Mechaniczny zbiór owoców leszczyny

Mechaniczny zbiór orzechów na plantacjach leszczyny jest coraz bardziej popularny. Wynika to przede wszystkim z konieczności usprawnienia samego zbioru owoców oraz obniżenia kosztów robocizny. Możliwości jest wiele – od prostych otrząsarek do owoców pestkowych, po kombajny przeznaczone do zbioru opadłych pod drzewami orzechów.

Wykorzystanie maszyn usprawniających zbiór orzechów laskowych jest uzasadnione ekonomicznie na plantacjach o powierzchni 3-4 ha.
Prowadzenie plantacji Do niedawna większość plantacji leszczyny w Polsce prowadzona była w formie krzewu. Badania i praktyka plantatorów dowiodły, że w wypadku mechanicznego zbioru owoców znacznie lepsze efekty przynosi prowadzenie plantacji w formie niskopiennych drzewek o wysokości pnia 50–60 cm, z 2, 3 lub 4 konarami. Co do zasady formowania koron, chodzi głównie o to, aby wszystkie szkieletowe konary rozchodziły się regularnie na boki, pozwalając prawidłowo doświetlić koronę. W pierwszych latach należy dążyć do rozwinięcia silnego systemu szkieletowego korony, aby następnie prowadzić ją w formie luźnopiętrowej lub kotłowej.

Na 1 ha poleca się sadzić od 500 do 1000 drzewek leszczyny, w zależności od siły wzrostu poszczególnych odmian oraz żyzności gleby. Zalecana rozstawa to 5 x 4 m lub 6 x 3 m. Coraz częściej spotyka się rozstawę 5 x 2 m, co ma na celu uzyskanie wyższych plonów w pierwszych latach po posadzeniu. Wraz ze wzrostem i zagęszczaniem się drzewek po kilku latach usuwane jest co drugie drzewko w rzędzie.

Na plantacji leszczyny przeznaczonej do zbioru mechanicznego bardzo ważne jest odpowiednie utrzymanie podłoża pod drzewami celem ułatwienia zbioru owoców. Jeżeli pod drzewami utrzymywana jest murawa, to nie może być ona zachwaszczona i zanieczyszczona, a trawę należy regularnie i dość nisko kosić. Na plantacji prowadzonej w czarnym ugorze gleba musi być wyrównana.

Odpowiednia odmiana Na polskim rynku największym zainteresowaniem cieszą się odmiany deserowe o dużych owocach. Odmiany przemysłowe, wykorzystywane przede wszystkim w przemyśle cukierniczym, charakteryzują się kulistymi owocami, ale w Polsce nie są dostępne.

Odmiany deserowe dzielą się na dwie grupy:

  • o orzechach łatwo oddzielających się od okrywy, polecane na plantacje towarowe i z przeznaczeniem do mechanicznego zbioru;
  • o orzechach z długimi, zamkniętymi okrywami (owoce opadają wraz z okrywami).

W przypadku drugiej grupy odmian trudność z wyłuskaniem orzechów nie jest już problemem. Wielu plantatorów radzi sobie z tym poprzez wykorzystywanie maszyn własnej konstrukcji do mechanicznego usuwania okryw.

Najczęściej uprawianymi odmianami w Polsce są: ‘Barceloński’, ‘Kataloński’, ‘Cosford’, ‘Olbrzymi z Halle’, ‘Webba Cenny’, ‘Warszawski Czerwony’, ‘Lamberta Biały’ i ‘Lamberta Czerwony’, ‘Wczesny Długi’, ‘Garibaldi’ i ‘Daviana’.

Kiedy zbierać
Orzechy laskowe dojrzałość zbiorczą osiągają od trzeciej dekady sierpnia do połowy października. Uzależnione jest to od odmiany i przebiegu pogody. Owoce na leszczynie rosną do końca pozostawania na drzewach. Jeżeli zostaną zerwane zbyt wcześnie, to jądro nie będzie w pełni wykształcone, będzie mniejsze i mniej smaczne. Optymalny termin zbioru można wyznaczyć na podstawie zmiany zabarwienia skorupy, zbrązowienia okrywy owocowej oraz łatwego oddzielania się od niej orzechów. Zbiory mogą być przeprowadzane kilkakrotnie lub jednorazowo.[NEW_PAGE]Próby zmechanizowania zbioru orzechów
Sadownicy testują różnorodne sposoby zbioru, wykorzystując do tego różne dostępne maszyny. Próby dotyczyły m.in. otrząsarek do zbioru owoców pestkowych zawieszanych na ciągniku, ale rozwiązanie to nie przyjęło się z powodu nierównomiernego dojrzewania orzechów. Znacznie częściej do zbioru stosowane są dmuchawy, którymi można wydmuchiwać liście i okrywy z rzędów. Także opadłe orzechy wydmuchiwane są z rzędów do międzyrzędzi, na wały, i zbierane ręcznie lub zgarniane na przyczepy. Owoce tak zebrane muszą być po zbiorze przebrane.

