Umowa powinna zobowiązywać producenta do dostarczenia produktów spełniających określone kryteria jakościowe. Towar powinien być wytworzony w gospodarstwie producenta. W razie dostarczenia np. produktów wytworzonych u sąsiada, kontraktujący będzie mógł odmówić ich przyjęcia bez negatywnych dla siebie konsekwencji.
Produkty rolne mają być dostarczone kontraktującemu w miejscu ich wytworzenia (zgodnie z kodeksem cywilnym). Wówczas kontraktujący zobowiązany jest je odebrać na własny koszt. W umowie może się znaleźć inny zapis, np. zobowiązanie producenta do dostarczenia produktów w ustalone miejsce. W takim przypadku należy określić, kto poniesie związane z tym koszty (np. opakowania i transportu).
Zawierając umowę, strony muszą ustalić cenę produktów. Można ją określić kwotowo albo poprzez wskazanie w umowie podstawy do określenia jej w przyszłości (np. cena skupu produktów w określonym dniu). Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów stanął na stanowisku, iż zawieranie umów kontraktacji bez kwotowego określenia ceny może okazać się dla producenta bardzo ryzykowne. W wyniku tak zawartej umowy kontraktujący ma zagwarantowane niezbędne ilości produktu bez ryzyka, że cena, którą będzie musiał za niego zapłacić, okaże się wyższa od ceny zakupu na wolnym rynku. Z kolei producent nie ma pewności co do ceny i ponosi takie samo ryzyko, jak gdyby umowy kontraktacyjnej nie zawarł.
W umowie kontraktujący może się zobowiązać do spełnienia świadczeń dodatkowych, jak zapewnienie producentowi nabycia lub dostarczenie określonych środków produkcji (np. sadzonek), pomocy finansowej (np. zapłaty zaliczek), agrotechnicznej i zootechnicznej (np. przeprowadzenia szkolenia). Jeżeli umowa wprowadza obowiązek dodatkowych świadczeń, strony powinny określić sposób ich rozliczenia.
Ponadto kontraktujący jest uprawniony do nadzoru i kontroli nad wykonywaniem umowy kontraktacji przez producenta, niezależnie od tego, czy takie uprawnienie przewidziano w umowie. Strony mogą też określić rodzaj i zakres nadzoru. Gdy brak takich postanowień, kontraktujący ma prawo kontrolować wszelkie czynności podejmowane przez producenta na każdym etapie produkcji, np. gdy producent jest zobowiązany do dostarczenia produktów określonej jakości, kontraktujący może nadzorować używane przez niego środki.
Jeżeli produkty mają być wytworzone w gospodarstwie prowadzonym wspólnie przez kilka osób (bez znaczenia są ich tytuły prawne do gospodarstwa i rodzaj więzi między nimi), ich odpowiedzialność względem kontraktującego jest solidarna. Wspólnie odpowiadają za wykonanie umowy kontraktacji, niezależnie od tego, czy są jej stronami. W razie niewykonania umowy kontraktujący może żądać odszkodowania od każdej z tych osób.
Jeżeli na skutek niezależnych od stron okoliczności (np. powodzi) producent nie może dostarczyć kontraktującemu produktów, jest zobowiązany wyłącznie do zwrotu pobranych zaliczek i kredytów bankowych, a w pozostałym zakresie każda ze stron traci to, co zainwestowała. W umowie można zastrzec warunki zwrotu np. zaliczek, jednak nie mogą być one dla producenta mniej korzystne niż wskazane powyżej. Umowa może też nakładać obowiązek zgłoszenia, w określonym terminie, braku możliwości dostarczenia produktów wskutek niezależnych od producenta okoliczności. Niedopełnienie tego obowiązku z winy producenta wyłącza możliwość powoływania się na te okoliczności, chyba że kontraktujący o nich wiedział (były one powszechnie znane). W przypadku wprowadzania do umowy takiego zapisu warto określić, od kiedy biegnie termin na zgłaszanie tych okoliczności producentowi (np. od ich ustania).
Rafał Pliszka, Małgorzata Pyrcak
Kancelaria adwokacka, Kraków
