Spośród oferowanych na rynku półzawieszanych kombajnów do zbioru warzyw korzeniowych wszystkie są jednorzędowe. W Polsce dostępne są np. maszyny duńskiej firmy Asa-Lift, sprzedawane przez firmę F.H. Najbar z Krakowa; kombajny belgijskiej firmy Dewulf, których dystrybutorem jest firma Ruthenberg, a jej przedstawicielem w Polsce firma Oskar z Goczałkowic Zdroju; kombajny francuskiej firmy Simon, które oferuje firma KMK Agro z Brodowa. Ponadto ciekawą ofertę mają polscy producenci – firma Agrotop Kaczmarek spod Ostrzeszowa oraz firma Weremczuk FMR z Lublina.
Duńskie kombajny
Kombajn Asa-Lift Combi Midi 1000 zawiesza się na trójpunktowym układzie zawieszenia ciągnika. Sekcja kopiąca jest dobrze widoczna z ciągnika, ale dodatkowo istnieje możliwość zamówienia automatycznego naprowadzania sekcji kopiącej na rząd. Regulacja głębokości pracy sekcji jest również automatyczna. Szeroki lemiesz pozwala na wykopywanie nawet szerzej zasianej marchwi i innych warzyw korzeniowych. Kombajn nadaje się również do zbioru selera i buraków ćwikłowych. Przenośnik taśmowy jest szeroki, ma wysokie ograniczniki, które zabezpieczają transportowane korzenie przed wypadaniem. Regulacja prędkości taśmociągu sterowana jest hydraulicznie wewnątrz kabiny ciągnika. Kombajn wyposażony jest we własną, rozbudowaną hydraulikę. Ma dwie pompy, z których jedna napędza tylko pasy chwytające nać, i to sterowanie jest bardzo precyzyjne, bo żaden inny odbiornik nie zakłóca pracy pasów, a druga napędza pozostałe elementy, takie jak noże obcinające i przenośnik. Producent zwraca uwagę na duży zbiornik oleju i węże hydrauliczne o dużej średnicy, które zapobiegają nadmiernemu przegrzewaniu się cieczy hydraulicznej.
Przenośnik taśmowy korzeni zakończony jest specjalnym fartuchem, który chroni marchew przed uszkodzeniami spowodowanymi wpadaniem do skrzyniopalety lub na przyczepę. Wysokością położenia przenośnika można sterować, np. gdy skrzynia przyczepy jest pusta można go obniżać, a w miarę napełniania podnosić. W ofercie firmy jest model ze stołem sortowniczym i osprzętem do załadunku skrzyniopalet lub bigbagów.
Wydajność kombajnu zależy od bardzo wielu czynników (długości pola, rodzaju gleby oraz rozstawu rzędów). Jeżeli odbiór korzeni jest dobrze zorganizowany, to można zebrać nim nawet 2 ha dziennie. Jednak średnia wydajność to 1 ha w ciągu dnia. Zalecana prędkość robocza wynosi 3–8 km/godz. Lemiesz kopiący zabezpieczony jest kołkiem ścinanym – jest to śruba o średnicy 6 mm, która jest ścinana po najechaniu na kamień. Możliwe jest zastosowanie zabezpieczenia sprężynowego. W opcji można również zamówić dodatkowe, hydrauliczne otrząsacze.
Kombajn Asa-Lift – jednorzędowy zawieszany z elewatorem
Belgijskie kombajny
Jedną z firm produkujących kombajny do zbioru warzyw korzeniowych jest belgijska firma Dewulf. Produkuje ona m.in. półzawieszany, jednorzędowy kombajn (P3K), który zdaniem producenta powinien pracować z ciągnikiem o mocy około 80 KM. Jest on wyposażony we własną hydraulikę. Ma szerokie przenośniki taśmowe do transportowania korzeni i trwałe, ostre noże do obcinania naci. Standardowo kombajn wyposażony jest w lemiesz pozwalający na zbiór większości warzyw korzeniowych. Dodatkowo można dokupić inne lemiesze – węższe i krótsze, przeznaczone do zbioru buraka ćwikłowego i selera.
