W japońskich szkółkach widoczny jest trend prowadzenia upraw gruntowych drzew w zgodzie z naturą, bez szczególnej dbałości o powtarzalność oferowanych roślin. Zdarza się, że właściciele gospodarstw pozyskują okazy roślin ze stanowisk naturalnych (jest to możliwe po otrzymaniu państwowego zezwolenia, przy czym wykopywaniem drzew zajmuje się specjalistyczna firma dostarczająca okaz do szkółki).
W trend „naturalności” wpisuje się firma Seiho Ltd. Utsunomiya (prefektura Tochigi), która funkcjonuje od 45 lat i prowadzi działalność na łącznej powierzchni 40 ha (składa się na nią 35 działek). W jej ofercie można znaleźć m.in. metasekwoję chińską (Metasequoia glyptostroboides) ‘Gold Rush’, szydlicę japońską (Cryptomeria japonica), miłorząb japoński (Ginkgo biloba) i jego nową, wyselekcjonowaną w tej szkółce odmianę ‘Sensation’ (o wąskim, kolumnowym pokroju, bardziej wysmukłym niż u odmiany ‘Fastigiata’ tego samego gatunku – fot. 1), klony palmowe (Acer palmatum), m.in. ‘Osakazuki’, która ładnie się przebarwia jesienią, wiśnię piłkowaną (Prunus serrulata), brzostownicę japońską (Zelkova serrata) ‘Fastigiata’, buk karbowany (Fagus crenata), klon Siebolda (A. sieboldianum), ostrokrzew japoński (Ilex pedunculosa) oraz linderę trójklapową (Lindera obtusiloba).
Fot. 1. Miłorząb japoński ‘Sensation’
Rośliny przeznaczone do sprzedaży (nawet te 10-metrowe) są odpowiednio przygotowywane – korzenie wiosną podcina się, a – w celu stabilizacji – na drzewa zakładane są odciągi (fot. 2). Drzewa wykopuje się jesienią za pomocą koparki (bryłę korzeniową owija się tkaniną jutową i drutem lub sznurem – fot. 3). Materiał trafia głównie na rynek wewnętrzny, do centrów ogrodniczych i klientów indywidualnych. Część towaru eksportuje się do Chin oraz do krajów europejskich, m.in. Belgii i Holandii.
Fot. 2. Drzewa z podciętymi korzeniami stabilizuje się za pomocą odciągów
Fot. 3. Bryła korzeniowa zabezpieczona tkaniną jutową i sznurem
[NEW_PAGE]Koganei Park Ueki Botanical Gardens (prefektura Chiba) to firma dysponująca łączną powierzchnią 10 ha (w kilku uprawach zlokalizowanych w różnych prefekturach). Część gruntu jest dzierżawiona, a roczna opłata za 1 ha to wydatek rzędu 50 000–100 000 JPY (ok. 1500–3000 zł), zależnie od regionu. W ofercie jest ok. 200 gatunków, zarówno rodzimych, jak i pochodzących z Chin, a główną specjalizacją tej szkółki jest gruntowa produkcja drzew alejowych (fot. 4). Zaskakujące są nie tylko niezwykle różnorodny asortyment, ale też wielkość oferowanych krzewów i drzew (niektóre są bardzo okazałe). Uprawy w pojemnikach są produktem niszowym (fot. 5). Sprzedaż koncentruje się na rynku lokalnym (pośrednicy, hurtownicy, szkółkarze), w niewielkim stopniu – na eksporcie.
Fot. 4. Specjalizacją firmy Koganei Park Ueki Botanical Gardens są drzewa alejowe, tu: Quercus robur ‘Fastigiata Koster’
Fot. 5. Namiastka kontenerowni
Szkółka Furukawa Teiji Garden (zlokalizowana nieopodal Osaki) powstała w 1954 r. i prowadzi ją już trzecie pokolenie ogrodników. Uprawy zajmują 20 ha (podzielone są na sześć pól). Również i w tej szkółce układ nasadzeń i skład gatunkowy były swobodne (fot. 6). Podczas naszej wizyty wykopywano magnolię parasolowatą (Magnolia tripetala), która była zrośnięta z klonem palmowym (Acer palmatum) – taki właśnie wytwór natury przypadł klientowi do gustu. Odbiorcami materiału są architekci zieleni i klienci indywidualni, którzy wybierając rośliny, po kwaterach muszą poruszać się z mapkami. Towar z tej szkółki sprzedawany jest na terenie kraju, ważnym odbiorcą dużych drzew (ze względu na wysokie budownictwo) jest Tokio.
Fot. 6. Nasadzenia w szkółce Furukawa Teiji Garden bardziej przypominają fragment ogrodu niż kwatery produkcyjne
Właściciel gospodarstwa podkreślił, że jego firma przykłada dużą wagę do przygotowania i zabezpieczenia wykopywanych drzew. Każdy szkółkowany okaz obsypywany jest perlitem (fot. 7) w celu rozluźnienia struktury gleby, co ułatwia jego ukorzenianie się, a później wykopanie (wykonuje się je za pomocą koparki, a po podcięciu korzeni roślinę wyjmuje z podłoża dźwig). Główny okres sprzedaży i wykopywania materiału przypada na wiosnę (w marcu i kwietniu), spora część drzew sprzedawana jest również jesienią (w październiku i listopadzie).
Fot. 7. Bryłę korzeniową szkółkowanych okazów obsypuje się perlitem
Oprócz dużego wyboru klonów (palmowych, japońskich) i magnolii moją uwagę w ofercie szkółki zwróciła lindera trójklapowa, która jest niedużym drzewem lub krzewem, kwitnie przed pojawieniem się liści w kwietniu i maju. Kwiaty są bardzo efektowne, zielonkawożółte. Latem dojrzewają czerwonobrązowe jagody. Jesienią liście pięknie przebarwiają się na żółto (fot. 8). Według danych USDA roślina ta zaliczana jest do strefy 6a–9b, czyli wytrzymuje spadki temperatury od 3,8°C do –23,3°C. Ciekawie prezentowało się również loropetalum chińskie f. czerwona (Loropetalum chinense f. rubrum) ‘Ruby’. Ten zimozielony rozłożysty krzew, osiągający wysokość 2 m, pochodzi z Chin, Birmy i Japonii. Jego wonne kwiaty (u odmian – również liście) są czerwone, u okazów rosnących na stanowiskach naturalnych pojawiają się one zimą lub wczesną wiosną. Niestety w naszych warunkach jego uprawa możliwa jest tylko w pojemnikach, które na zimę wnoszone są do pomieszczeń zabezpieczonych przed mrozem.
Fot. 8. Lindera trójklapowa – jesienne przebarwienie liści
Dr inż. Andrzej Pacholczak
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Fot. 1-8 A. Pacholczak
Artykuł pochodzi z numeru 5/2015 dwumiesięcznika „Szkółkarstwo”
