Forma zrzeszenia
Producenci najczęściej zrzeszają się w formach: spółdzielni lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.). Przepisy ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (k.s.h., Dz. U. z 2000 r. nr 94, poz. 1037 z późn. zm.) regulują działalność sp. z o.o. Do jej powstania wymagane są zawarcie umowy spółki, wniesienie wkładów przez wspólników na pokrycie kapitału zakładowego, powołanie zarządu (ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub umowa spółki) oraz wpis do Krajowego Rejestru Sądowego (art. 163 k.s.h.).
Od 1 stycznia 2012 r. umowa może być również zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy sp. z o.o. udostępnianego w systemie teleinformatycznym – wzorzec umowy określony jest w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 22 grudnia 2011 r. (Dz. U. z 2011 r. nr 299, poz. 1974).
Możliwość skorzystania z wzorca zastąpiło wymóg zawarcia umowy sp. z o.o. w formie aktu notarialnego, zatem notariusze nie będą w żaden sposób uczestniczyć w zawiązywaniu spółki w tym trybie. Co ważne dla założycieli sp. z o.o. i przyszłych wspólników, ingerencja w treść wzorca umowy na etapie zakładania spółki za pośrednictwem systemu teleinformatycznego jest niedozwolona. Założyciele mogą więc wybrać tylko poszczególne warianty lub uzupełnienia postanowień umowy spółki, dopuszczone w ramach wzorca umowy. W przypadku jednak, gdyby uznali, że dany wzorzec nie spełnia ich oczekiwań, mogą zastosować tradycyjną metodę zawiązania i rejestracji sp. z o.o., czyli podpisanie umowy w formie aktu notarialnego i następnie złożenie do sądu rejestrowego wniosku o rejestrację zawiązanej spółki. Zawiązanie spółki zgłasza do KRS zarząd (z chwilą wpisu do KRS spółka uzyskuje osobowość prawną – art. 12 k.s.h.).
Do wniosku zgłoszeniodawca dodaje umowę spółki oraz oświadczenie członków zarządu o wniesieniu wkładów na pokrycie kapitału zakładowego. Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 5000 zł (wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 50 zł).
Prawa i obowiązki
Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, wspólnicy mają w niej równe prawa i obowiązki. Organem uchwałodawczym sp. z o.o. jest zgromadzenie wspólników. Podejmowane na nim uchwały zapadają bezwzględną większością głosów (art. 208 § 5 zd. 2 k.s.h.). Oznacza to więcej niż połowę oddanych głosów (art. 4 § 1 pkt 10 k.s.h.). Licząc je, należy brać pod uwagę głosy „za”, „przeciw” i „wstrzymujące się”. Nie uwzględnia się natomiast głosów nieważnych. Głosy liczy się udziałami, a ze zgromadzenia spisuje protokół.
Spółdzielnia działa zaś na podstawie ustawy z 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze (pr. spółdzielcze, Dz. U. z 2003 r. nr 188, poz. 1848 z późn. zm.).
Zgodnie z jej przepisami, może ją utworzyć co najmniej 5 założycieli (art. 6 par. 2 pr. spółdzielczego). Na pierwszym zebraniu (walnym zgromadzeniu) podejmowane są uchwały o założeniu (nadanie nazwy) i przyjęciu statutu spółdzielni. Do podjęcia uchwały wymagana jest większość głosów (każdy członek spółdzielni ma jeden głos – art. 36 par. 2 pr. spółdzielczego). Następnie wybierany jest zarząd i rada nadzorcza (głosowanie tajne). Z każdego zebrania powinien być spisany protokół. Spółdzielnia nabywa osobowość prawną z chwilą wpisania jej do KRS (art. 11 pr. spółdzielczego).
Zarówno umowa, jak i statut muszą zawierać elementy obligatoryjne określone we wspomnianych ustawach. Należy jednak pamiętać, aby nie powielać w nich zapisów ustaw ani innych aktów prawnych. Rolą umowy i statutu jest bowiem uzupełnienie lub dookreślenie przepisów ustaw i rozporządzeń – na tyle, na ile one pozwalają – w taki sposób, by funkcjonowały w praktyce. W obu dokumentach należy zawrzeć takie punkty, które będą uwzględniały specyfikę danej grupy (elementy fakultatywne, np. statut może zawierać zapis, w którym określone będą przypadki dopuszczalnego członkostwa osób o ograniczonej zdolności do czynności prawnych lub niemających tej zdolności.). Dlatego – moim zdaniem – warto dokładnie czytać gotowe wzory umów (statutów) oraz wprowadzać w nich zmiany przydatne nam w praktyce i ułatwiające organizację spółek czy spółdzielni (tab.).
Status
Gdy już wybierzemy jedną z form funkcjonowania grupy, należy zadbać o jej status. Najpierw będziemy ubiegać się o wstępne uznanie. W tym celu musimy złożyć wniosek o wstępne uznanie do marszałka województwa (właściwego ze względu na siedzibę grupy). Do wniosku dołączamy m.in. statut lub umowę grupy, plan dochodzenia do uznania pozytywnie zaopiniowany (w ciągu miesiąca) przez dyrektora oddziału regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Następnie w terminie do 3 miesięcy marszałek wydaje decyzję w sprawie wstępnego uznania grupy, a potem umieszcza grupę w prowadzonym przez siebie rejestrze (ustawa z 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu, rynku suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno, t.j.: Dz. U. z 2011 r. nr 145, poz. 868).
Dyrektor oddziału regionalnego ARiMR wydaje – po złożeniu przez grupę wniosku o wypłatę pomocy po każdym okresie rozliczeniowym – decyzję w sprawie przyznania wstępnie uznanej grupie pomocy finansowej (art. 9 ustawy). Szczegółowe warunki, które musi spełniać taka grupa zawiera rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 16 grudnia 2008 r. w sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2009 r. nr 5, poz. 27). Zgodnie z jego przepisami, grupa będzie wstępnie uznana, gdy m.in., oprócz złożenia wniosku marszałkowi: l utworzy ją co najmniej 5 producentów; l plan dochodzenia do uznania jest opracowany na okres nie dłuższy niż 5 lat; l statut lub umowa zawierają odpowiednie zapisy (np. że każdy członek dysponuje nie więcej niż 20% głosów). Następnie, po zrealizowaniu planu dochodzenia do uznania, grupa zobowiązana jest do przekształcenia się w uznaną organizację producentów owoców i warzyw. Tu procedura jest podobna jak w przypadku wstępnego uznania grupy.
Katarzyna Rosińska
