CZEREŚNIE NA WSTAWKACH SKARLAJĄCYCH, cz. I

    Roczna produkcja owoców czereśni w Polsce waha się w granicach 30–40 tysięcy ton. Owoce te pochodzą głównie z ekstensywnie prowadzonych sadów przydomowych i, w większości przypadków, są miernej jakości.

    Głównym utrudnieniem w intensyfikacji sadów czereśniowych był dotychczas brak skutecznych metod osłabiania siły wzrostu drzew tego gatunku. Dziś możemy już poradzić sobie z tym problemem produkując drzewka czereśni na karłowych podkładkach lub wstawkach skarlających.
    Wykorzystywanie wstawek dla czereśni zaczęło się w Polsce ponad 25 lat temu, kiedy wiosną 1974 roku w Zakładzie Doświadczalnym Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Lipowej k. Opatowa Kieleckiego założyliśmy doświadczenie, w którym badaliśmy trzy odmiany czereśni — 'Büttnera Czerwoną’, 'Van’ i 'Sam’. Drzewa te wciąż rosną (fot. 1).







    FOT. 1. PO DWUDZIESTU PIĘCIU LATACH WZROSTU DRZEWO ODMIANY 'VAN’ ZE WSTAWKĄ WIŚNI 'FRUTANA’ JEST WCIĄŻ ZDROWE I DOBRZE PLONUJE


    Na wstawki użyte zostały, między innymi, słabo rosnące mieszańce wiśni pochodzące z hodowli nowych odmian prowadzonej w ISK, a także pędy wiśni 'Northstar’ i kilka typów wiśni stepowej (Prunus fruticosa Pall.). Podkładkami były siewki czereśni ptasiej i antypki. Wyniki osiemnastoletnich badań wzrostu i owocowania odmiany 'Van’ na kilku wstawkach przedstawia tabela 1.







    TABELA 1. WZROST I OWOCOWANIE 16-LETNICH DRZEW CZEREŚNI 'VAN’ W DOŚWIADCZENIU PROWADZONYM W LATACH 1974-1992 W SZD LIPOWA k. OPATOWA KIELECKIEGO


    Niektóre wstawki na siewkach czereśni ptasiej osłabiały wzrost drzew nawet o 50%, a równocześnie poprawiały ich plenność w porównaniu z kontrolnymi. Na antypce efekt był jeszcze wyraźniejszy, ale owoce tych drzew wcześniej dojrzewały i miały tendencję do drobnienia. Na niektórych drzewach ze wstawkami szczepionymi na antypce obserwowano też objawy niezgodności fizjologicznej. Drzewa te w miarę upływu czasu sukcesywnie zamierały. Po dziesięciu latach brakowało już ponad połowy z nich. Natomiast te ze wstawkami szczepione na siewkach czereśni ptasiej rosły i owocowały na dobrym poziomie — niektóre z nich o 30–40% lepiej w porównaniu z drzewami kontrolnymi (tabela 1).
    Inne doświadczenie ze wstawkami posadzono wiosną 1995 roku w Sadzie Doświadczalnym w Dąbrowicach. Do badań włączono kolejną grupę czereśni, a w tym odmiany: 'Burlat’, 'Vega’, 'Merton Premier’ i 'Kordia’. Podkładkami były siewki czereśni ptasiej i antypki, a na wstawki wykorzystano pędy wiśni 'Northstar’ i czterech typów wiśni stepowej (tabela 2).







    TABELA 2. WZROST I OWOCOWANIE CZTEROLETNICH DRZEW CZEREŚNI ZE WSTAWKĄ W DOŚWIADCZENIU ZAŁOŻONYM WIOSNĄ 1995 ROKU W SADZIE DOŚWIADCZALNYM W DĄBROWICACH


    Wstawki miały długość 50 cm. W tym doświadczeniu wstawki — w zależności od typu, a także od podkładki i odmiany — redukowały wzrost drzew czereśni o 21–62%. Drzewa ze wstawkami, niezależnie od odmiany, zaczęły owocować w trzecim roku po posadzeniu (fot. 2), a kontrolne o rok później. Wstawki wyraźnie zwiększały plonowanie drzew (tabela 2). W trakcie prowadzenia doświadczenia okazało się, że wstawka z wiśni 'Northstar’ nie nadaje się dla odmiany 'Burlat’. Drzewa tej kombinacji miały powierzchnię poprzecznego przekroju pnia ośmiokrotnie mniejszą niż kontrolne i chorobliwy wygląd, co wynikało z braku zgodności fizjologicznej obu komponentów. Wzrost kończyły już w lipcu, ich liście żółkły bardzo wcześnie i stopniowo zasychały. Jednoroczne przyrosty pędów miały u nich długość zaledwie kilku centymetrów.







