NULL

Szacuje się, że w ponad pół milionie gospodarstw w 110 krajach powierzchnia upraw ekologicznych sięga około 26 mln ha (43% znajduje w Oceanii, 23,8% w Ameryce Południowej i 23,5% w Europie). Największą powierzchnię zajmują one w Australii — 11,3 mln ha, Argentynie — 2,8 mln ha oraz we Włoszech — ponad 1 mln ha. Polska, z niemal 50 000 ha takich upraw znajduje się na 38. pozycji. Dynamicznie rośnie również wartość światowego rynku zbytu produktów ekologicznych. W 2003 r. szacowano ją na około 22 mld USD, w 2004 r. — 24 mld. Polska ma szczególnie dobre warunki dla rozwoju rolnictwa ekologicznego z powodu znacznie mniejszego niż na Zachodzie zużycia nawozów oraz środków ochrony roślin. Przeciętny polski rolnik używa tych ostatnich 10 razy mniej niż producent z UE. Dla rozwoju produkcji ekologicznej konieczna jest jednak poprawa organizacji zbytu i pomoc — finansowa, organizacyjna oraz edukacyjna. Produkcja ogrodnicza kwalifikowana jest w prawodawstwie podobnie, jak rolnicza. Dlatego wszystkie odniesienia w tym opracowaniu odnoszą się również do ogrodnictwa.

XXII Dzień Borówkowy w SGGW w Warszawie zorganizowano 6 lipca, na kilka dni przed rozpoczęciem zbiorów owoców tego gatunku. Na spotkanie — podzielone na część konferencyjną i zwiedzanie plantacji Hanny i Jana Karwowskich w Piskórce koło Warszawy — przybyło ponad 200 osób. Dr Kazimierz Pliszka z SGGW poinformował, że powierzchnia upraw borówki wysokiej na świecie w 2003 roku wynosiła 36 000 hektarów, a produkcja owoców — 130 000 ton. Należy się liczyć z tym, że powierzchnia upraw tego gatunku będzie się stale zwiększała i już dziś nowo powstające jego plantacje budzą niepokój krajowych producentów. Konieczne jest prowadzenie wspólnych działań marketingowych, które umożliwią utrzymanie równowagi popytu i podaży na rynku owoców borówki wysokiej.

Nawozy mineralne należą do niezbędnych środków produkcji w gospodarstwach ogrodniczych, gdyż decydują o wielkości plonu oraz jego jakości. Wyniki monitorowania zasobności gleb w Polsce wskazują na zmniejszające się zasoby składników pokarmowych w glebie – zwłaszcza fosforu, potasu, magnezu, a także mikroelementów. Przy wzrastającej intensyfikacji produkcji ograniczony jest też dostęp do nawozów organicznych. Wszystko to wpływa na konieczność większego użycia nawozów mineralnych. Sporo informac-ji na temat nawozów oraz nawożenia można znaleźć w internecie.

Jednym z punktów XXII Dnia Borówkowego zorganizowanego w SGGW była wizyta w gospodarstwie "Daar" Hanny i Jana Karwowskich (fot. 1) w Piskórce koło Warszawy. W gospodarstwie tym owoce produkuje się zgodnie z wymaganiami systemu EUREPGAP. J. Karwowski uważa, że posiadanie tego lub innych certyfikatów, będzie niezbędne dla osób prowadzących sprzedaż za granicę, a prawdopodobne także i w Polsce. Oczywiście możliwa będzie również sprzedaż owoców na rynkach, które nie wymagają certyfikatów, jednak ceny, jakie będzie można tam osiągać, będą prawdopodobnie niższe od uzyskiwanych na przykład w Wielkiej Brytanii.

W II kwartale 2005 r. ceny skupu produktów ogrodniczych płacone producentom przez firmy eksportujące były niższe niż w roku ubiegłym. O spadku notowań zadecydowały rekordowe zbiory owoców, zwłaszcza jabłek. Analogicznie kształtowała się sytuacja na rynku warzyw. Ich wysoka produkcja w kraju i w UE spowodowała przewagę podaży nad popytem, a ceny w Polsce i w krajach europejskich były niższe niż przed rokiem. Podobnie, jak w I kwartale 2005 r., także w II kwartale największy kryzys dotyczył cebuli, której ceny były o 84–88% niższe od ubiegłorocznych.

