„Kapusta” przez przypadki

W Charsznicy uprawia się kapustę od dziesięcioleci. Kapusta to wizytówka ogrodników z tamtego regionu, którzy oferują to warzywo w różnej formie, a ich „Charsznicka kapusta kwaszona” została wpisana na listę produktów tradycyjnych w listopadzie 2006 r.

O kapuście w tej miejscowości mówi się od początku sezonu i poświęca od lat Charsznickie Dni Kapusty (w tym roku już XIX edycja imprezy odbyła się 8 września). O tym, co w bieżącym sezonie działo się z kapustą, wielu nie zapomni przez lata…

Niesprzyjająca aura
Nie był to łatwy sezon dla uprawy warzyw kapustnych. Ogrodnicy z gminy Charsznica mówią o nim z niedowierzaniem, ale też z satysfakcją. – Cena główki kapusty jest tak dobra, że zwrócą się wszelkie nakłady poniesione w tym roku na uprawę i pielęgnację roślin – informują rozmówcy. Sezon zaczął się bardzo późno, ze względu na długo utrzymującą się zimową aurę. Na przygotowanie stanowiska pod nasadzenia było nieco mniej czasu niż zwykle. Bezpośrednio po posadzeniu rozsada trafiła na niekorzystne warunki pogodowe. Chłodne, aczkolwiek dżdżyste, wiosna i lato sprawiły, że wzrost roślin nie był intensywny. Następnie nad regionem przeszła nawałnica, podczas której grad znacznie uszkodził rośliny.

W momencie zwijania główek nadeszły długotrwałe upały z temperaturą przekraczającą nawet 40°C. Dodatkowo susza spotęgowała przestoje we wzroście, właściwie doszło do całkowitego zahamowania tego procesu. Jedynie ogrodnicy, którzy na swoich polach mieli instalacje nawadniające, stwierdzali powolny wzrost kapusty. Podczas tegorocznych dożynek, odbywających się w gminie Charsznica, parametry kapust we wszystkich przygotowanych kolekcjach poszczególnych hodowców różniły się od wartości, które obserwowałam w trakcie poprzednich edycji Dnia Kapusty. Przedstawiciele firm hodowlanych prezentujący nowości w ofertach (poniżej) oraz właściciele gospodarstw stwierdzali, że kapustne są znacznie opóźnione w wegetacji, a poprawy tego stanu upatrywali w prognozach pogody, licząc na deszcz, który przyspieszyłby wzrost roślin.

Rozwiązywanie problemów
Po intensywnym gradobiciu kapustę chroniono fungicydami zapobiegającymi porażeniom (m.in. tiofanat metylu, środki miedziowe), dodatkowo traktowano preparatami powodującymi szybkie zasychanie ran. W tym też okresie podawane były nawozy doglebowo (przy okazji niektórzy napowietrzali podłoża) oraz dolistnie. W czasie suszy, w gospodarstwach wyposażonych w systemy sztucznego nawadniania roślinom dostarczana była woda lub pożywka w okolice systemu korzeniowego. We wszystkich odwiedzanych we wrześniu gospodarstwach warzywa kapustne były w różnym stopniu, w większości przypadków jednak znacznie, uszkodzone przez tantnisia krzyżowiaczka. Warunki pogodowe latem sprzyjały intensywnemu rozwojowi kilku pokoleń tego szkodnika, którego gąsienice wygryzały duże fragmenty tkanek liści. Niestety, mimo opryskiwania kapusty nocą wieloma różnymi selektywnymi zoocydami, zbyt wysoka temperatura dezaktywowała je na tyle szybko, że efektywność zabiegu była minimalna. Dopiero po ochłodzeniu udało się zniszczyć bardzo liczne populacje tego szkodnika, ale w niektórych przypadkach straty były już bardzo poważne.

Cena
Problemy związane z uprawą kapustnych w tym sezonie rekompensuje ich cena. Na początku września ogrodnik z rejonu Charsznicy otrzymywał za sztukę kapusty głowiastej białej, niezależnie od odmiany (także za włoską), 2,0 zł (loco gospodarstwo). Według producentów, było to satysfakcjonujące. W tym samym okresie na placach targowych w Krakowie klient detaliczny płacił już 5,0 zł za główkę, zarówno kapusty głowiastej, jak i włoskiej. Obecnie – w drugiej połowie października – cena w gospodarstwie utrzymuje się na poziomie z września, spadła natomiast cena detaliczna na placach (3,0–4,0 zł).

