Żagwin

Żagwiny w stanie naturalnym występują w południowo-wschodniej części Europy, na Półwyspie Bałkańskim, Kaukazie, w Azji Mniejszej oraz zachodniej Turcji. Rośliny mają pokładające się pędy i tworzą zwarte kobierce. Łodygi są krótkie, osiągają wysokość 5–10 cm. Liście, odwrotnie jajowate, całobrzegie lub grubo ząbkowane, pokryte szarymi włoskami, ułożone są naprzemianlegle. Zbudowane z czterech płatków kwiaty osiągają śred¬nicę 1,5–2,5 cm, są purpurowofioletowe, w odcieniach różu lub purpury, rzadziej białe. Żagwiny kwitną od kwietnia do czerwca.

Odmiany
W uprawie znajdują się cenne odmiany otrzymane przez krzyżowanie żagwinu zwyczajnego z innymi gatunkami. Większość dostępnych mieszańców klasyfikowana jest jako żagwin ogrodowy. Najwięcej oferowanych jest odmian rozmnażanych wegetatywnie. Do najpopularniejszych należą:

• ‘Alba’ – o kwiatach białych;
• ‘Aureovariegata’ (‘Aurea’) – dorasta do wysokości 15 cm, ma żółto obrzeżone liście i niebieskolawendowe kwiaty;
• ‘Argenteovariegata’ – w ysokość r oślin w ynosi do 20 cm, liście są żółto paskowane, różowe kwiaty pojawiają się w kwietniu i maju;
• grupa Audrey – tworzy ją pięć odmian (‘Red’, ‘Blue Shades’, ‘Purple Shades’, ‘Deep Purple Compact’ i ‘Deep Blue Shades’) osiągających wysokość do 10 cm;

‘Audrey Purple Shades’; fot. mat. prasowe Syngenta Floripro Services®

• grupa Axcent – obejmuje siedem odmian o różnych barwach dużych kwiatów (‘Dark Red’, ‘Burgundy’, ‘Glacier Light Blue with Eye’, ‘Glacier Deep Purple’, ‘Glacier Lilac’, ‘Glacier Light Blue’, ‘Violet with Eye Improved’ – te ze słowem „Glacier” w nazwie wyróżniają się bardzo dobrą zimotrwałością), wśród nich są jednobarwne i z oczkiem, osiągają wysokość 15–20 cm;

‘Axcent Glacier Blue’; fot. mat. prasowe Syngenta Floripro Services®

• ‘Blaumeise’ – dorasta do wysokości 5 cm, duże, niebieskie kwiaty pojawiają się w kwietniu i maju;
• ‘Blue Emperor’ – osiąga wysokość do 15 cm, fioletowoniebieskie kwiaty rozwijają się w kwietniu i maju;
• ‘Blue King’ – wysokość roślin wynosi do 15 cm, kwitną w kwietniu i maju niebieskofioletowo;
• ‘Bob Sanders’ – dorasta do wysokości 20 cm, tworzy pełne, czerwonopurpurowe kwiaty, które pojawiają się w kwietniu i maju;
• ‘Bressingham Pink’ – osiąga wysokość do 10 cm, kwiaty są pełne, różowe;

‘Bressingham Pink’; fot.. P. Czuchaj

• ‘Bressingham Red’ – rośliny mają wysokość do 10 cm, tworzą pojedyncze, różowoczerwone kwiaty, które pojawiają się w kwietniu i maju;
• ‘Doctor Mules’ – dorasta do wysokości 10 cm, kwiaty są niebieskofioletowe;
• ‘Glacier Blue’ – o wysokości do 10 cm i fioletowych kwiatach;
• ‘Hamburger Stadtpark’ – osiąga wysokość do 5 cm, tworzy małe, pojedyncze, ciemnoliliowe kwiaty;
• ‘Tauricola’ – o kulistym pokroju i drobnych niebieskich kwiatach;

‘Tauricola’; fot. P. Czuchaj

• ‘Red Carpet’ – dorasta do wysokości 10 cm, tworzy ciemnoczerwone kwiaty, które pojawiają się w kwietniu i maju; ‘Winterberg’ – rośliny o wysokości do 10 cm, o białych, pełnych kwiatach.

