Owoce
W drugim kwartale tego roku nastąpił przełom i ceny jabłek kupowanych przez eksporterów zaczęły się obniżać. Średnie miesięczne ceny jabłek deserowych wahały się od 0,59 zł/kg (za drobne 'Jonagoredy’ i 'Sampiony’) do 1,70 zł/kg (za owoce 'Golden Deliciousa’ o średnicy powyżej 70 mm — tab. 1). Jabłka eksportowane w kwietniu i maju pochodziły z chłodni i z przechowalni z kontrolowaną atmosferą, a w czerwcu już tylko z przechowalni
z KA i ULO.
Tabela 1. Ceny skupu owoców przeznaczonych na eksport
w II kwartale 2004 r. i 2005 r.
Przez cały kwartał najwyższe ceny otrzymywali producenci 'Golden Deliciousa’ (1,20–1,70 zł/kg w kwietniu i w maju oraz 1,26–1,57 zł/kg w czerwcu), a następnie — kolejno — odmian: 'Gala’, 'Gloster’, 'Jonagored’, 'Jonagold Decosta’, 'Sampion’ oraz 'Idared’. Owoce tych odmian stanowiły — według GUS — 50% zbiorów jabłek w Polsce w 2004 r. (produkcja 'Idareda’ jest ciągle dominująca i stanowiła w roku poprzednim 17,6%). Po przystąpieniu do UE, mimo ułatwień w handlu z Zachodem, dla polskich eksporterów najistotniejszy jest ciągle rynek krajów Europy Wschodniej. Na tym ostatnim najlepiej sprzedają się wciąż 'Idaredy’ i inne jabłka o czerwonym wybarwieniu. Ceny skupu takich owoców nie były jednak tak wysokie, jak odmian wcześniej wymienionych. Wzrost średniej ceny 'Idareda’ (o średnicy powyżej 70 mm, z przechowalni z KA) był najwyższy między majem a kwietniem (z 1,02 zł/kg do 1,13 zł/kg) i wyniósł 10,2% ( tab. 1 i rys. 1). W tym samym okresie podrożały owoce 'Glostera’ (o średnicy powyżej 70 mm) — średnio o 5%. Pozostałe jabłka z przechowalni z KA potaniały w omawianym okresie. Najbardziej spadły ceny owoców 'Gali’ — o 17% i 'Ligola’ — o 13% (jabłek obu odmian — o średnicy ponad 70 mm). Średnia cena owoców z przechowalni z KA i ULO w maju wyniosła 1,10 zł/kg i była niższa o 4% niż w kwietniu.
Rys. 1. Ceny skupu jabłek wybranych odmian przeznaczonych na eksport
w II kwartale 2005 r.
Średnia cena jabłek z chłodni wzrosła w maju (w porównaniu z kwietniową) o 3%. Najbardziej podrożały duże jabłka — o średnicy powyżej 75 mm — odmian: 'Jonica’, 'Jonagold’ i 'Sampion’ (wszystkie o 7%). Potaniały tylko owoce odmian 'Jonagold Decosta’ i 'Sampion’ (o średnicy powyżej 70 mm) — odpowiednio o 10% i 6%, 'Idareda’ — o 5%, małe i średnie owoce 'Jonagoreda’ (o 4% i 9%) oraz 'Glostera’ (o średnicy powyżej 65 mm) — o 2%. Pozostałe ceny owoców z tej grupy nie zmieniły się bądź wzrosły w niewielkim zakresie.
W czerwcu eksportowano owoce z przechowalni z KA i średnia cena jabłek ponownie obniżyła się, w porównaniu z majową — o 12%. Podrożał tylko 'Golden Delicious’ (o średnicy powyżej 75 mm) o 4%, a nie zmieniła ceny 'Gala’ (o średnicy powyżej 75 mm). Pozostałe jabłka potaniały, najbardziej (nawet o 24 %) — 'Jonagored’, 'Idared’ i ’ Jonagold Decosta’ (wszystkie o średnicy powyżej 70 mm).
