Truskawka – malina – truskawka
Aleksander (fot. 1) i Katarzyna Tober prowadzą gospodarstwo ukierunkowane na produkcję deserowych malin i truskawek. Polową produkcją truskawek trudnili się zarówno dziadkowie, jak i rodzice Aleksandra. W latach 90. ub.w. nasadzenia te zostały zlikwidowane na rzecz uprawy sterowanej. Rosnący popyt na deserowe owoce odmian takich jak ‘Elsanta’ czy ‘Darselect’ i ceny za nie uzyskiwane sprawiły, iż rentowna stała się uprawa w niskich, ogrzewanych tunelach foliowych. Takich tuneli w krótkim czasie w gospodarstwie we Włocławku powstało 26, a każdy z nich zajmował ok. 320 m2 (łącznie 0,8 ha – fot. 2). Produkcja sterowana pozwalała na wprowadzenie do sprzedaży owoców w okresie poprzedzającym zbiory na plantacjach tradycyjnych lub po ich zakończeniu. Głównymi odbiorcami były sieci hipermarketów, których w kraju przybywało.
Fot. 1. Aleksander Tober na plantacji ‘Octavii’
Fot. 2. W niskich tunelach uprawiane są obecnie maliny ‘Glen Ample’
W celu zwiększenia asortymentu produkowanych owoców, w 1994 r. pp. Tober założyli pierwsze plantacje malin. Nową, a zarazem ciekawą odmianą, na którą wówczas postawili była ‘Polana’ – efekt prac hodowlanych naukowców z SZD w Brzeznej. Zaletą ‘Polany’ było owocowanie na pędach jednorocznych w drugiej połowie lata i mniejsza presja ze strony niektórych szkodników np. kwieciaka malinowca. Plantacja tej odmiany początkowo zajmowała 3 ha. Pewny i dochodowy zbyt na maliny sprawił, iż powierzchnia uprawy z roku na rok się zwiększała. W ofercie gospodarstwa pojawiły się także owoce kolejnej, wówczas nowo wyhodowanej, „jesiennej” odmiany maliny – ‘Polki’. Bardzo wysoka jakość jej owoców przyciągała rzesze odbiorców. Nadal dominuje ona w uprawie w tym gospodarstwie.
Doceniając zalety uprawianych odmian malin, pp. Tober przekonali się do produkcji tego gatunku i zrezygnowali z uprawy sterowanej truskawek w tunelach. Zastąpiły je tam… wczesne maliny. Uprawa truskawek natomiast została przeniesiona na rynny przykryte daszkami. To niejako kontynuacja tradycji uprawy tego gatunku w gospodarstwie we Włocławku sprzed lat.
W planach na przyszłość A. Tober zakłada uprawę malin z sadzonek długopędowych (ang. long-cane) w wysokim zblokowanym tunelu dla uzyskania jeszcze wyższej jakości owoców (obecnie w tym tunelu rośnie ‘Glen Ample’). Producent zna potrzeby i oczekiwania rynku odbiorców. Pod tym kątem obserwuje nowości odmianowe pojawiające się w ofertach szkółek i wyniki prowadzonych badań wdrożeniowych. Sadzonki long-cane są nadal mało popularne w Polsce, ich cena jest wysoka, co sprawia, że także koszt założenia plantacji jest dużo wyższy niż w przypadku standardowo używanych sadzonek. Alternatywą na uzyskanie wysokiej jakości atrakcyjnych owoców może okazać się wykorzystanie do uprawy pod osłonami nowo wchodzących na rynek odmian wydających duże owoce jak np. ‘Radziejowa’.
[NEW_PAGE]Długi i bogaty sezon
Jak twierdzi A. Tober, prowadzona przez niego produkcja pozwala na dostarczanie odbiorcy owoców przez stosunkowo długi czas. Maliny ‘Glen Ample’ rosnące w nieogrzewanych tunelach foliowych dojrzewają najwcześniej. Dzięki osłonom, w zależności od roku, można przyspieszyć zbiory od ok. tygodnia do dwóch tygodni w stosunku do tej samej odmiany uprawianej w polu.
