Zwiększyć wydajność upraw szklarniowych

Podczas konferencji pt. „Nowe technologie w uprawach szklarniowych”, zorganizowanej przez Ambasadę Królestwa Niderlandów, firmę AVAG – Platforma Zaopatrzenia Ogrodnictwa i Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Ogrodnictwa 21 lutego w Warszawie, Peter Klapwijk z holenderskiej firmy doradczej GreenQ mówił o możliwościach podwyższenia poziomu wydajności upraw pomidorów w Polsce.

Jak wynika z obserwacji tego specjalisty, w naszym kraju warunki klimatyczne są stosunkowo sprzyjające uprawie pomidorów szklarniowych. Zima jest dość chłodna, a w różnych latach występują duże różnice temperatury i natężenia światła. Wiosną temperatura również jest relatywnie niska, ale zazwyczaj występują dobre warunki dotyczące nasłonecznienia – radiacja wynosi mniej więcej 1600 J/cm2, co jest zbliżone do warunków, jakie w tym samym czasie panują w Holandii. Latem ilość światła jest wystarczająca, a jesień jest łagodna, z tym że szybciej niż w Holandii następuje spadek radiacji. Zdaniem wykładowcy, w klimacie naszego kraju, w uprawie pomidorów w nowoczesnym obiekcie o wysokości około 6 m, wyposażonym w kurtynę termoizolacyjną i podwieszaną folię, rynny uprawowe, ogrzewanie dolne i wegetacyjne oraz instalację do dokarmiania roślin dwutlenkiem węgla, w uprawie odmian mięsistych, np. Bogota F1, której owoce zbierane są od marca do listopada, możliwe jest uzyskiwanie plonów rzędu 55–60 kg/m2. Według doradcy, dzięki wykorzystaniu nowych metod uprawy i takich rozwiązań, jak np. szkło dyfuzyjne, poziom uzyskiwanych plonów może być jeszcze wyższy. Największy wpływ na wielkość produkcji mają takie czynniki, jak: nasłonecznienie, dokarmianie dwutlenkiem węgla, nawożenie (dostarczenie odpowiedniej ilości poszczególnych składników pokarmowych) i nawadnianie.

Dostępność światła
Doświadczenia prowadzone w ośrodku badawczym Improvement Center w Wageningen z zastosowaniem szkła dyfuzyjnego różnego typu wykazały, że użycie powłoki o właściwościach rozpraszających światło pozwala na zwiększenie produktywności roślin o 5–10%. Jak mówił P. Klapwijk, w Polsce inwestycja w tego typu szkło szklarniowe jest jak najbardziej uzasadniona. Zastosowanie szkła dyfuzyjnego zwiększa dostępność światła dla roślin w początkowym okresie uprawy wiosną. Światło rozproszone dociera w głąb roślin i pozytywnie wpływa na produkcję. Natomiast latem, kiedy intensywne nasłonecznienie powoduje dodatkowy wzrost temperatury w obiekcie, co jest niekorzystne, a nawet może być szkodliwe dla roślin, szkło rozpraszające światło zapewnia ochronę przed bezpośrednią ekspozycją wierzchołków roślin na promieniowanie słoneczne i ich poparzeniem, zacienia uprawę i wpływa na obniżenie temperatury.

Dokarmianie dwutlenkiem węgla
W Polsce, gdzie szklarnie tradycyjnie są ogrzewane miałem węglowym, dokarmianie roślin dwutlenkiem węgla jest kosztowne, gdyż wymaga odrębnej instalacji i zakupu CO2. Jest to jednak, zdaniem wykładowcy, bardzo ważna kwestia, mająca niebagatelne znaczenie na zwiększenie produkcji. Jak podał P. Klapwijk, jego doświadczenia potwierdziły, że zwiększenie koncentracji dwutlenku węgla w uprawie pomidorów z minimalnego poziomu 350 ppm do 400 ppm spowodowało wzrost produkcji o 12%, natomiast utrzymywanie poziomu 700 ppm wpłynęło na 25-procentowe zwiększenie plonów. Prelegent zwrócił także uwagę na to, że dokarmianie roślin jest szczególnie ważne wiosną. Zbyt niska koncentracja CO2 w tym czasie może bowiem prowadzić do spadku produkcji. Według niego, mimo dużych kosztów ponoszonych w Polsce na zakup płynnego CO2, należy zadbać o właściwe dokarmianie roślin tym gazem, gdyż poniesione nakłady zwrócą się w postaci wyższych plonów. Efektywny poziom dokarmiania roślin uzyskuje się już przy zastosowaniu koncentracji 550 ppm. Należy jednak pamiętać, że przy bardziej intensywnym promieniowaniu słonecznym zapotrzebowanie roślin na CO2 się zwiększa.

Nawadnianie i nawożenie
Aby uzyskać maksymalne efekty produkcyjne, roślinom należy zapewnić instalację nawadniania, której minimalna wydajność emiterów wynosi 1,5 l na 1 m2 na godzinę. Ważną kwestią jest także temperatura podawanej pożywki – nie może być zbyt niska (minimum 16°C), ani zbyt wysoka. Przynajmniej raz na 3 tygodnie należy wykonywać analizę pożywki pod kątem zawartości poszczególnych składników pokarmowych. Zdaniem doradcy przestrzeganie tych kilku podstawowych zasad ma ogromny wpływ na możliwości zwiększenia produkcji. Dzięki regularnym analizom można w porę skorygować niewłaściwy skład pożywki, natomiast błędy w nawadnianiu i nawożeniu mogą spowodować spadek produkcji o 10–20%. Duże znaczenie odgrywa stała kontrola i dostosowywanie nawadniania do warunków panujących na zewnątrz oraz intensywności transpiracji roślin, czyli umiejętne zarządzanie nawadnianiem przy wykorzystaniu dostępnego wyposażenia. Według wykładowcy, pomocnym urządzeniem do ustalania zapotrzebowania roślin na wodę są wagi do kontroli wilgotności mat.