Dotychczas niewiele odmian rozmnażanych jest z nasion. Wśród nich oferowane są:

• grupa Royal – rośliny dorastają do wysokości 10 cm, dostępne są kreacje o kwiatach lawendowoniebieskich (‘Royal Blue’), purpurowoczerwonych (‘Royal Red’), różowofioletowych (‘Royal Violet’) i fioletowoniebieskich (‘Royal Violet’);
• grupa Cascade – jej przedstawicielki osiągają wysokość do 10 cm, mają kwiaty ciemnoniebieskie (‘Cascade Blue’), purpurowe (‘Cascade Purple’) i karminowoczerwone (‘Cascade Red’), kwitną w kwietniu i maju. Jednak wyrównanie roślin pod względem wysokości, pokroju i barwy ustępuje odmianom rozmnażanym wegetatywnie.

Szybkim i równomiernym wzrostem charakteryzują się żagwiny mieszańcowe z grupy Audrey F₁, które dorastają do wysokości 10–15 cm, dostępne są trzy kreacje o kwiatach fioletowoniebieskich, purpurowych i czerwonych, oraz ‘Pixie Pearls’ – dorasta do 10 cm wysokości, tworzy białe kwiaty.

Rozmnażanie
W zależności od odmiany żagwin może być rozmnażany z siewu, przez sadzonki pędowe lub podział roślin. Wiele nowych kreacji jest chronionych i przy rozmnażaniu wegetatywnym należy uzyskać licencję od hodowcy. Termin siewu przypada od stycznia do marca. W 1 g, zależnie od odmiany, jest około 2500–3500 nasion, a do wyprodukowania 1000 roślin należy ich wysiać 1–3 g. Najlepiej umieszczać je w paletach wielootworowych i przykrywać cienką warstwą wermikulitu (do kiełkowania potrzebny jest dostęp światła), co zapewni odpowiednią wilgotność wokół nasion. Temperatura podłoża w okresie kiełkowania (wschody trwają 8–10 dni) powinna wynosić 18–20°C.
Następnie należy ją stopniowo obniżać do 16–18°C. Sadzonki sporządza się od września, ukorzeniają się po 7–10 dniach.

Uprawa
Jako podłoża można użyć substratu torfowego z dodatkiem gliny (15–30%). Jego odczyn powinien wynosić pH 5,5–6,5. Rośliny można sadzić pojedynczo do doniczek o średnicy 8–9 cm, po jeden lub dwa okazy do 11–12-centymetrowych lub po 2–3 do tych o średnicy 15 cm. Po 10 dniach od posadzenia zaleca się przyciąć rośliny w celu pobudzenia ich do rozkrzewienia.

Korzystnym rozwiązaniem jest dodanie do podłoża nawozu wieloskładnikowego o spowolnionym działaniu w dawce 1,5–3 kg/m³. W wypadku młodych okazów zaleca się dokarmianie nawozami wieloskładnikowymi w dawce 75–100 ppm N, a po posadzeniu do doniczek – 150–200 ppm N. Zaczynając uprawę latem, od września konieczne jest wprowadzanie roślin w okres spoczynku. Żagwin nie wymaga okresu chłodzenia w celu indukcji kwitnienia, potraktowanie roślin przez 8–10 tygodni temperaturą 2–7°C wpływa jednak korzystnie na jakość roślin. Przyspieszanie kwitnienia na wiosnę odbywa się w temperaturze 16–18°C przez 6–8 tygodni. W trakcie uprawy można jednokrotnie zastosować retardanty wzrostu.

Zastosowanie
Żagwin może być sadzony na rabatach, w ogródkach skalnych i na murkach, a także jako roślina obwódkowa.

Dr inż. Piotr Czuchaj
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Artykuł pochodzi z numeru 4/2016 miesięcznika „Rośliny Ozdobne”