W roku 2011 Sylwia i Łukasz Budytowie – producenci pomidorów szklarniowych z Piotrowic w rejonie Otwocka – rozpoczęli produkcję w nowej szklarni o powierzchni 5 ha i wysokości ściany bocznej 6 m (fot. 1). Obiekt wybudowano z zastosowaniem rozwiązań zgodnych z najnowszymi trendami technologicznymi.
Podwójne kurtyny
Stawianiem konstrukcji szklarni oraz dostarczeniem i montażem wyposażenia obiektu zajmowała się firma Jacek Jaksa Nowe Technologie. Szklarnie zaprojektowano zgodnie z najnowszymi trendami, przy udziale doradców z holenderskiej firmy GreenQ. Obiekt jest podzielony na dwie części (o powierzchni 2 i 3 ha) oraz 9 bloków (po 0,4 ha każdy). Szklarnia wyposażona jest w kurtyny energooszczędne firmy Bonar Phormium – boczną oraz dwie górne (fot. 2).
Podwójne kurtyny górne zainstalowano dotychczas na 2-hektarowej części obiektu, docelowo będą one na całej powierzchni. Pod standardową górną kurtyną energooszczędną umieszczona jest rozsuwana automatycznie kurtyna z perforowanej folii o mlecznej barwie, przepuszczającej światło. System perforacji został wykonany w taki sposób, aby zapobiegać różnicom temperatury w obiekcie (przy zewnętrznych brzegach kurtyny jest mniejsza liczba otworów i są one rozmieszczone rzadziej, aby nie przepuszczać do wnętrza obiektu chłodnego powietrza gromadzącego się nad kurtyną przy ścianach szklarni). Dzięki właściwościom przepuszczania promieniowania słonecznego oraz ruchomej instalacji, kurtynę tego typu można stosować w większym zakresie niż perforowaną folię umieszczaną na stałe nad roślinami w początkowym okresie uprawy. Można ją wykorzystywać w ciągu dnia, ponieważ nawet w czasie pochmurnej pogody nie ogranicza ona dostępności światła do roślin. Zastosowanie ruchomej kurtyny pozwala również uniknąć problemów wynikających z podwyższonej wilgotności powietrza przy utrzymywaniu na stale folii nad roślinami. Po pierwszym sezonie stosowania podwójnych kurtyn ogrodnicy twierdzą, że rozwiązanie to z pewnością wpływa na oszczędność energii – w części obiektu, w której była zamontowana dodatkowa kurtyna utrzymywano o około 5°C niższą temperaturę rur grzewczych.
Fot. 2. Obiekt jest wyposażony w podwójne kurtyny energooszczędne
Podwójne rury
W szklarni zamontowano także podwójne rury ogrzewania wegetacyjnego (fot. 3). Rury te mają ponadto większą niż standardowo średnicę ( ᴓ38 mm). Podstawowym założeniem wykorzystania tego rozwiązania jest wyrównanie poziomego rozkładu temperatury w szklarni – umieszczając w jednym rzędzie roślin rurę zasilającą i powrotną, unika się różnic temperatury wynikających z utraty energii cieplnej podczas jej przesyłu (w przypadku rur pojedynczych w rzędzie roślin, w którym umieszczona jest rura zasilająca, temperatura jest o kilka stopni wyższa niż w tym z rurą powrotną). Początkowo po wstawieniu do szklarni rozsady górną rurę wegetacyjną obniżono, aby nadmiernie nie ogrzewać wierzchołków roślin. W późniejszym okresie uprawy w części obiektu rury rozsunięto i umieszczono na różnej wysokości – takie rozmieszczenie ma na celu lepsze ogrzewanie dojrzewających gron oraz osuszanie pędów roślin, aby zmniejszyć ryzyko infekcji szarą pleśnią.
Fot. 3. Zamontowano także podwójne rury ogrzewania wegetacyjnego
Szersze rynny
Producenci zdecydowali się na niestandardowe rozmieszczenie rzędów roślin – w każdej nawie zamiast 5 są 4 rzędy. Dzięki szerszej rozstawie do roślin dociera więcej światła. Zmniejszenie liczby rzędów jest rekompensowane możliwością uprawy roślin w większym zagęszczeniu. W tym celu w obiekcie zamontowano również podwieszane rynny uprawowe firmy FormFlex, które są o 5 cm szersze od standardowych. Odpowiednio szersze są też maty uprawowe (25 cm – fot. 4). Ogrodnicy zdecydowali się na zakup podłoża z wełny mineralnej firmy Cultilene (maty Cultilene Exxellent X-fibre), w jednym bloku obiektu testują ponadto podloże firmy Grodan (maty Grotop Expert o szerokości 20 cm). Na każdej macie ustawiono po 4 kostki z dwupędowymi roślinami, a następnie z dwóch roślin wypuszczano dodatkowe pędy. Uprawa prowadzona jest w zagęszczeniu 3,2 szt./m2 (10 wierzchołków na każdej macie).
Fot. 4. Rynny i maty uprawowe mają szerokość 25 cm
Nawadnianie
Urządzenia do nawadniania i nawożenia roślin dostarczyła firma Netafim. Nawadnianiem i klimatem steruje komputer firmy Priva. Obiekt podzielony jest na dwie sekcje nawodnieniowe, w których można zastosować odmienne programy nawożenia oraz na 9 bloków, obsługiwanych przez 9 grup zaworowych. W każdym z bloków można indywidualnie sterować podawaniem pożywki (dawki i częstotliwość cykli nawadniających). Woda przeznaczona do nawadniania magazynowana jest w dwóch zbiornikach o pojemności 194 m3 każdy. Pożywka jest przygotowywana z nawozów pojedynczych. Jej podawaniem sterują dwa dozowniki nawozów, które wyposażono w tzw. falowniki (fot. 5) mające na celu niwelowanie wahań ciśnienia pożywki. Urządzenia te regulują pracę pompy i ciśnienie podawanej do systemu dystrybucji pożywki. Pozwalają na dostosowanie wydajności linii kroplujących do aktualnego zapotrzebowania w poszczególnych sekcjach nawodnieniowych, dzięki czemu pompa nie pracuje przez cały czas z maksymalna mocą. Rozwiązanie to pozwala na oszczędność energii elektrycznej.
Fot. 5. Dozowniki nawozów wyposażone w tzw. falowniki
Uprawa
Producenci uprawiają odmianę o malinowych owocach Tomimaru Muchoo F1. Na niewielkiej powierzchni testują też kilka nowych odmian, m.in. Kanavaro F1 i Fizuma F1. Szczepioną dwupędową rozsadę dostarczono z firmy Gospodarstwo Ogrodnicze Grzegorz Krasoń. Rośliny wstawione zostały do szklarni w dwóch terminach: 16 stycznia i 16 lutego (w cyklu roku 2012), ze względu na to, ze w częśi obiektu trwały jeszcze prace wykończeniowe. Zbiory z roślin sadzonych w styczniu rozpoczęły się 28 marca, zaś z tych posadzonych miesiąc później – 21 kwietnia. Owoce są zbierane i sortowane ręcznie. Oferowane są w firmowych kartonach grupy producentów Vegapol, w której zrzeszeni są producenci z Piotrowic.
Tekst i fot. Anna Maciejuk
Artykuł pochodzi z „Hasła Ogrodniczego” 7/2012
