Zwalczanie chwastów przed wschodami ziemniaka

Podstawowym zabiegiem pielęgnacyjnym na plantacji ziemniaka jest zwalczanie chwastów, które w zależności od nasilenia ich występowania mogą obniżać plonowanie nawet o 70%.

Szkodliwe oddziaływanie chwastów jest najbardziej widoczne na początku wegetacji, co jest związane z długim okresem od sadzenia ziemniaków do ich wschodów, a także uprawa w szerokiej rozstawie rzędów. Zapewnia to idealne warunki do rozwoju chwastów, które nie mają konkurencji ze strony uprawianej rośliny, dodatkowo mogą być gospodarzami-żywicielami innych agrofagów. Pod koniec wegetacji mogą powodować utrudnienia podczas zbioru i przyczyniać się do wzrostu powstawania uszkodzeń mechanicznych, co sprzyja powstawaniu dalszych strat podczas przechowywania bulw.

Najczęściej w łanie ziemniaka liczba występujących gatunków chwastów dochodzi do 20. O składzie gatunkowym i ilościowym decyduje: typ gleby, warunki pogodowe oraz staranność zabiegów odchwaszczających w całym płodozmianie. W związku ze zmianami klimatycznymi, głównie coraz łagodniejszymi zimami, wysokimi temperaturami powietrza i deficytem opadów, obserwuje się wzrost zachwaszczenia gatunkami chwastów, które dotychczas nie występowały na danym terenie lub nie były zagrożeniem dla upraw (np. chwastnica jednostronna).

Sposoby odchwaszczania

Chwasty w ziemniaku można eliminować na kilka sposobów, najczęściej przy zastosowaniu metody mechanicznej i mechaniczno-chemicznej. Metoda mechaniczna często bywa zawodna, gdyż zniszczeniu ulegają tylko wschodzące chwasty, a dodatkowo jest ona kosztowna ze względu na koszty paliwa i ilość wykonywanych uprawek. Powszechnie stosuje się metodę mechaniczno-chemiczną, w której po ostatecznym uformowaniu redlin, aplikuje się herbicydy. Środki te można w ziemniaku stosować w terminie przed wschodami ziemniaka i po jego wschodach. Przy wykonywaniu zabiegów herbicydowych obowiązują przepisy BHP oraz informacje zawarte w etykiecie-instrukcji stosowania każdego środka ochrony roślin. Tylko przestrzeganie zaleceń może uchronić plantację przed zjawiskami niepożądanymi (efekt fitotoksyczności, kompensacja chwastów, odporność na substancje czynne herbicydów) oraz w stosunku do owadów pożytecznych (zapylacze, naturalni wrogowie szkodników upraw). Bardzo ważne jest również, by zabiegi wykonywane były sprawnym i przebadanym sprzętem, co również ma wpływ na jakość i skuteczność aplikowanych środków ochrony roślin.

Przed wschodami

Herbicydy do przedwschodowego stosowania nazywa się doglebowymi, ponieważ aplikowane są na glebę, przy równoczesnym braku wschodów ziemniaka i chwastów. W celu weryfikacji i dobrania konkretnego preparatu warto przeanalizować jakie chwasty występowały na danym polu w poprzednich latach. Aplikacja herbicydów przedwschodowych zawsze musi być wykonywana na wilgotną glebę, by preparat nie odparował, a dostał się w głąb profilu glebowego. Ważna jest również temperatura powietrza, która wpływa na uaktywnienie substancji czynnej. Zbyt niska, może powodować obniżenie skuteczności, dlatego podczas aplikacji powinna wynosić ok. +10°C. Nigdy po zabiegu przedwschodowym nie wykonuje się żadnych uprawek mechanicznych, gdyż może to zniszczyć powstałą na powierzchni gleby warstwę ochronną.

W przypadku silnego zachwaszczenia można zastosować tzw. metodę uproszczoną, która polega na zastosowaniu herbicydu zawierającego glifosat. Należy go zastosować przed sadzeniem, gdy perz właściwy ma wykształcone od 3 do 4 liści, wysokość 5 cm, a chwasty dwuliścienne posiadają 2 liście właściwe, a nie ma wschodów ziemniaka. Glifosat jest substancją czynną, która pobierana jest przez zielone części roślin, więc oprysk na glebę nie przyniesie żadnego efektu.

W roku 2020 w rejestrze środków ochrony roślin zatwierdzonych do obrotu i stosowania w Polsce znajduje się 45 herbicydów do stosowania przed wschodami ziemniaka, opartych na 10 substancjach czynnych. Znajomość nazw substancji czynnych jest bardzo ważna, gdyż nie wszystkie z nich zwalczają to samo spektrum chwastów. Wszystkie herbicydy oraz ich etykiety-instrukcje stosowania są dostępne na stronie  internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi pod adresem http://minrol.gov.pl, w zakładce „ochrona roślin”. W tabeli zestawiono herbicydy do przedwschodowej aplikacji do zwalczania gatunków dwuliściennych i niektórych jednoliściennych. Typowe herbicydy do eliminacji gatunków jednoliściennych aplikowane są w terminie powschodowym.

Herbicydy do stosowania przed wschodami ziemniaka

(na podstawie rejestru środków ochrony roślin z dn. 30.03.2020 r.)

W roku 2020 w rejestrze środków ochrony roślin zatwierdzonych do obrotu i stosowania w Polsce znajduje się 45 herbicydów do stosowania przed wschodami ziemniaka, opartych na 10 substancjach czynnych. Znajomość nazw substancji czynnych jest bardzo ważna, gdyż nie wszystkie z nich zwalczają to samo spektrum chwastów.

dr inż. Janusz Urbanowicz

Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – PIB, w Radzikowie, oddział w Boninie

Fot. 4. Psianka czarna to jeden z uporczywych chwastów, do zwalczania którego można zastosować środki zawierające takie substancje jak np. flurochloridon, pendimetalina czy prosulfokarb z metrybuzyną.

Fot. 5. Rdesty to często występujące chwasty w uprawie ziemniaka.

Fot. 6. Komosa biała jest wrażliwa na wiele herbicydów zarejestrowanych w uprawie ziemniaka.

Fot. 7. Perz właściwy – jest wrażliwy m.in. na środki zawierające fluazyfo-P-butylowy oraz glifosat.

Zdjęcia: J. Urbanowicz, A. Andrzejewska