Na torfowisku przygotowanym do eksploatacji od jego powierzchni do warstw H4 – H5 występuje jasny torf wysoki (jasny), głębiej – do warstwy H8 – występuje torf nieco ciemniejszy, bardziej rozłożony, a najgłębiej najstarszy, ciemny torf o największym stopniu rozkładu.
Po latach eksploatacji przynajmniej na części torfowisk w krajach nadbałtyckich kończą się zasoby jasnego torfu. Odsłonięte zostały na nich pokłady torfu przejściowego, który odznacza się większą pojemnością wodną w porównaniu z torfem wysokim, co oznacza, że może magazynować więcej wody i dłużej ją utrzymywać. W praktyce oznacza to podlewanie rozsady z mniejsza częstotliwością lub mniejszymi dawkami wody, co przy dużej powierzchni rozsadnika daje wymierne oszczędności oraz skraca czas podlewania. Zmniejszenie zużycia wody do podlewania ogranicza wypłukiwanie nawozów z podłoża dzięki czemu potrzeba ich mniej. Dłuższe utrzymywanie się nawozów w substracie czyni również produkcję mniej zawodną, zmniejsza się bowiem ryzyko wystąpienia objawów niedoboru substancji odżywczych na roślinach.
W ostatnim sezonie we współpracy z jedną z firm profesjonalnie zajmujących się produkcją substratów torfowych przeprowadzono (w 4 gospodarstwach) na Kujawach i Zamojszczyźnie porównanie produkcji rozsad warzyw kapustnych w podłożach z torfu wysokiego oraz z bardziej rozłożonego torfu przejściowego. Z obserwacji producentów prowadzących doświadczenia z użyciem torfu wysokiego i przejściowego wynika, że rozsada produkowana w tym samym czasie i w ten sam sposób, w jednej nawie szklarni wyglądała różnie w zależności do użytego substratu. Na podłożu z torfu wysokiego rośliny w niektórych gospodarstwach wykazywały objawy niedoboru składników pokarmowych mimo dokarmiania ich nawozami. Rozsada produkowana w wielodoniczkach wypełnionych torfem przejściowym była nieco wyższa i zwykle bez oznak deficytu składników odżywczych.
Rozsada produkowana na Kujawach na podłożu z torfu wysokiego (po lewej) i na podłożu z torfu przejściowego (po prawej).
Bezpieczeństwo dla korzeni
Torf, jak wiadomo, może chłonąć bardzo duże ilości wody. W małej objętości komórek wykorzystywanych palet rozsadowych podczas nasączania i znacznego przesuszania substratu następuje jego kurczenie i „puchnięcie”, co może powodować rozrywanie korzeni włośnikowych. Efektem tego może być słabszy wzrost części nadziemnej rośliny, możliwe są również oznaki niedoboru składników pokarmowych mimo dobrego zaopatrzenia substratu w makroelementy. Ze względu na nieco mniejszą pojemność powietrzną substratów z torfu przejściowego, system korzeniowy warzyw kapustnych bardzo dobrze przerastał podłoże powodując, że nie rozpada się ona nawet przy jego przesuszeniu.
Negatywnym aspektem używania do produkcji rozsady torfu przejściowego może być przelewanie podłoża w czasie nawadniania. Szczególne ryzyko nadmiernego uwilgocenia substratu występuje w okresach krótkiego dnia i małego natężenia światła (zima i wczesna wiosna), w przypadku produkcji rozsady w dużej objętości podłoża (młode rozsady w wielodoniczkach o średnicy 4–5 cm). Nadmiar wody może powodować choroby zgorzelowe, ponadto jeśli substrat zalany jest wodą brakuje w nim powietrza skutkiem czego korzenie nie rozrastają się prawidłowo i może nastąpić zaduszenie roślin. Dlatego bardzo ważne jest nawadnianie roślin produkowanych w torfie przejściowym nieco mniejszymi dawkami wody lub nieco rzadziej niż w przypadku użycia torfu wysokiego oraz stała kontrola wilgotności podłoża w wielodoniczkach.
Piotr Borczyński
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie, oddział Zarzeczewo
Artykuł pochodzi z numeru 2/2014 miesięcznika „Warzywa”
to właśnie autor napisał – uwaga, by nie przelać podłoża z torfu przejściowego, który też ma inną zawartość substancji odżywczych niż t. wysoki. Ot, czytać ze zrozumieniem, a potem się doktoryzować 🙂
Co za bzdury… torfowisko przejściowe to zupełnie co innego niż torfowisko wysokie. zupełnie inaczej powstaje że nie wspomnę o pojemności wodnej która jest dużo niższa niż w przypadku niskiego badziewnego torfu