    FOT. 2. OBFICIE KWITNĄCE DRZEWKO ODMIANY 'KORDIA’ ZE WSTAWKĄ WIŚNI 'FRUTANA’ W TRZECIM ROKU PO POSADZENIU, WSTAWKA MA DŁUGOŚĆ 50 cm


    Z opisanych wyżej doświadczeń można wyciągnąć kilka istotnych wniosków. Do bezpośredniego wykorzystania w praktyce można dziś wytypować kilka dobrych wstawek skarlających. Jedną z wartościowszych jest wiśnia stepowa (Prunus fruticosa Pall.), a zwłaszcza jeden z jej typów wyselekcjonowany w ISK i wpisany w roku 2000 do Księgi Ochrony Wyłącznego Prawa pod nazwą 'Frutana’®. Na tej wstawce drzewa czereśni: 'Burlat’, 'Van’, 'Büttnera Czerwona’, 'Sam’, 'Vega’, 'Merton Premier’ i 'Kordia’ rosną od 30% do 50% słabiej niż na siewkach czereśni ptasiej. W okres owocowania wchodzą już w drugim, a najpóźniej w trzecim roku po posadzeniu, są zdrowe i dobrze owocują. Ich owoce nie różnią się wielkością od tych z drzew szczepionych na silnie rosnących podkładkach, a często są lepiej wybarwione (fot. 3). Sprawia to, że są bardziej atrakcyjne dla konsumentów. Bardzo dobrą wstawką jest również wiśnia 'Northstar’. Nie należy jej jednak stosować dla czereśni odmiany 'Burlat’ z powodu udowodnionej niezgodności fizjologicznej. Konieczne jest sprawdzenie przydatności wymienionych wstawek dla innych, wartościowych odmian czereśni.







    FOT. 3. OWOCE Z DRZEW SZCZEPIONYCH NA WSTAWKACH NIE RÓŻNIĄ SIĘ WIELKOŚCIĄ OD OWOCÓW Z DRZEW SZCZEPIONYCH NA SILNIE ROSNĄCYCH PODKŁADKACH, A CZĘSTO SĄ OD NICH PIĘKNIEJ WYBARWIONE – NA ZDJĘCIU OWOCE ODMIANY 'VEGA’ ZEBRANE Z DRZEWA SZCZEPIONEGO NA WSTAWCE 'FRUTANA’


    Na podstawie wyników doświadczenia prowadzonego w Lipowej wyciągnięto wniosek, że drzewka czereśni ze wstawkami należy produkować na siewkach czereśni ptasiej lub na wegetatywnej czereśni F 12/1 i nie powinno się ich szczepić na antypce z powodu drobnienia owoców oraz braku pełnej zgodności fizjologicznej między komponentami. Nie znajduje on potwierdzenia w wynikach nowszego doświadczenia — prowadzonego teraz w Dąbrowicach. Drzewa w nim posadzone — ze wstawkami, szczepione na antypce — wykazują taką samą wartość sadowniczą, jak te ze wstawką szczepione na siewkach czereśni ptasiej. Dotychczas nie obserwujemy na nich symptomów niezgodności fizjologicznej ani drobnienia owoców. Należy jednak podkreślić, że doświadczenie w Dąbrowicach, w odróżnieniu do prowadzonego w Lipowej, jest nawadniane.

    Related Posts

    None found

    Poprzedni artykułKRZEWUSZKI
    Następny artykułSOK WIŚNIOWY POLSKĄ SZANSĄ

    ZOSTAW ODPOWIEDŹ

    Wpisz treść komentarza
    Wpisz swoje imię

    ZGODA NA PRZETWARZANIE DANYCH OSOBOWYCH *

    Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany, podajesz go wyłącznie do wiadomości redakcji. Nie udostępnimy go osobom trzecim. Nie wysyłamy spamu. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem*.