| Podkładki | |||||
Gęste sadzenie silnie rosnących drzew gruszy nie byłoby możliwe bez wprowadzenia do uprawy podkładki karłowej, którą w Europie jest pigwa. Do powszechnie znanych jej wad zalicza się niezgodność fizjologiczną z niektórymi odmianami szlachetnymi, dużą wrażliwość na mróz i wysokie wymagania glebowe (odpowiednia wilgotność, żyzność, pH). Pigwa tworzy kilka różniących się między sobą klonów i w praktyce ciągle odczuwalny jest brak dostatecznych informacji na temat ich wpływu na poszczególne odmiany. W Polsce najwięcej grusz sadzi się na pigwie S1, która jest najbardziej odporna na mróz i przez to jej użycie jest najmniej ryzykowne w polskich warunkach klimatycznych. Z tego względu dużo mniej przydatne do uprawy w kraju są klony angielskiej hodowli — pigwa MA, a szczególnie MC. Ostatnio duże nadzieje wiąże się z nową podkładką wegetatywną Pyrodwarf (Rhenus 1) selekcji niemieckiej. Można ją rozmnażać z sadzonek zielnych, zdrewniałych oraz in vitro. Drzewa uszlachetnione na niej rosną słabiej niż na pigwie MA, a silniej niż na MC, lecz znacznie obficiej plonują, a owoce są doskonałej jakości. Podkładka Pyrodwarf dobrze się korzeni, nie tworzy odrostów korzeniowych w sadzie oraz jest mniej wrażliwa w porównaniu z pigwą na zbyt wysokie pH gleby i suszę. Jest bardzo odporna na mróz i zarazę ogniową. Wykazuje także dużą zgodność fizjologiczną z wszystkimi europejskimi odmianami gruszy. | |||||
| Plonowanie na klonach pigwy | |||||
Najlepszą do intensywnych sadów gruszowych jest forma wrzecionowa, a nawet superwrzecionowa. Uzyskuje się ją poprzez silne przyginanie pędów w pierwszych latach po posadzeniu. Taka korona umożliwia dobre naświetlenie owoców oraz zapewnia silną konstrukcję drzewa. Grusze można prowadzić również tak zwanym systemem V, polegającym na gęstym sadzeniu drzew w rzędzie i odchylaniu ich na przemian pod kątem tak, aby tworzyły kształt litery V (fot. 1).
Wiosną 1995 roku w okolicach Wrocławia założono pierwszą intensywną kwaterę grusz. Jednoroczne okulanty odmian 'Lukasówka’, 'Konferencja’ i 'Komisówka’ na pigwie MA, MC i S1 posadzono na przemian w systemie rzędowym i systemie V, w rozstawie 3,5 m x 1,2 m (2381 drzew/ha). Do trzeciego roku po posadzeniu grusze formowano na wzór korony wrzecionowej, z przyginaniem pędów i minimalnym cięciem korekcyjnym w okresie letnim. W następnych latach cięto je bezpośrednio po kwitnieniu. Niestety, po bezśnieżnej i mroźnej zimie 1996/97 wszystkie drzewa na pigwie MC wymarzły (fot. 2). Częściowo przemarzła również pigwa MA. Najlepiej przezimowały grusze na pigwie S1, na której zamarły tylko pojedyncze drzewa.
Oceniane popularne odmiany (’Lukasówka’, 'Konferencja’, 'Komisówka’) gruszy weszły stosunkowo późno w okres owocowania, pomimo zaszczepienia ich na podkładkach karłowych. Pierwsze gruszki zebrano już w 1996 roku (przede wszystkim na podkładce pigwa MC), ale ze względu na silne przemarznięcia pąków kwiatowych po wspomnianej wcześniej zimie, również w trzecim roku po posadzeniu plonowanie grusz było niewielkie (tab.1).
Do siódmego roku po posadzeniu najwięcej owoców zebrano z drzew 'Konferencji’, a następnie 'Lukasówki’. Użyte 2 klony pigwy — MC i S1 oraz 2 systemy prowadzenia drzew miały zróżnicowany wpływ na sumę plonu z lat 1996–2001. 'Konferencja’ i 'Komisówka’ plonowały zdecydowanie lepiej na pigwie S1, natomiast 'Lukasówka’ na pigwie MA. Wszystkie odmiany w doświadczeniu plonowały nieco lepiej w systemie V. Wpływ badanych klonów pigwy na średnią masę jednego owocu był powiązany z plennością drzew (tab. 2). Największe gruszki zbierano z 'Komisówki’ uszlachetnionej na pigwie S1, natomiast najdrobniejsze z najlepiej owocującej 'Konferencji’ na tej samej podkładce.
System prowadzenia drzew nie miał jednoznacznego wpływu na wielkość zbieranych owoców. Do siódmego roku po posadzeniu, drzewa badanych odmian rosły silniej na pigwie MA (tab. 2). Drzewa w systemie V miały większe objętości koron. | |||||
| Plonowanie na Pyrodwarf | |||||
Wiosną 2000 roku założono kolejne doświadczenie na podkładce Pyrodwarf. Jednoroczne okulanty odmian 'Highland’, 'Harrow Sweet’ oraz 'Nordhauser’ posadzono w rozstawie 3,5 m x 1,2 m (2381 drzew/ha). Młode grusze uszlachetnione na podkładce Pyrodwarf już w drugim roku po posadzeniu wykształciły pąki kwiatowe, a odmiana 'Harrow Sweet’ wydała plon około 1 kg z drzewa (tab. 3).
Świadczy to o dużych możliwościach plonotwórczych tej podkładki, porównywalnej do pigwy MC. Interesującą odmianą jest wyhodowana w stacji doświadczalnej w Harrow (Kanada) odmiana 'Harrow Sweet’ (fot. 3). Jest to smaczna i bardzo plenna późnojesienna grusza o owocach średniej wielkości. Drzewa rosną umiarkowanie, są mało wrażliwe na mróz, a co najważniejsze bardzo odporne na zarazę ogniową. W obliczu coraz większego zagrożenia tą chorobą większe zainteresowanie odmianami o dużej tolerancji wobec zarazy znajduje racjonalne uzasadnienie.
| |||||
| Dr Ireneusz Sosna jest pracownikiem Akademii Rolniczej we Wrocławiu | |||||
PODKŁADKI I SYSTEMY PROWADZENIA GRUSZ
Opłacalność uprawy grusz jest obecnie wyższa niż jabłek nie tylko ze względu na korzystniejsze relacje cenowe. Nowe sady tego gatunku zakłada się obecnie na wzór intensywnych sadów jabłoniowych i tylko takie mogą zapewnić odpowiedni dochód. Przy zagęszczeniu przekraczającym 1200 drzew można zebrać z hektara duże plony dobrych jakościowo owoców.