PRZEGLĄD ODMIAN
Bejo Zaden
Paweł Glanowski; kolekcja w gospodarstwie Adama Pietrzyka
Passat F1 (115 dni wegetacji) wyróżnia się silnym wigorem oraz zdrowotnością (jest odporna na Fusarium spp.). Ze względu na łatwość adaptacyjną do różnych stanowisk, jest uznawana za uniwersalną odmianę. Jej 4–6-kilogramowe główki są polecane do bezpośredniego zaopatrzenia rynku, a także do przetwórstwa – na letnie i jesienne kwaszenie.

Sircon F1 (145 dni) tworzy kuliste, 3–4-kilogramowe główki, które zachowują żywozielony kolor nawet po długim przechowaniu. Rośliny mają silny wigor, z tego względu część ogrodników opóźnia nasadzenia do końca maja, niekiedy do początku czerwca.

Expect F1 (145 dni) odznacza się dużą zdrowotnością – wykazuje odporność na: Xanthomonas spp., Alternaria spp. oraz na wciornastki. Jej główki o masie 2–4 kg mogą być przechowywane do kwietnia, maja, a potem oferowane na rynku warzyw świeżych.

Typhoon F1 (150 dni) to odmiana do kwaszenia jesienią oraz zimą. Bardzo plenna, główki osiągają masę 5–6 kg, nadają się do zbioru mechanicznego. Ich jasne wnętrze sprawia, że kwaszonka nie ciemnieje, a dzięki wysokiej zawartości witaminy C, cukrów i suchej masy jest bardzo smaczna. 

Z nowych odmian kapusty głowiastej czerwonej P. Glanowski polecał Rendero F1 (130–140 dni). Intensywne wybarwienie ciemnopurpurowych główek z grubą warstwą woskową sprawia, że znoszą one długie przechowanie (do 5 miesięcy). Odmiana z pełną odpornością na Fusarium spp.

Typhoon F1

Clause
Hubert Tabor; kolekcja w gospodarstwie Rafała Maja
Bravo F1 (około 80 dni wegetacji) i Centurion F1 (110 dni) to propozycje rekomendowane do wczesnego kwaszenia i bezpośredniego zaopatrzenia rynku. Pierwsza odmiana tworzy główki o masie do 4 kg, a druga do 6 kg, odznacza jące się delikatnym smakiem liści.

Brigadier F1 (135–140 dni) jest polecana do kwaszenia. Główki (dorastające do 8 kg) można przetrzymać do 6 tygodni w polu po osiągnięciu dojrzałości zbiorczej. Legion F1 (140–150 dni) to najpóźniejsza w kolekcji odmiana z przeznaczeniem do kwaszenia, jej główki osiągają masę nawet ponad 8 kg. Marabou F1 (140 dni) może być przechowywana do kwietnia, maja; Squadron F1 (140– 150 dni) to odmiana na, której wciornastki niechętnie żerują, o silnym systemie korzeniowym. Obie są rekomendowane do bezpośredniego zaopatrzenia rynku po długim przechowaniu.

Garance F1 (120 dni) to typowa kapusta głowiasta czerwona dla przemysłu, o główkach o masie do 6 kg i liściach z silnym nalotem woskowym. Może być sadzona jako poplon. Redguard F1 (145 dni) to mieszaniec przeznaczony do bezpośredniego zaopatrzenia rynku – jej główki osiągają masę poszukiwaną przez klientów supermarketów – 2,5–3 kg.
 
W kolekcji odmian zaprezentowano także kapusty włoskie, których podaż gwarantowana jest przez cały sezon, od najwcześniejszej: Daphne F1 (60 dni, pod osłony); Capriccio F1 (80 dni), Manon F1 (90 dni), Rigoleto F1 (135 dni); Medee F1 (150 dni).

Squadron F1

Nickerson-Zwaan
Piotr Manista i Piotr Różański; kolekcja w gospodarstwie Tomasza Kruszca
NiZ 17-1184 F1 (110–120 dni) to nowość w segmencie kapust przeznczonych do kwaszenia. Rośliny o dużej zdrowotności dobrze sobie radzą w warunkach ekstremalnej suszy. Z delikatnych liści tworzą bardzo duże (5–8 kg) główki.

Satie F1 (130 dni) jest polecana głównie do przechowywania (do lutego), ale może być także przeznaczana do kwaszenia. Odmiana jest odporna na choroby bakteryjne i Fusarium spp.

