Do mechanicznego przerzedzania jabłoni

Trudno o coroczną produkcję wysokiej jakości jabłek m.in. bez przerzedzania kwiatów i/lub zawiązków u jabłoni. Obecnie do przerzedzania kwiatów tego gatunku nie ma zarejestrowanych żadnych środków, natomiast do przerzedzania zawiązków – tylko Bioprzerzedzacz 060 SL. Dlatego poszukuje się alternatywnych metod przerzedzania chemicznego. Jak dotąd najbardziej obiecującą metodą regulowania owocowania jabłoni jest mechaniczne przerzedzanie kwiatów.

Różne metody
Dotychczas na świecie testowano różne metody mechanicznego przerzedzania, np. przez otrząsanie kwiatów/ zawiązków owocowych, wykorzystując w tym celu specjalne urządzenia. Testowano też strącanie ich poprzez opryskiwanie drzew strumieniem wody o ciśnieniu 30 atm. Ponadto używano urządzeń zaopatrzonych w kurtynę ze zwisającymi sznurami o średnicy 3 cm, która przesuwana ponad koroną drzewa strącała kwiaty. W innych badaniach na jabłoniach i śliwach przerzedzano kwiaty, niszcząc je podmuchem powietrza o temperaturze 60°C. Od około 20 lat badania nad przerzedzaniem mechanicznym dotyczą adoptacji do tego celu urządzeń Darwin, Baum i Electro’flor.

Darwin
Urządzenie typu Darwin (fot. 1) skonstruowano w latach 90. ub. wieku w Europie. Jest ono przyczepiane z przodu ciągnika. Jego działanie polega na strącaniu nadmiaru kwiatów pod wpływem uderzeń plastikowych elementów wirujących wokół ramy przemieszczającej się wzdłuż rzędów drzew (wirnika). Urządzenie to strąca przeciętnie 25–30% kwiatów w koronie. Za jego pomocą zabieg ten można przeprowadzić w ciągu 1–2 godz./ha (pozwala to ograniczyć czas potrzebny na przerzedzanie ręczne z ponad 100 godz./ha do 40–60 godz./ha). Optymalna prędkość rotorów to 330 obr./ min., prędkość ciągnika 8–10 km/ godz., optymalna efektywność 1,7–2,2 obroty rotorów/1 m bieżący przejazdu urządzenia.

Efektywność zabiegu przeprowadzonego przy użyciu Darwin’a zależy od odmiany, kształtu jej korony i ustawienia maszyny (liczby i prędkości elementów strącających oraz prędkości przemieszczania się urządzenia wzdłuż rzędów drzew).

Jest ono wciąż doskonalone po to, aby zapobiec efektom niekorzystnym, np. uszkodzeniom liści i pędów. Główną wadą tego urządzenia jest przerzedzanie kwiatów tylko w peryferyjnych warstwach korony drzew, nie przerzedza ich wewnątrz korony, gdzie wyrastają najsłabsze kwiaty i owoce. Z tego powodu Darwin jest trudny do adaptacji w różnych sadach. Przydatny jest głównie do przerzedzania kwiatów u drzew o kształcie cylindrycznym, uformowanych na wzór wysokiego szpaleru (wrzeciona). Obecnie trwają prace nad adaptacją tego urządzenia do koron piramidalnych, wąskich w górnych partiach, p rzez pionowe u stawienie wirnika, aby przerzedzać tylko dolne fragmenty korony, lub ukośne ustawienie wirnika tak, aby przerzedzać tylko górne partie korony.

Electro’flor®
Urządzenie Electro’flor® zostało opracowane w 2003 r. we Francji przez firmę Ctifl et Infaco i wprowadzone do sprzedaży na początku 2009 r. Jest to przenośne urządzenie napędzane elektrycznie. Usuwa kwiaty za pomocą obrotowej szczotki żyłkowej umocowanej na żerdzi. 

Urządzenie to jest zasilane z akumulatora, który umieszczony jest w specjalnym pasie zakładanym przez operatora.

Silnik wyposażony jest w regulator prędkości, co pozwala na wybór prędkości obrotów. Teleskopowa żerdź główna o maksymalnej długości 2 m wykonana jest z włókien węglowych. Umieszczona wewnątrz żerdzi oś napędowa (przewody) przenosi obroty silnika na trzpień, na którym zamocowana jest szczotka składająca się z uchwytu, także wykonanego z włókien węglowych, wyposażonego w zaciskowy element mocujący, który umożliwia zamocowanie żyłki nylonowej półsztywnej o średnicy 2,7 mm. Pas wraz z akumulatorem waży 3,3 kg. Poprzez ustawienie określonej długości żyłek, ich liczby na osi, rozstawu oraz prędkości obrotowej można otrzymać różną skuteczność: od przerzedzania delikatnego do bardzo „agresywnego”.

Służy do przerzedzania kwiatów brzoskwini, moreli i czereśni. W przypadku drzew moreli stwierdzono, że zastosowanie tego urządzenia pozwala uzyskać znaczne oszczędności czasu w stosunku do przerzedzania ręcznego – nawet 4-krotne. Dotyczy to także czereśni. Urządzenie to można używać również do przerzedzania kwiatów gruszy oraz śliwy.

