Urządzenia transportu bliskiego

Wymagania do obsługi
W obiektach przechowalniczych oraz w magazynach owoców i warzyw wózki widłowe podnośnikowe wykorzystywane są głównie w celu usprawnienia procesu składowania. Prawidłowa eksploatacja tych pojazdów warunkuje efektywność pracy. W przypadku wózków służących do transportu i podnoszenia ładunków (czasem o znacznej masie) istotne jest takie kierowanie nimi, aby utrzymany był środek ciężkości maszyny z ładunkiem bez ryzyka jej wywrócenia (fot. 2). Dlatego od operatora wózka widłowego wymagane jest ukończenie stosownego szkolenia i posiadanie zaświadczenia kwalifikacyjnego wydanego przez UDT (Urząd Dozoru Technicznego). Ponadto praca wózkiem widłowym podczas załadunku i wyładunku oraz składowania towaru związana jest z dużą odpowiedzialnością. Wymaga też koncentracji i dokładności.

Dostępne rozwiązania techniczne
Producenci wózków widłowych prześcigają się w udogodnieniach technicznych, ale ich wspólnym celem jest udoskonalenie funkcjonalności i przyjazność tych pojazdów dla operatora.

Wózki jezdniowe, pod względem rodzaju napędu, dzielą się na: spalinowe z opcją instalacji gazowej na propan-butan LPG lub elektryczne (akumulatorowe). Inny podział uwzględnia charakter usytuowania mechanizmu podnoszącego, stąd są wózki czołowe, boczne, specjalne. Wózki widłowe podnośnikowe wyróżniają się wieloma parametrami. Podstawowym jest udźwig nominalny, który jest uzależniony od odległości środka ciężkości ładunku od czoła wideł oraz od wysokości podnoszenia. Producenci stale wprowadzają dodatkowe udogodnienia usprawniające pracę operatora, m.in. wywrotnicę, obrotnicę (fot. 3), boczny przesuw wideł. Ponadto, dostarczają na rynek wózki 3- lub 4-kołowe (fot. 4).

Podstawę konstrukcji nośnej wózków stanowi rama wsparta na gumowych kołach. Na ramie zamontowane są wszystkie części i zespoły robocze. Kabina operatora, wyposażona w siedzisko, zapewnia pełną widoczność i kontrolę nad „widlakiem”. W przypadku transportu ładunku o znacznej masie, celem przeciwwagi, wózki zaopatrzono w dodatkowe obciążenie zamontowane w tylnej części korpusu pojazdu. Przednia część wózka wyposażona jest w maszt wewnętrzny lub z karetką z wysuwanymi widłami służącą do podnoszenia i układania partii towaru (w skrzyniopaletach) jedna na drugiej. Producenci najczęściej oferują wózki z masztami teleskopowymi lub typu „simplex” (pojedynczy), „duplex” (podwójny) i „triplex” (potrójny). Wózki z masztem „simplex” (np. CatGP15N), „duplex” (np. LiuGong CLG2020H, Toyota 8FGF30) umożliwiają piętrzenie jednostek ładunkowych do wysokości 4,5 m, w przypadku „triplexa” (np. Ausa C150Hx4, Mitsubishi FG15N, Still RC4016, Nissan P1D1A15LQ) – nawet do 8,0 m. Niektóre z nich wyposażone są także w przesuw boczny, który ułatwia pracę podczas np. ustawianie skrzyń w komorach, albo pustych w magazynach. Tego typu wózki są zwykle przez sadowników wykorzystywane w obiektach przechowalniczych.

[NEW_PAGE]W razie transportu na naczepie samochodów dostawczych maszt wózka jest w formie złożonej. Większość pojazdów oferowanych na rynku ma dwa biegi – do przodu i wsteczny. Cechą charakterystyczną tych środków transportowych jest lekkość i zwrotność. Ponadto niewielki promień skrętu daje możliwość manewrowania w wąskich przestrzeniach, np. w korytarzach obiektów przechowalniczych.

Rodzaj napędu a przeznaczenie
W pomieszczeniach zamkniętych najczęściej wykorzystywane są wózki z napędem elektrycznym. Zastosowanie pojazdów spalinowych lub zasilanych gazem wymaga odpowiedniej wentylacji. Niewątpliwą zaletą wózków z napędem elektrycznym jest bezpieczna, cicha i ekonomiczna praca. W przypadku natężonej eksploatacji konieczność ładownia baterii występuje raz na kilka dni. Walorem większości elektrycznych wózków widłowych jest wykorzystanie technologii prądu zmiennego.

Silniki takie charakteryzują się wydajniejszą pracą, mniejszą awaryjnością oraz niższymi kosztami związanymi z amortyzacją.

Wózki spalinowe, choć tańsze w zakupie, są jednak droższe w okresie użytkowania. Ich zaletą jest większa moc oraz udźwig cięższych ładunków transportowych. Nabycie specjalistycznego środka transportu na cele rolnicze może być finansowane ze środków unijnych w ramach m.in. Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki lub Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.

„Paleciaki”
Do podnoszenia ładunku na niewielką wysokość, konieczną dla jego przemieszczenia, służą wózki unoszące (fot. 5). Często stosowane są do współpracy z innymi środkami transportowymi. Dostępne pojazdy różnią się konstrukcją i rodzajem napędu. Wśród nich są wózki ręczne, prowadzone za pomocą dyszla (fot. 6), lub elektryczne, które dodatkowo mogą być wyposażone w miejsce stojące dla operatora. Elementami jezdnymi są rolki, dlatego pojazd może pracować na twardej nawierzchni. Przy użyciu wózka unoszącego owoce i warzywa mogą być transportowane zarówno w skrzyniopaletach, jak i w opakowaniach jednostkowych. Przy czym te w opakowaniach jednostkowych zazwyczaj ustawiane są na drewnianej palecie i zabezpieczane folią stretch, termokurczliwą (rękaw, półrękaw, taśmy, kaptur), taśmami poliestrowymi lub polipropylenowymi.

Anna Wilczyńska
Fot. 1. Polsad Jacek Korczak, fot. 2–6 A. Wilczyńska

Artykuł pochodzi z numeru 6/2013 „Informatora Sadowniczego”