Profesjonalne maszyny
Na większych plantacjach często można spotkać kombajny do zbioru orzechów z dyszami ssącymi, działające na zasadzie odkurzacza: CIMINA 120 i CIMINA 200 o wydajności 200 kg/godz. Zbiór polega na zasysaniu przez maszynę owoców, a wraz z nimi okryw, liści i innych zanieczyszczeń, które zostają poddane wstępnemu oczyszczeniu za pomocą wentylatorów, następnie podawane są do przyczepy odbierającej lub do worków.

Kolejnym rozwiązaniem są kombajny do zbioru i czyszczenia leszczyny, włoskiej firmy GF Costruzioni Macchine Agricole, JOLLY 1800, JOLLY 2800 (fot. 1) i samojezdny SUPER JOLLY. Dwa pierwsze potrzebują zagregatowania z ciągnikiem o mocy minimum 40 KM. Kombajny typu JOLLY mogą być przyczepiane z przodu lub z tyłu ciągnika i napędzane za pomocą wałka przekaźnika mocy. Zbierają one orzechy na zasadzie wymiatania ich z rzędów do międzyrzędzi przez gumowe nagarniacze (fot. 2), następnie obrotowe grzebienie z tworzywa sztucznego zbierają owoce i podają je na metalowe wałki oczyszczające (fot. 3). Na wałkach przeprowadzane jest czyszczenie orzechów z pozostałości łupin, po czym zostają one przetransportowane do zbiornika lub na przyczepę (fot. 4).

Fot. 1. Kombajn do zbioru orzechów

Fot. 2. Gumowe nagarniacze podczas wymiatania orzechów z rzędów do międzyrzędzi

Fot. 3. Widoczne u dołu obrotowe grzebienie z tworzywa sztucznego, zbierające orzechy z podłoża i metalowe wałki oczyszczające u góry

Fot. 4. Odbiór orzechów z kombajnu…

… na przyczepkę zamontowaną z tyłu ciągnika

To już konieczność
Użycie maszyn do zbioru owoców leszczyny pozwala na znaczne ograniczenie nakładów robocizny oraz obniżenie kosztów produkcji, pozwala zatem zwiększyć opłacalność uprawy tego gatunku. Kombajn JOLLY 1800 może zebrać 1000 kg orzechów w ciągu godziny, a JOLLY 2800 nawet 1500 kg/godz. Jedna osoba, przy założeniu, że pracuje 10 godzin, może zebrać do 70 kg orzechów dziennie. W ciągu godziny zbierze ona więc ok. 7 kg orzechów. Aby zebrać taką ilość owoców jak kombajn JOLLY 1800, przez godzinę musiałyby pracować 143 osoby, a jeśli chodzi o kombajn JOLLY 2800 – należałoby zatrudnić 214 osób. Inaczej licząc, przy zastosowaniu kombajnu JOLLY 2800, przy plonie orzechów 3 t/ha, jesteśmy w stanie przeprowadzić zbiór owoców w ciągu dwóch godzin, podczas gdy jedna osoba musiałaby z tej samej plantacji zbierać orzechy przez prawie 43 dni lub, aby dokonać zbioru w tym samym czasie co kombajn, potrzebowano by 214 osób.

Mgr inż. Wioletta Jasiak, Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach, Powiatowy Zespół Doradczy w Ostrowcu Świętokrzyskim
Fot. 1 P. Jaracha
Fot. 2–4 W. Jasiak

Artykuł pochodzi z numeru 6/2014 „Informatora Sadowniczego”

Related Posts

None found

Poprzedni artykułTuryści przez całe lato zwiedzali małopolskie winnice
Następny artykułPrezydent: to są dożynki 25-lecia polskiej wolności

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Wpisz treść komentarza
Wpisz swoje imię

ZGODA NA PRZETWARZANIE DANYCH OSOBOWYCH *

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany, podajesz go wyłącznie do wiadomości redakcji. Nie udostępnimy go osobom trzecim. Nie wysyłamy spamu. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem*.