FOT. 1. CHRYZANTEMY Z TEJ GRUPY DOBRZE SIĘ KRZEWIĄ (TU: 'NOVARE’)
|
Badania przeprowadzone w Katedrze Roślin Ozdobnych Akademii Rolniczej w Lublinie w latach 2000–2001 nad uprawą polową chryzantem ogrodowych miały na celu porównanie wzrostu, rozwoju i wartości dekoracyjnej ponad 30 odmian (tabela). Pozostawienie roślin na zimę w gruncie po pierwszym roku uprawy pozwoliło również na sprawdzenie, w jakim stopniu mogą one zimować w warunkach klimatycznych Lubelszczyzny. Ukorzenione sadzonki doniczkowano 25 maja do pojemników kwadratowych o wymiarach 7 x 7 cm. Po dobrym przekorzenieniu się bryły, rośliny sadzono na zewnątrz (10 lipca) w rozstawie 90 x 90 cm podając pod każdą roślinę 5 g Azofoski. Uszczykiwano je dwukrotnie — 8 czerwca oraz 10 lipca. Przed zimą karpy korzeniowe obsypano warstwą kory nie obcinając uschniętych pędów. Wiosną następnego roku usunięto ściółkę i przycięto suche pędy tuż nad ziemią. Stwierdzono znaczne różnice pomiędzy poszczególnymi odmianami: pod względem cech morfologicznych, wartości dekoracyjnej, a także odporności na niską temperaturę.
OCENA WARTOŚCI DEKORACYJNEJ, CHARAKTERYSTYKA ODMIAN CHRYZANTEM OGRODOWYCH, KWITNIENIA ORAZ ZDOLNOŚCI DO PRZEZIMOWANIA (DOŚW. AR LUBLIN)
|
|
|
Rozmiary roślin |
|
FOT. 2. 'EMILY’ – JEDNA Z WYŻSZYCH ODMIAN
|
Wysokość. Wahała się średnio od 24,5 cm do 41,5 cm. Najwyższe rośliny uzyskano u odmian: 'Raquel’ (41,5 cm), 'Emily’ (fot. 2) i 'Fiery Barbara’ (fot. 3) oraz 'Ibera’. Najniższe natomiast były 'Cortona’ (fot. 4) i 'Shelley’ — około 29-centymetrowe.
FOT. 3. 'FIERY BARBARA’ DORASTAŁA DO OKOŁO 40 cm WYSOKOŚCI
|
FOT. 4. 'CORTONA’ OSIĄGAŁA WYSOKOŚĆ OKOŁO 25 cm
|
Średnica i obwód. Największą średnicę zanotowano u odmiany 'Cesaro’ — 62,5 cm (obwód rośliny wynosił aż 178 cm), której niewiele ustępowały: 'Raquel’ oraz 'Tripoli Dark’ i 'Tripoli Red’ (ok. 58 cm). Najmniejszą średnicę — niewiele ponad 40 cm — uzyskano zaś u odmian 'Shelley’ i 'Nicole’. U wszystkich odmian, z wyjątkiem 'Rosepink Debonair’ (fot. 5), obwód roślin przekroczył 100 cm.
FOT. 5. 'ROSPEINK DEBONAIR’ MA STOSUNKOWO MAŁY OBWÓD
|
|
|
Kwitnienie |
|
Wielkość kwiatostanów. Średnica koszyczków wahała się od 3,12 cm (u odmiany 'Ostra’ — fot. 6) do 7,03 cm (u 'Harvest Emily’). Na jednej roślinie zawiązywało się — w zależności od odmiany — od kilkudziesięciu do nawet 1500 koszyczków. Najwięcej było ich u 'Ostry’ (1504 szt.). Bardzo obfitym kwitnieniem wyróżniały się również odmiany: 'Tripoli Sunny’, 'Ovaro’ i 'Tripoli Dark’. Najmniej kwiatostanów wytworzyły natomiast 'Holly’ (średnio 83,1 szt.), a także 'Rosepink Debonair’ i 'Yellow Triumph’.