W wersji podstawowej maszyna jest wyposażona w hydrauliczne urządzenia do podnoszenia naci, a opcjonalnie w hydraulicznie napędzane szczotki do czyszczenia zbieranych korzeni z ziemi. Z obserwacji przedstawicieli firmy wynika, że opcję taką wybierają zwykle klienci, którzy uprawiają warzywa na cięższych, gliniastych glebach. Na glebach lekkich nie ma potrzeby stosowania takich szczotek.
Wysięgnik z przenośnikiem taśmowym ma długość 3,2 m, co pozwala na załadunek skrzyniopalet umieszczonych na przyczepie w dwóch rzędach. Dodatkowa opcja zdalnego sterowania daje operatorowi ciągnika możliwość podnoszenia i opuszczania wysięgnika, tak żeby zebrane korzenie spadały z jak najmniejszej wysokości do skrzyni przyczepy.
W wyposażeniu dodatkowym dostępne jest urządzenie pozwalające na zmianę obrotów noży i pasów. Przydaje się ono w przypadku zapchania podajników (np. chwastami) lub gdy do maszyny dostanie się kamień, wtedy operator bezpośrednio z kabiny może odblokować maszynę, bez potrzeby przerywania pracy. W wersji dodatkowej jest także urządzenie kontrolujące naciąg pasów chwytających nać, pozwalające na zluzowanie pasów, bez potrzeby wymontowywania elementów.
Wydajność pracy maszyny zależy od wielu czynników. W przeciętnych warunkach, w ciągu jednego dnia można zebrać warzywa z powierzchni ponad 1 ha.
Belgijski kombajn Dewulf
[NEW_PAGE]Francuskie kombajny
Firma KMK Agro oferuje kombajny do zbioru warzyw korzeniowych firmy Simon. Maszyny te przystosowane są do zbioru warzyw korzeniowych do skrzyniopalet lub na przyczepę. Są one zawieszane na trzypunktowym układzie zawieszenia ciągnika i dodatkowo mają koła podporowe.
Zdaniem producenta, kombajn Simon S3 powinien pracować z ciągnikiem o mocy 60 KM. Natomiast większy – Simon S3CMR wymaga ciągnika o mocy 70–80 KM. Wydajność pracy maszyny zależy od wielu czynników, m.in. od rodzaju gleby, wilgotności gleby, stanu zdrowotnego plantacji oraz organizacji pracy. Mniejsza maszyna pozwala na zbiór około 50 t korzeni dziennie, korzenie zbierane są do skrzyniopalet umieszczonych na kombajnie, natomiast większy kombajn może zbierać do 70 t dziennie – korzenie zbierane są do skrzyniopalet lub podajnikiem ładowane na przyczepę. Maszyna S3CMR wyposażona jest we własną hydraulikę, ma możliwość regulacji prędkości pasów chwytających nać, taśmy oraz systemu obcinającego liście. Głębokość pracy regulowana jest automatycznie lub sterowana z kabiny ciągnika.
Kombajn Simon, model S3CMR wyposażony jest w szerokie (85 cm) i długie przenośniki (trzykrotnie łamane) pozwalające na załadunek na wysokie przyczepy (tzw. łódki) lub do drugiego rzędu skrzyniopalet z jednej strony. W standardowym wyposażeniu model ten ma możliwość zmiany obrotów noży i pasów. Praca pasów chwytających nać i podajnika sterowana jest elektrohydraulicznie z kabiny ciągnika. Dodatkowo kombajn Simon S3CMR może mieć silikonowe palce do czyszczenia korzeni z ziemi oraz szczotki czyszczące pas sekcji kopiącej. Ponadto prędkość jazdy może być zsynchronizowana z prędkością pasów. Możliwe jest również ogławianie marchwi. Ciekawym rozwiązaniem jest możliwość sterowania podajnikiem za pomocą pilota.