Ceny jabłek z przechowalni z KA były w II kwartale 2005 r., w porównaniu z notowaniami z II kwartału 2004 roku, niższe — w kolejnych miesiącach o 6%, o 22% i o 38% (rys. 2). Było to wynikiem przewagi podaży nad popytem na rynku polskim oraz spadku eksportu w marcu o 14% (w marcu 2004 roku wyeksportowaliśmy 88,8 tys. ton, w 2005 r. — 76,7 tys. ton). Chociaż ceny jabłek z chłodni były wyższe niż w roku poprzednim — w kwietniu o 47% i w maju o 39% — to średnia cena jabłek z przechowalni z KA i z chłodni była wyższa jeszcze w kwietniu o 14%, ale w maju i czerwcu już niższa, odpowiednio, o 5% i o 38% (rys. 3).
Rys. 2. Średnie ceny jabłek z przechowalni z kontrolowaną atmosferą
w II kwartale 2004 r. i 2005 r.
Rys. 3. Średnie ceny jabłek w II kwartale 2004 r. i 2005 r.
W czerwcu rozpoczął się — wciąż niewielki — eksport truskawek oraz czereśni deserowych. Ceny skupu truskawek wyniosły średnio 1,74 zł/kg (4,09 zł/kg w roku poprzednim, spadek o 58%), odmiany 'Marmolada’ — 2,13 zł/kg (wobec 3,60 zł/kg w 2004 r.), a czereśni 3,52 zł/kg (wobec 3,58 zł/kg w 2004 roku).
Warzywa
Ceny warzyw kupowanych na eksport w drugim kwartale rosły podobnie jak w pierwszym (tab. 2 i rys. 4). W kwietniu ceny warzyw ubiegłorocznych lekko wzrosły, a w maju — kiedy ich podaż się zmniejszyła — wzrosły gwałtownie. W drugim kwartale rosły ceny, przede wszystkim kapusty białej — od maja do kwietnia o 122%, marchwi — o 115%, porów — o 90%, buraków ćwikłowych — o 71%, cebuli — o 50% i kapusty pekińskiej — o 8%. W czerwcu ceny te wzrosły jeszcze w stosunku do majowych — buraków ćwikłowych — o 63%, cebuli — o 33% i marchwi — o 7%. Gwałtownie obniżyły się natomiast w czerwcu (w porównaniu do notowań z maja) ceny młodych warzyw — białej kapusty o 70%, kalafiorów o 49%, kalarepy o 26%, kapusty pekińskiej o 22%, a ziemniaków o 85%. Nieznacznie (o 1%) wzrosły tylko ceny ogórków oraz pomidorów.
Tabela 2. Ceny skupu warzyw przeznaczonych na eksport
w II kwartale 2004 r. i 2005 r.
* — brak danych lub brak produktu
1) — od czerwca cebula młoda; 2) — w zł/szt.; 3) — od maja ziemniaki młode
Rys. 4. Ceny skupu wybranych gatunków warzyw przeznaczonych na eksport
w II kwartale 2005 r.
* od 24 maja ceny cebuli młodej obcinanej
Opisany wzrost cen niektórych warzyw w II kwartale nie był jednak na tyle wysoki, aby dorównać do ich poziomu z roku poprzedniego. Ceny cebuli były niższe w kwietniu, maju i czerwcu bieżącego roku w stosunku do notowań z roku poprzedniego, odpowiednio, o 88%, o 84% i o 85%, a ich poziom — 0,10 zł/kg, 0,15 zł/kg i 0,20 zł/kg — nie pokrywał kosztów produkcji, które IERiGŻ-PIB oszacował w 2004 r. na 0,44 zł/kg. Ceny kapusty pekińskiej w kwietniu bieżącego roku były niższe o 42 % niż w analogicznym miesiącu roku ubiegłego, w maju niższe o 12%, natomiast w czerwcu — wyższe o 8%. Kapusta czerwona była tańsza w kwietniu o 25% i w maju o 22% niż przed rokiem. W kwietniu niższe od ubiegłorocznych były też ceny wszystkich warzyw korzeniowych — w granicach od 18% (buraki) do 7% (pietruszka). W maju droższe były niż w roku ubiegłym kapusta biała — o 360% (młoda o 27%), marchew — o 53% oraz buraki ćwikłowe — o 28%. W czerwcu ceny warzyw, w porównaniu z ubiegłorocznymi zmieniały się wielokierunkowo — droższe były buraki ćwikłowe (o 94%), marchew (o 36%) i pomidory (o 17%), tańsze — kapusta biała młoda (o 48%), kalarepa (o 31%), kalafiory (o 24%) oraz ogórki (o 4%).