Forza F1 (ok. 140 dni) to odmiana do bardzo długiego przechowywania (do czerwca). Jej rośliny odznaczają się dużą zdrowotnością. Tworzą główki osiągające masę do 3 kg, o delikatnie unerwionych, cienkich liściach. Do bardzo długiego przechowywania przydatne są także: nowość Zoltan F1 (NiZ 17-1265) i Gilson F1. Pierwsza odmiana wytwarza 3–3,5-kilogramowe główki, które zachowują atrakcyjny, ciemnozielony kolor po przechowaniu. Główki drugiego mieszańca osiągają masę do 2–3 kg, są wyrównane, zwarte, o bardzo dobrej strukturze wewnętrznej.
 
W kolekcji zaprezentowano ponadto odmiany kapusty włoskiej: Tourmaline F1 (o wysokiej mrozoodporności; z późnego sadzenia nadaje się do zbioru zimowego) oraz Spinel F1 (tegoroczna nowość, przydatna do przechowania do kwietnia, maja), a także kapusty stożkowe białe (Regency F1 i Monarchy F1) i czerwone (Tinty F1) oraz cieszącą się w tym sezonie dużym zainteresowaniem – elipsoidalną Sarton F1 (znana i popularna na Bałkanach do kwaszenia w całości; główki o masie do 2 kg, wyróżniają się bardzo dobrym, słodkim smakiem).

Satie F1

Nunhems (marka firmy Bayer)
Jakub Wrona, kolekcja w gospodarstwie Marka Słoty
Gabriel F1 to odmiana o 75–80-dniowym okresie wegetacji, polecana do uprawy z nasadzeń wiosennych i letnich, z przeznaczeniem do bezpośredniej sprzedaży na rynku warzyw świeżych (ze względu na słodki smak, jest przydatna do produkcji surówek). Liście pokrywa bardzo gruba warstwa nalotu woskowego, stanowiąca naturalną barierą ochronną przeciwko wciornastkom oraz innym patogenom. Kuliste główki osiągają masę 2–3 kg, w zależności od zagęszczenia (odpowiednio, 35 tys./ha i 32 tys./ha). Odmiana bardzo dobrze sprawdza się w warunkach stresowych, np. w czasie letnich upałów czy na nienawadnianych stanowiskach.

Aquarel F1 (95–100 dni wegetacji) Odmiana bardzo jednolita w dojrzewaniu, tworzy zwarte główki o średniej masie 2,5–3,5 kg, z przeznaczeniem na rynek warzyw świeżych. Po osiągnięciu dojrzałości zbiorczej mogą one pozostawać w polu do 4 tygodni, bez tendencji do pękania. Ze względu na wzniesione liście okrywowe, nasadzenia roślin można zwiększyć (optymalna gęstość dla tej odmiany to 35–40 tys./ha). Osadzenie dolnych liści wysoko na głąbach zapobiega ich zagniwaniu oraz porażeniom przez patogeny odglebowe. Rośliny są ponadto w pełni odporne na Fusarium spp. Odmiana polecana do uprawy z dwóch terminów sadzenia: wiosennego oraz letniego.

Gabriel F1

Sakata
Michał Taraska; kolekcja w gospodarstwie Mariusza Wąwoźnego
Fighter F1 (130–135 dni wegetacji) to odmiana o mocnym systemie korzeniowym, osadzona na wysokim głąbie. Jej liście pokrywa obfity nalot woskowy. Główki o masie 3–5 kg ze względu na wysoką zawartość suchej masy i cukrów stanowią cenny surowiec do przechowywania i kwaszenia. Odmianą siostrzaną do wymienionej jest CB 10669 F1 (o ciemniejszej barwie główek), której nasiona prawdopodobnie będą dostępne od przyszłego sezonu.

Coronet F1 (120–125 dni) jest standardową odmianą do długiego przechowywania. Jej 2–2,5-kilogramowe główki to towar polecany na zaopatrzenie hipermarketów, po przechowaniu można je przeznaczyć do kwaszenia.

Tenacity F1 (90–100 dni) jest polecana do nasadzeń po 20 maja. Wytwarza główki o masie 5–6 kg. Nadają się one do wczesnego kwaszenia, a te zebrane w październiku – także do przechowywania do lutego. CB 10060 F1 ma podobne parametry, ale nieco grubszą okrywę woskową. Testy konsumenckie kwaszonki obu odmian wypadły bardzo dobrze – zarówno pod względem smakowym, jak i wizualnym (jasna barwa).

Varna F1 (120 dni) to odmiana kapusty głowiastej czerwonej, o 2–3-kilogramowych główkach, z intensywnym nalotem woskowym na liściach. Red Garnet F1 (125 dni) tworzy mniejsze główki (1,5–2,5 kg). U obydwu odmian są one osadzone wysoko na głąbie, w czego efekcie nie zagniwają od dołu. Polecane są na zaopatrzenie rynku warzyw świeżych i do przemysłu. Można je przechowywać do marca.