Informacje na temat uprawy truskawek w tunelach wysokich uzyskano z kilku gospodarstw prowadzących produkcję głównie na zbiór przyśpieszony. Najwcześniej owoce zbierano na początku maja (ogrzewanie tuneli rozpoczynano pod koniec lutego), w większości gospodarstw rozpoczynano ogrzewanie w połowie marca, a zbiory — w drugiej dekadzie maja. Owoce spod osłon wysokich mają jednak w tym okresie silną konkurencję ze strony truskawek sprowadzanych z Hiszpanii, Maroka i innych krajów basenu Morza Śródziemnego. Produkowane w Polsce osiągają jednak ceny znacznie wyższe, niekiedy o 100%, z powodu preferowania przez konsumentów rodzimej produkcji oraz dzięki lepszemu, bardziej aromatycznemu smakowi owoców.

W drugim kwartale bieżącego roku rosły ceny warzyw ze zbiorów ubiegłorocznych. Cebula, która jeszcze w marcu taniała, w kwietniu zaczęła drożeć, a w czerwcu osiągnęła ceny niemal dwukrotnie wyższe niż w marcu, choć znacznie niższe niż w 2004 r. W spółdzielniach ogrodniczych drożała biała kapusta i — bardzo — pietruszka. W kwietniu pojawiły się pierwsze nowalijki, droższe niż przed rokiem, z powodu zimnej tegorocznej wiosny. W czerwcu zakończono skup jabłek w zakładach przetwórczych, a rozpoczęto — truskawek, agrestu oraz czereśni.

Większość sadowników jest przekonana o tym, że bez syntetycznych środków ochrony roślin nie można uprawiać jabłoni. Zaprzeczeniem tego jest ekologiczny sad Ryszarda Ciźli w Łukawie koło Sandomierza. Aby jednak wykorzystać — co jest niezbędne w takiej produkcji — wszystkie walory gleby i środowiska naturalnego, potrzeba dużej wiedzy. Ryszard Ciźla do 2002 roku prowadził 9,5-hektarowe gospodarstwo sadownicze z konwencjonalną ochroną. Połowa kwater pięć lat temu zakładana już była z myślą o produkcji ekologicznej, dlatego w nasadzeniach znajdują się tam odmiany odporne na parcha jabłoni — 'Topaz' i 'Rubinola'. W starym (12-letnim) sadzie najwięcej jest drzew 'Sampiona', który — według sadownika — jest mało wrażliwy na tę chorobę. Gospodarstwo w tym roku przejął syn Rafał — początkowo sceptycznie podchodził do tego sposobu produkcji, szybko jednak przekonał się, że warto produkować ekologiczne owoce. Ryszard Ciźla jest prezesem Świętokrzyskiej Izby Rolniczej, która poprzez szkolenia zachęca sadowników do produkcji ekologicznej. Jego sad jest przykładem, że nie musi być ona ekstensywna i utożsamiana z prymitywną formą gospodarowania.

Pomidory stanowią ponad połowę warzyw produkowanych w Polsce pod osłonami. Rocznie eksportujemy ponad 40 000 ton pomidorów, głównie latem i jesienią. Podaż krajowa jest uzupełniana importem, który zwykle był najwyższy w pierwszym kwartale roku. Przed wejściem Polski do UE czynnikiem hamującym import pomidorów w kwietniu było cło kwotowe. W tym roku ilość i wartość pomidorów sprowadzonych do nas w kwietniu były wyższe niż w 2004 r.

Ostatnie zabiegi chemiczne przed zbiorem owoców są bardzo ważne, zwłaszcza jeśli w ostatnim miesiącu przed zbiorem występują wysoka temperatura i duża ilość opadów. Użyte...