borówka

W ubiegłym roku amerykańskie szkółki zaczęły oferować nową odmianę borówki o nazwie ‘Pink Lemonade’. Jej owoce podczas dojrzewania nie zmieniają barwy na fioletową, ale pozostają różowe.

Owoce borówki wysokiej, duże, smaczne i stosunkowo trwałe, zdobywają coraz większe uznanie, głównie z uwagi na swoje walory deserowe. Owoców tych coraz więcej produkuje się w Polsce, warto jednak wiedzieć, że borówka wysoka może być atakowana m.in. przez wirusy, wiroidy i fitoplazmy. Do niedawna uważano, że wirusy na plantacjach borówki wysokiej w Europie nie występują. Należy jednak zauważyć, że dopiero ostatnio zaczęto ich szukać, a wcześniejsze obserwacje symptomów nie były poparte testami laboratoryjnymi. Trzeba mieć świadomość, że to właśnie wirusy stanowią jedną z groźniejszych grup patogenów borówki wysokiej w Ameryce Północnej, a ostatnio wykryto obecność jednego z nich — wirusa oparzeliny — we Włoszech. Wcześniej pojawiły się na terenie Europy wirusy czerwonej pierścieniowej plamistości borówki i nitkowatości borówki.

Borówka wysoka, której powierzchnia upraw w Polsce co roku się zwiększa, początkowo uważana była za roślinę niewymagającą ochrony przed szkodnikami. Przy wzroście areału i w miarę starzenia się plantacji pojawiają się jednak na borówce roślinożerne owady i roztocze. Niektóre z nich występując licznie mogą wyrządzać szkody o znaczeniu gospodarczym.

W 11-hektarowym gospodarstwie Mariana Kapela (fot. 1) absolwenta Akademii Rolniczej w Krakowie, w Szczucinie w województwie małopolskim borówkę wysoką uprawia się na 6,85 ha. Są to rośliny 3–7-letnie, około 60% stanowi odmiana 'Bluecrop', 20% — 'Duke', a mniej więcej 10% — 'Bluerey'. Na niewielkich areałach rosną także krzewy odmian 'Bluegold' (fot. 2), 'Nelson', 'Darrow', 'Lateblue', 'Northland', 'Bluetta', 'Brigitta Blue', 'Bluejay' i 'Elliott'. Od dwóch lat plantację prowadzi się zgodnie z wymaganiami stawianymi ekologicznej produkcji. Według plantatora, dobre efekty daje podporządkowanie zabiegów kalendarzowi biodynamicznemu.

Ręczny zbiór owoców jagodowych wymaga zaangażowania do 80% nakładów ponoszonych w całym cyklu ich produkcji. Tak duża pracochłonność była zasadniczą przeszkodą w powstawaniu gospodarstw wielkotowarowych. Sytuacja zmieniła się po opracowaniu modeli kombajnów, które zwiększyły wydajność zbioru na tyle, że możliwe stało się uprawianie krzewów jagodowych na plantacjach o powierzchni od kilkudziesięciu do kilkuset hektarów. W przypadku niektórych gatunków, np. porzeczki czarnej, uprawa na małych plantacjach przestaje być ekonomicznie uzasadniona. Dalsze zwiększanie areału upraw ma na celu obniżenie kosztów produkcji, a w konsekwencji podniesienie konkurencyjności produktu. Powstanie wielkoobszarowych plantacji wiąże się ze zmianą struktury nasadzeń oraz koniecznością używania specjalistycznych maszyn o dużej wydajności na każdym etapie produkcji.