Tenacity F1

Seminis (marka firmy Monsanto)
Łukasz Rycombel; kolekcja w gospodarstwie Stanisława Kruszca
Menzania F1 (110-120 dni) wytwarza bardzo duże główki (5-7-kilogramowe) o falistej strukturze wewnętrznej. Jest szczególnie przydatna do produkcji gołąbków i surówek, ze względu na bardzo słodki smak liści.

SV3388JL F1 i SV3389JL F1 (odpowiednio 125 i 130 dni), typowe do zaopatrzenia supermarketów z możliwością umiarkowanie długiego przechowywania. Różnią się kolorystyką liści tworzących główki, które są w barwach, odpowiednio niebieskawoszarawej oraz żywozielonej. Główki mają zwartą strukturę wewnętrzną, a ich rozmiar można łatwo regulować zagęszczeniem.

Nowości które będą wprowadzane na rynek:
SV3387JC F1 (75-80 dni wegetacji) to odmiana o główkach osadzonych na dość wysokich głąbach, co zapobiega podgniwaniu liści od dołu. Polecana jest na wczesne sadzenie pod płaskimi osłonami, bądź bez osłaniania. Tworzy kuliste, zwarte główki o masie 2–3 kg. Można je przetrzymać w polu do 3 tygodni od czasu uzyskania przez nie dojrzałości zbiorczej.

SV3394JH F1 (145–150 dni) jest odmianą do przetwórstwa, w typie popularnej odmiany Theras F1. Jej 5–6-kilogramowe główki są lekko spłaszczone, bardzo dobrze wypełnione, wysoko osadzone na głąbach. Rośliny są wyrównane, mają silny system korzeniowy, dobrze sobie radzą w ekstremalnych warunkach. Dzięki obfitemu nalotowi woskowemu na liściach odmiana jest tolerancyjna na żerowania wciornastków.

SV3387JC F1

Syngenta
Władysław Tokarczyk; kolekcja w gospodarstwie Piotra Gajdy
Flexton F1 (85–95 dni wegetacji) to odmiana uniwersalna pod względem warunków uprawy. Może być sadzona w plonie głównym i poplonie. Główki osiągające masę 7 kg i więcej, dedykowane są do wczesnego kwaszenia. Można je przetrzymać w polu po osiągnięciu dojrzałości zbiorczej, są bowiem dość odporne na pękanie.

Kilajack (SG3472) F1 (100–110 dni) to odmiana w serii warzyw kapustnych odpornych na kiłę. Jej ok. 3-kilogramowe główki są przeznaczone głównie do bezpośredniego zaopatrzenia rynku. Sadzona w poplonie może być przechowywana do końca lutego.
 
Casitor F1 (120 dni) to odmiana odporna na wciornastki. Polecana głównie do produkcji z przeznaczeniem na zaopatrzenie rynku warzyw świeżych po przechowaniu.  SG 021 F1 (140–145 dni) jest odmianą przeznaczoną do długiego przechowywania, odporną na wciornastki, o 3–4,5-kilogramowych główkach, zachowujących żywo zieloną barwę liści po przechowaniu. Ze względu na wysokie osadzenie na głąbie, nie zagniwa od dołu.

Elastor F1 (110 dni) to odmiana będąca pierwszy rok w polskich badaniach, ale w wielu lokalizacjach została już bardzo dobrze oceniona przez ogrodników. Jest odporna na wciornastki. Po przechowaniu stanowi atrakcyjny towar do bezpośredniego zaopatrzenia rynku.
Prodikos F1 (130 dni) jest przeznaczona do bardzo długiego przechowywania. Odznacza się wyjątkową odpornością na wciornastki. W opinii farmerów z Ukrainy, jest jedną z niewielu, którą łatwo uprawiać z sukcesem w tamtejszym, sprzyjającym rozwojowi wciornastków klimacie.

Prodikos F1

Katarzyna Kupczak

Artykuł pochodzi z numeru 11/2013 „Hasła Ogrodniczego”

Related Posts

None found

Poprzedni artykułStypendia pomostowe uroczyście wręczone
Następny artykułEksport do Rosji: doniesienia o problemach „są przesadzone”

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Wpisz treść komentarza
Wpisz swoje imię

ZGODA NA PRZETWARZANIE DANYCH OSOBOWYCH *

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany, podajesz go wyłącznie do wiadomości redakcji. Nie udostępnimy go osobom trzecim. Nie wysyłamy spamu. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem*.