FOT. 6. 'OSTRA’ – NIEWIELKIE, ALE LICZNE KWIATOSTANY
|
Termin kwitnienia. Najwcześniej — 15 sierpnia — rozpoczęła kwitnienie odmiana 'Yellow Triumph’ (u której zarazem upływało najwięcej czasu — 67 dni — do pełni kwitnienia). Tuż po niej zakwitły 'Nicole’ i 'Rosepink Debonair’ (20 sierpnia). Odmianą najpóźniej rozpoczynającą kwitnienie była 'Ostra’, u której pierwsze kwiatostany pojawiły się 30 października. Pełnię kwitnienia większość odmian osiągnęła w trzeciej dekadzie tego miesiąca. Wyjątkiem była 'Nicole’, u której stadium to wypadło już 2 października. U pozostałych odmian nastąpiło ono w listopadzie: 9 XI (’Ovaro’, 'Pandroa’, 'Papiro’, 'Sapiro’, 'Tripoli Dark’, 'Tripoli Red’ i 'Tripoli Sunny’); 19 XI (’Farini’, 'Frimo’, 'Ibera’) i 29 XI (’Ostra’). Najkrótszy okres od początku do pełni kwitnienia — wynoszący średnio 19 dni — zanotowano u grupy Tripoli, a najdłuższy — 67 dni — u odmiany 'Yellow Triumph’. |
|
Zdolność do przezimowania |
|
Z posadzonych w 2000 roku 33 odmian zimę przetrwało — w różnej kondycji — 28 odmian. W stu procentach przezimowały: 'Cesaro’, 'Cortona’, 'Farini’ i 'Sorano’. Nieźle też przetrwały: 'Brigitte’, 'Fiery Barbara’, 'Frimo’ i 'Holly’ (ok. 88%), a także 'Arezzo’ i 'Rosepink Debonair’ (77%). Nie przeżyły natomiast zimy rośliny odmian: 'Jennifer’, 'Linda’, 'Pandora’, 'Tripoli Sunny’ i 'Veria Dark’ (100% strat). Słabo zimowały również: 'Raquel’, 'Sapiro’ i 'Tripoli Red’ (zachowało się tylko 11% posadzonych roślin). |
|
Podsumowanie |
|
Większość ocenianych odmian zupełnie dobrze zniosła, pod okryciem z kory, warunki klimatyczne panujące zimą na Lubelszczyznie*. Ponadto, pomimo dosyć dużych spadków temperatury, jakie występowały jesienią 2000 roku (do –5°C), nie zaobserwowano w tym okresie istotnych uszkodzeń na roślinach, które jeszcze nie były zabezpieczone przed mrozem. Trzeba jednak podkreślić, że plantacja doświadczalna była osłonięta od wiatru z trzech stron (fot. 7).
FOT. 7. PLANTACJA DOŚWIADCZALNA AR W LUBLINIE
|
Do uprawy ogrodowej można z powodzeniem polecić wszystkie te odmiany, które w dobrym stopniu zimują w gruncie, a także odznaczają się wyjątkowo obfitym kwitnieniem i kształtnym pokrojem, a więc: 'Arezzo’ (fot. 8), 'Brigitte’, 'Cesaro’, 'Corotna’, 'Farini’, 'Fiery Barbara’, 'Sorano’.
FOT. 8. 'AREZZO’ – POLECANA DO UPRAWY OGRODOWEJ
|
Z punktu widzenia producenta na szczególną uwagę, także w przypadku tradycyjnego przeznaczenia przedstawionych odmian (uprawa w doniczkach), zasługują: 'Arezzo’, 'Atina’ (fot. 9), 'Cesaro’, 'Papiro’, 'Sapiro’, 'Ostra’, 'Ovaro’, 'Pandora’, 'Tripoli Dark’, 'Tripoli Red’, 'Tripoli Sunny’.
FOT. 9. 'ATINA’ – DOBRA DO DONICZEK
|
|