Zbiory w 2012 r. rozpoczęły się 1 czerwca, natomiast w 2013 r., ze względu na przedłużającą się zimową aurę, dopiero 12 czerwca (fot. 3). Pod koniec zbioru owoców z tuneli rozpoczyna się sezon na malinę uprawianą w polu (łącznie 4,5 ha). Tutaj asortyment odmian jest szerszy. Pierwsze owoce z krzewów ‘Glen Ample’ zbierane są zwykle ok. połowy czerwca (w 2013 r. 27 czerwca). Następnie zaczynają dojrzewać owoce odmiany ‘Octavia’ (fot. 4), których plonowanie trwa aż do początku zbiorów ‘Polki’ (w 2013 r. pierwsze owoce zebrano 7 sierpnia). Uprawa malin „jesiennych” zajmuje w sumie powierzchnię 8 ha, a plantację ‘Polki’ uzupełnia Himbo Top®. Taki dobór odmian ma na celu maksymalne wydłużenie okresu podaży owoców. Zbiory malin Himbo Top® trwają zwykle nieprzerwanie do ostatnich dni października, a jakość owoców jest bardzo wysoka.
Fot. 3. Owoce ‘Glen Ample’ w tunelach
Fot. 4. Zbiory malin w polu
Owoce zbierane są do celulozowych lub plastikowych pojemników (z przykrywką) mieszczących 125 g, albo do 500-g pojemników celulozowych, w zależności od wymagań odbiorcy. Opakowania jednostkowe umieszczane są w ażurowych skrzynkach (fot. 5). Maksymalnie w ciągu 2 godzin od zbioru są one przewożone do chłodni, w której panuje temperatura 5°C. Takie postępowanie po zbiorze pozwala na zachowanie wysokiej jakości owoców oraz przechowywanie ich nawet do 4, 5 dni w warunkach chłodniczych. Nadwyżka owoców deserowych jest zbierana do większych ażurowych skrzyneczek mieszczących 2 kg malin. Są one przeznaczane do mrożenia. Mrożenie pozwala na zbyt owoców w ciągu całego sezonu, gdy podaż świeżych owoców jest mała lub ich cena jest wysoka.
Fot. 5. Owoce są zbierane m.in. do pojemników 500-g
Plantacja truskawek założona na rynnach pod daszkami foliowymi to, zdaniem plantatora, bardzo wygodny sposób na uprawę tego gatunku. Do stworzenia konstrukcji stelaży wykorzystano rury CO zdemontowane z tuneli foliowych oraz przyspawano do nich płaskowniki podtrzymujące matę uprawową (fot. 6). Dodatkowo przymocowane pałąki umożliwiają zabezpieczenie roślin daszkiem z folii pochłaniającej UV i łatwe odsłanianie ich w celu wietrzenia. Ponieważ plantacja jest zakładana z sadzonek frigo, można dowolnie sterować terminem sadzenia roślin. W ub. roku uprawiano na rynnach odmiany powtarzające owocowanie: ‘Linosa’ i ‘Evie 2’, z których pierwsze owoce zebrano w 60 dni od sadzenia roślin (w 2012 r. – 6 lipca, w 2013 r. – 21 czerwca). Zdaniem producenta najkorzystniej obliczyć termin zbioru tak, aby nastąpił on po zakończeniu zbiorów odmian uprawianych w polu, a przed początkiem zbiorów owoców odmian powtarzających owocowanie uprawianych w polu.
Fot. 6. Truskawki na rynnach – pomysł i wykonanie konstrukcji własne
Dorota Łabanowska-Bury
Fot. 1-6 D. Łabanowska-Bury
Artykuł pochodzi z numeru 3/2014 miesięcznika „Truskawka, malina, jagody”
