Tak nazywa się coroczny kongres, na którym podawane są pierwsze szacunki dotyczące zbiorów jabłek oraz gruszek w Europie. W tym roku, 26. już kongres zorganizowano 3–5 sierpnia w Grazu, stolicy austriackiej Styrii, regionu o największej w tym kraju koncentracji produkcji sadowniczej. Na obrady przyjechało około 220 osób z 18 krajów, przede wszystkim z naszego kontynentu, choć pojawili się też przedstawiciele Argentyny czy Izraela. W kongresie uczestniczyli też delegaci władz Unii Europejskiej. Prognozy zbiorów interesują głównie handlowców zajmujących się hurtowym obrotem owocami, gdyż takie informacje pomagają im przewidzieć ceny owoców deserowych oraz przeznaczonych dla przetwórstwa.
Jak więc będzie wyglądał tegoroczny sezon? Otóż sytuacja przedstawia się znacznie lepiej niż przed rokiem. Ogólnie jabłek będzie w Europie mniej i nie powinno być takich kłopotów z ich zbytem, jakie wystąpiły w mijającym sezonie. Oczywiście, dane liczbowe przedstawione w Grazu nie są jeszcze ostateczne, gdyż na te trzeba poczekać do zakończenia zbiorów. Doświadczenia z ostatniego ćwierćwiecza pokazują jednak, że różnice pomiędzy szacunkową a rzeczywistą wielkością plonów nie przekraczały zwykle 5%. Inne dobre nowiny dla sadowników z UE to mniejsze zbiory jabłek w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, poprawa sytuacji ekonomicznej w Rosji oraz spadek wartości Euro, który może stymulować eksport.
Jak powiedział Jozef De Coster (fot. 1) z belgijskiej organizacji Eurofru (zajmowała się ona zbieraniem wszystkich danych) w sezonie 2000/2001 jabłek (w UE) będzie 7,98 mln ton, średnio o 5% mniej niż przed rokiem (8,36 mln ton).
 |
Po uwzględnieniu strat gradowych, być może trzeba będzie jeszcze odjąć kolejne 0,5 mln ton. Większych plonów spodziewają się tylko Francuzi, Grecy i Austriacy (patrz tabela na stronie 42). Mniej będzie — między innymi — 'Golden Deliciousa’, 'Jonagoldów’, 'Elstara’, 'Glostera’ i 'Idareda’, więcej — 'Granny Smith’, 'Gali’, 'Braeburna i 'Fuji’ (wykres). Przyczyną spadku produkcji w większości krajów była zła pogoda: w Niemczech — grad (dotknął około 2,5 tys. ha), w Hiszpanii — wiatr, deszcze i burze w czasie kwitnienia, w Portugalii — przymrozki, w Belgii i Holandii — grad i deszcz w lipcu. Z powodu licznych uszkodzeń owoców znacznie więcej jabłek zostanie prawdopodobnie skierowane do przetwórstwa.
 |
 |
Według dr. Wilhelma Ellingera z Niemiec, największym problemem producentów unijnych jest obecnie stagnacja konsumpcji jabłek w przeliczeniu na mieszkańca. Na niewielki odnotowany przyrost spożycia tych owoców wpłynął przede wszystkim przemysł przetwórczy, oferujący z nich coraz więcej produktów. W przeszłości dużą rolę w regulacji rynku odgrywało interwencyjne wycofywanie jabłek, sterowane dyrektywami unijnymi. Jednak czasy, kiedy sadownicy mogli liczyć na wycofanie z rynku miliona ton jabłek, bezpowrotnie minęły — w sezonie 1999/2000 interwencja dotyczyła już tylko 200 000 ton. Aby zagospodarować zbiory, trzeba więc zwiększać spożycie. To z kolei możliwe będzie pod warunkiem, że uda się zorganizować ogólnoeuropejską akcję promocyjną, w którą włączą się producenci, handlowcy i naukowcy zajmujący się wpływem jabłek na ludzkie zdrowie.
Trzeba też szukać nowych rynków zbytu. UE szuka ich, między innymi, w krajach kandydujących. Jest o co walczyć, gdyż statystyczny Niemiec zjada około 98 kg owoców rocznie, Polak — zaledwie 53 kg. Unijni producenci owoców nie boją się zagrożenia ze strony krajów Europy Środkowej. Wręcz przeciwnie, uważają, że rozszerzenie powinno nastąpić jak najszybciej i bez okresów przejściowych, gdyż unijnym produktom ogrodniczym, które są doskonałej jakości (przy bardzo dobrym systemie ich dystrybucji) nie grozi konkurencja. Po integracji z pięcioma krajami (w tym z Polską), z którymi negocjacje są nabardziej zaawansowane, podaż owoców wzrośnie zaledwie o 12,1% (powierzchnia ziemi przeznaczonej pod ich uprawę także o 12,1%), podczas gdy liczba mieszkańców Wspólnoty w nowych granicach zwiększy się o 17,7%.
W Grazu mówiono też o szacunkowych zbiorach jabłek i gruszek poza Unią Europejską: w Szwajcarii, Polsce, Słowacji, Węgrzech, Czechach, Bułgarii oraz państwach byłej Jugosławii. W stosunku do mijającego sezonu, w obecnym produkcja jabłek w wymienionych krajach spadnie średnio o 15%. Dużo większych zbiorów (o 20%) spodziewają się tylko Węgrzy, ale zaledwie 20% węgierskich jabłek to owoce deserowe.
Sytuację w Polsce przedstawił profesor Eberhard Makosz (fot. 2) z AR w Lublinie. Jak powiedział, produkcja jabłek jest u nas wciąż opłacalna — koszt ich produkcji wyniósł w ubiegłym roku 0,6–0,7 zł/kg, a ceny uzyskiwane przez producentów 0,9–1,2 zł/kg. Obecnie mamy około 150 000 ha sadów, w 2010 roku powinno ich być o 15 000 ha mniej. Jednak zaledwie 5000 ha zajmują u nas te, w których liczba drzew wynosi 1500–3000 szt./ha i zbiera się 30–35 t/ha. Za 10 lat takich nasadzeń powinniśmy mieć — według szacunków — 25 000 ha. Potencjał produkcyjny polskich sadów jabłoniowych szacowany jest na około 2 mln ton. Jednak niekorzystne warunki klimatyczne wpłyną na to, że w 2000 roku zbierzemy 1,3 mln ton jabłek, o 19% mniej niż w ostatnim sezonie i o 25% mniej od średnich zbiorów w latach 1995–99. Niewiele więcej niż przed rokiem będzie tylko 'Spartana’, 'Gali’ oraz 'Glostera’ (wykres). Wagowo najwyraźniejszy będzie spadek produkcji 'Idareda’ (o ponad 40 tys. ton), procentowo — 'Jonagoldów’ (o 25%).
 |
Profesor Makosz przedstawił też pierwsze — bardzo ogólne, gdyż trudne do zdobycia — prognozy zbiorów jabłek w Rosji, Mołdawii, Jugosławii, Bułgarii oraz na Ukrainie i Białorusi. Szacuje się je w sumie na 2,095 mln ton, o 10% więcej niż przed rokiem.
Kolejny kongres — Prognosfruit 2001 — rozpocznie się 04. 08. 2001 roku, tym razem w Belgii.