Peter Klapwijk z holenderskiej firmy doradczej GreenQ mówił o możliwościach podwyższenia poziom wydajności upraw pomidorów w Polsce

[NEW_PAGE]System ogrzewania
Ogrzewanie ma wpływ na tempo wzrostu roślin – może je przyspieszyć. Podstawą sprawnego systemu ogrzewania jest zainstalowanie rur wegetacyjnych o odpowiedniej wydajności, prawidłowo ułożonych względem roślin oraz rur dolnego ogrzewania. Wśród nowych trendów dobrze sprawdza się ogrzewanie roślin za pomocą rękawów powietrznych umiejscowionych pod rynnami uprawowymi. Można także stosować np. podwójne lub spiralne rury wegetacyjne.

Podwójne kurtyny termoizolacyjne
W praktyce zazwyczaj funkcję podwójnych ekranów pełnią: ruchoma kurtyna termoizolacyjna i folia perforowana – ruchoma lub zamocowana nad roślinami na stałe przez pewien okres (w Polsce montuje się folię na stałe w okresach zimowym i wczesnowiosennym). Ich zastosowanie pozwala na znaczne zaoszczędzenie kosztów ogrzewania, z tego względu, że przy podwójnych kurtynach termoizolacyjnych można utrzymywać niższą temperaturę rur grzewczych. Na przykład, przy panującym na zewnątrz mrozie –15°C, aby zapewnić w obiekcie 18°C, przy zastosowaniu pojedynczej kurtyny termoizolacyjnej trzeba utrzymywać temperaturę rur grzewczych na poziomie 70–80°C, podczas gdy przy podwójnych kurtynach – tylko 50–60°C. Natomiast, jeśli na zewnątrz temperatura utrzymuje się w granicach 0°C – podwójna kurtyna pozwala na zastosowanie temperatury rur grzewczych na poziomie 35–40°C, podczas gdy przy stosowaniu tylko jednej kurtyny należałoby utrzymywać 50–60°C – tłumaczył P. Klapwijk. Jak informował, w nowoczesnych obiektach ukierunkowanych na prowadzenie upraw przy wykorzystaniu nowych technologii i uzyskiwanie maksymalnej wydajności upraw oraz oszczędności, takie rozwiązanie jest bardzo cenne. Odpowiednia strategia stosowania ekranów pozwala na obniżenie kosztów energii o 20–25%. W Polsce podwójne kurtyny termoizolacyjne są szczególnie przydatne w czasie mroźnej zimy, pozwalają bowiem na istotne oszczędności energii cieplnej. Ponadto przy dużych mrozach łatwiej jest utrzymać w obiekcie temperaturę odpowiednią dla roślin, a przez zastosowanie perforowanej folii stwarza się korzystny dla uprawy mikroklimat.

Koszty produkcji
W produkcji pomidora szklarniowego w Polsce największy udział w ponoszonych nakładach mają koszty energii (28%) i pracy (18%). Wszelkie oszczędności uzyskane w tych dwóch segmentach nakładów będą więc wpływały na ostateczny wynik finansowy. Dobrym sposobem redukcji kosztów jest zwiększenie produktywności – wówczas koszty jednostkowe (ponoszone na wyprodukowanie 1 kg owoców) są niższe. Zarządzanie kosztami pomaga osiągnąć lepsze wyniki finansowe, należy jednak pamiętać, aby oszczędności nie prowadziły do obniżenia jakości produkowanych owoców, gdyż poziom produkcji i jakość są najważniejszymi czynnikami do uzyskania zysku.

Trendy i kierunki rozwoju
Według holenderskiego doradcy, polscy ogrodnicy powinni stosować technologie, które w warunkach klimatycznych naszego kraju są opłacalne. Jego zdaniem należy skupić się na poszerzeniu asortymentu oferowanych owoców (m.in. uprawa odmian o owocach koktajlowych, śliwkokształtnych i innych typów) oraz wydłużeniu okresu podaży (wydłużenie sezonu produkcyjnego, produkcja całoroczna z doświetlaniem asymilacyjnym). W przyszłości z pewnością będą rozwijały się technologie pozwalające na oszczędności energii. Coraz ważniejszymi czynnikami będą zarządzanie i obniżanie tych kosztów, podnoszenie poziomu wiedzy i umiejętności marketingowych producenta – podsumował prelegent.

Anna Maciejuk

Uczestnicy konferencji „Nowe technologie w uprawach szklarniowych”

Fot.A.Maciejuk

Related Posts

None found

Poprzedni artykułOwoce w szkole – próba podsumowania
Następny artykułTrzmiele boją się pająków

1 KOMENTARZ

  1. W moim tunelu również są pomidory, w tym roku są bardzo duże. A mam zwykły tunel (z firmy Das company) ale jestem z niego bardzo zadowolona 🙂

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Wpisz treść komentarza
Wpisz swoje imię

ZGODA NA PRZETWARZANIE DANYCH OSOBOWYCH *

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany, podajesz go wyłącznie do wiadomości redakcji. Nie udostępnimy go osobom trzecim. Nie wysyłamy spamu. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem*.