Tak jak w przypadku innych metod przerzedzania, im wcześniej zabieg ten jest wykonany, tym ma większy wpływ na wzrost owoców.

Słaba odporność kwiatów na obrywanie nie wymaga stosowania dużych prędkości obrotowych. Większość testów przeprowadzono z użyciem szczotki wyposażonej w 4 do 8 żyłek o długości 30 cm, obracającej się z prędkością od 500 do 1000 obr./ min. W praktyce, operator rozpoczyna przerzedzanie od środka korony w kierunku na zewnątrz, by uniknąć nadmiernego przerzedzenia na gałęziach peryferyjnych. Długa żerdź teleskopowa umożliwia operowanie z ziemi na całości lub prawie całości korony drzew uformowanych w sposób tradycyjny. Pozwala to na skrócenie czasu potrzebnego na ręczne przerzedzanie zawiązków. Z doświadczeń francuskich badaczy wynika, że z użyciem tego urządzenia, czas ten skracany jest o połowę w stosunku do wstępnego przerzedzania ręcznego. Wykonując po raz pierwszy przerzedzanie za pomocą tego urządzenia, należy zabieg przeprowadzać ostrożnie, by nie zredukować zbyt silnie zawiązania owoców.

[NEW_PAGE]Baum
Obecnie polskie i zagraniczne badania nad mechanicznym przerzedzaniem kwiatów dotyczą głównie urządzenia Baum (fot. 2). Jest ono wygodne w transporcie, współpracuje z małym ciągnikiem wyposażonym w podnośnik hydrauliczny i trzypunktowy zaczep z przodu. Przystosowane jest do drzew o koronach w kształcie stożka, które najczęściej występują w polskich sadach.

Dotychczas na świecie wykorzystuje się piętnaście sztuk tego urządzenia. W Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach od 2008 r. (wówczas jeszcze Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa) używane jest urządzenie Baum zakupione jako prototyp Nr 4. Urządzenie to zaopatrzone jest w trzy ramiona. Przerzedzanie nim polega na wyczesywaniu (lecz nie strącaniu) kwiatów przez tzw. rotory (plastikowe pręty o średnicy około 5 mm, wirujące wokół ramion). Ramiona mogą być ustawiane pod różnym kątem dostosowanym do układu gałęzi. W zależności od struktury korony i rozmieszczenia w niej kwiatów, można modyfikować efekty przerzedzania, instalując określoną liczbę ramion (od 1 do 3) i rotorów.

Intensywność przerzedzania kwiatów za pomocą tej maszyny zależy przede wszystkim od prędkości przemieszczania się całego urządzenia wzdłuż drzew oraz prędkości rotorów i wzajemnych relacji tych dwóch parametrów.

Przerzedzanie za pomocą urządzenia Baum zwykle trwa 1,2–2,4 godz./ha sadu, w zależności od tego, czy urządzenie przemieszcza się tylko z jednej, czy z obu stron rzędu drzew. Baum ogranicza koszty przerzedzania ręcznego o 40%. Zabieg jest najskuteczniejszy po zastosowaniu w okresie od stadium „balona” do otwarcia 1–2 kwiatów/kwiatostan. Przerzedzanie za pomocą tego urządzenia można przeprowadzać jednak aż do końca kwitnienia. Opóźnienie zabiegu zwiększa ryzyko uszkodzenia pojawiających się liści, chociaż niewielkie ich uszkodzenie, jako czynnik stresujący może poprawić efekt przerzedzania mechanicznego.

W Polsce przydatność urządzenia Baum do przerzedzania została już sprawdzona w wielu doświadczeniach na jabłoniach i gruszach. Wykonano także badania wdrożeniowe w sadzie produkcyjnym. Dotychczas zgromadzone wyniki sugerują przerzedzanie urządzeniem Baum na początku kwitnienia i wykonanie korekty po kwitnieniu stosując preparaty przerzedzające zawiązki zawierające benzyloadeninę (BA) lub kwas naftylooctowy (NAA) w dawkach zależnie od potrzeb lub przez przerzedzanie ręczne. Wczesne przerzedzanie kwiatów urządzeniem Baum sprzyja zawiązywaniu pąków kwiatowych na rok następny i większemu przyrostowi wielkości owoców z kwiatów pozostałych po przerzedzaniu. Natomiast korekta chemiczna i ręczna po kwitnieniu poprawia selektywność przerzedzania i pozwala zrzucić część zawiązków w przypadku, gdy wciąż jest ich za dużo.

Cena jednostkowa tego urządzenia – według informacji producenta – to 8000 € (netto).

Fot. 2. Urządzenie Baum podczas pracy, fot. T. Mrowicki

Prof. dr hab. Alina Basak
Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach

Related Posts

None found

Poprzedni artykułDofinansowanie do promocji
Następny artykułDruga połowa kwietnia ciepła i wilgotna

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Wpisz treść komentarza
Wpisz swoje imię

ZGODA NA PRZETWARZANIE DANYCH OSOBOWYCH *

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany, podajesz go wyłącznie do wiadomości redakcji. Nie udostępnimy go osobom trzecim. Nie wysyłamy spamu. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem*.