Kombajny Simon przystosowane są do zbioru warzyw korzeniowych do skrzyniopalet lub na przyczepę
Polskie kombajny
Poza producentami zagranicznymi na polskim rynku są także rodzime firmy produkujące kombajny do zbioru warzyw korzeniowych: Agrotop Kaczmarek oraz Weremczuk FMR. Pierwsza ma w swojej ofercie Satory, natomiast druga kombajny Alina. Najnowszy model to Alina Supernova. Przeznaczona jest do zbioru warzyw korzeniowych, takich jak: marchew, pietruszka, burak ćwikłowy czy seler. Maszyna przystosowana jest do zbioru warzyw korzeniowych z pojedynczego lub podwójnego rzędu wysianego na redlinach lub na płaskim gruncie. Kombajn zawieszany jest na trzypunktowym układzie zawieszenia ciągnika i ma 2 koła podporowe, przy czym rozstaw lewego koła jest regulowany, co pozwala na pracę zarówno na polach, gdzie rozstaw redlin wynosi 67,5, jak i 75 cm.
Kombajn posiada wydłużony zespół zbierający, zawieszony na wsporniku mocowanym do korpusu ciągnika, zapewniający dobrą widoczność z kabiny. Szeroki transporter z wysokimi ogranicznikami (półkami gumowymi) przenosi marchew na przyczepę do wysokości 3,65 m, z możliwością płynnej regulacji w całym zakresie. Wysoki transporter umożliwia zsypywanie marchwi do skrzyniopalet ustawionych w dwóch rzędach na przyczepie, także przy pracy na pochyłościach. Kombajn posiada bezobsługową głowicę obrywającą oraz bezobsługowy napęd pasów chwytających nać. Wyposażony jest w pełni niezależny układ hydrauliczny, z dwustopniową pompą zasilającą siłowniki i zespoły robocze.
Kombajn Alina Supernova można wyposażyć w moduł automatycznej regulacji wysokości chwytania za nać oraz obrotowe podbieraki naci. Ponadto kombajn można wyposażyć w transporter doczyszczający marchew z resztek ziemi. Maszynę należy agregatować z ciągnikiem o mocy ok. 80 KM. Wydajność pracy tego kombajnu wynosi 0,08–0,12 ha/godz. Dokładność zbioru i obrywania naci według producenta wynosi min. 98%.
Kombajn Alina Supernova należy agregatować z ciągnikiem o mocy ok. 80 KM
Kombajny Sator, które oferuje firma Agrotop Kaczmarek, są konstrukcją zbliżone do innych maszyn tego typu. Kombajn zawieszany jest na trzypunkrtowym układzie zawieszenia ciągnika i ma 2 koła podporowe, przy czym rozstaw lewego koła jest regulowany, co pozwala na pracę zarówno na polach, gdzie rozstaw między rzędami marchwi jest mniejszy jak i większy – od 35 do 75 cm. Cechy wyróżniające kombajn to m.in. konstrukcja wyorywacza oraz sposób jego zamocowania umożliwiające łatwą regulacje wyprzedzenia lub opóźnienia wyorywania marchwi. Ponadto konstrukcja uchwytu siłownika (trzeci punkt zaczepu) umożliwia zaczepienie maszyny do ciągnika każdej marki. Różnica długości pasów chwytających nać i transportujących marchew do ogłowienia a następnie wyrzucających obciętą nać ma na celu zapewnienie ciągłej pracy bez konieczności czyszczenia przestrzeni pomiędzy nożami ogławiającymi a pasami. Kombajn Sator Compakt ma podajnik taśmowy – jednoczęściowy, który możne podawać korzenie na wysokość do 3,5 m. Zalecana prędkość pracy podczas zbioru wynosi do 8 km/godz. Masa całkowita maszyny to 1600 kg.
Kombajn Sator przeznaczony jest do zbioru warzyw korzeniowych, takich jak: marchew, pietruszka, burak ćwikłowy czy seler
Dr inż. Marcin Bartczak
Fot. M. Bartczak, firmowe
Artykuł pochodzi z numeru 9/2013 miesięcznika „Warzywa”
Ktory z nich jest najlepszy na ciezka ziemie?