasiona można siać od października do przełomu marca i kwietnia, na podłoże bez przykrywania.
W temperaturze 22–25°C i przy doświetlaniu 10–14 godzin na dobę nasiona kiełkują po około dwóch tygodniach. Po upływie kolejnych 2–3 tygodni siewki pikuje się po raz pierwszy, a po dalszych 6–7 tygodniach sadzi się je do doniczek o średnicy 9–10 cm. Zwykle drugie pikowanie jest zbędne. Aby otrzymać większe okazy, można sadzić po kilka do jednej doniczki. Rozwój kwiatów przebiega stosunkowo powoli. Od pojawienia się pąków kwiatowych do dojrzałości handlowej upływa około 6 tygodni. Z nasion wysianych w październiku otrzymuje się rośliny zakwitające na przełomie kwietnia i maja. Z siewu lutowego rośliny zaczynają kwitnąć na przełomie sierpnia i września. Uprawa od siewu nasion do kwitnienia trwa 6–7 miesięcy.
Właściwym podłożem do siewu i dalszej uprawy jest substrat torfowo-korowy STK1. Do zasilania w formie płynnej przydatne są nawozy o proporcji N : P : K = 15 : 5 : 25, w stężeniu 0,6–0,8 g/l (w wypadku starszych roślin – 1,5–2 g/l). Syningie reagują korzystnie na zawartość mikroelementów w podłożu, do 1 m3 dodaje się ich łącznie 50–100 g. W substracie torfowym pH powinno wynosić 5,5, a z dodatkiem gliny – 6,5. Dokarmianie CO2 w stężeniu 0,06% poprawia jakość roślin. Najgroźniejszymi chorobami są: fytoftoroza, rizoktonioza i szara pleśń, a szkodnikami: nicienie, roztocze, mszyce i wciornastki.
Zastosowanie
Syningie najładniej zdobią pomieszczenia ciepłe, półcieniste, z dużą wilgotnością powietrza i bez przeciągów. Podczas kwitnienia podłoże musi być wilgotne, lecz bez nadmiaru wody. Nie należy spryskiwać roślin zimną wodą, od której na liściach powstają nieregularne plamy. Odnosi się to do wszystkich roślin z rodziny ostrojowatych. Dobrym miejscem eksponowania opisanych syningii jest okno kwiatowe tropikalne lub subtropikalne. Jako rośliny wieloletnie mogą one kwitnąć wielokrotnie. Po kwitnieniu trzeba pozwolić na zasuszenie łodyg, a wiosną – ponownie pobudzić bulwy do wzrostu.
Prof. dr hab. Mieczysław Czekalski
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Fot. M. Czekalski
Artykuł pochodzi z numeru 5/2014 miesięcznika „Rośliny Ozdobne”
