Leń ogrodowy (Bibio hortulanus) należy do rzędu muchówek (Diptera). Występuje dość powszechnie w całej Europie, w Polsce może pojawiać się lokalnie. Na roślinach nie wyrządza szkód. Muchy są dość duże, ich ciało ma długość 8−9 mm (fot.). Samce są czarne, samice zaś mają czerwony odwłok i plecy. Skrzydła są czarne, w spoczynku ułożone wzdłuż ciała. Larwy lenia ogrodowego są brudnoszare, walcowate, beznogie, z ciemną głową i czterema kolcami na odwłoku. Dorastają do 15 mm. Lubią środowisko wilgotne.
Skąd się biorą?
Larwy lenia ogrodowego zimują w glebie, zwykle próchnicznej, często na pryzmach kompostu. Wiosną przez krótki okres żerują i przepoczwarczają się w glebie. Muchy wylatują w maju, przebywają przez kilka dni na roślinach w pobliżu miejsca przepoczwarczenia. Samice szukają odpowiednich miejsc do złożenia jaj, na które wybierają ciepłe gleby próchniczne, o dużej wilgotności; często są to pryzmy kompostowe. Larwy żywią się obumarłymi, rozkładającymi się resztkami roślin, ale mogą także uszkadzać kiełki roślin lub ich korzenie.
Praktycznie znaczenie jako szkodnik leń ogrodowy może mieć na plantacjach warzyw zakładanych na glebach z dużą zawartością części organicznych. Larwy, żerując na tworzących się korzeniach kiełkujących roślin, mogą powodować ich zamieranie, podobnie jak larwy komarnicowatych. W uprawie roślin jagodowych gatunek ten nie powoduje szkód o znaczeniu gospodarczym.
Ograniczanie populacji
Zwalczanie lenia ogrodowego na krzewach porzeczek i innych roślin sadowniczych zwykle nie jest potrzebne, chociaż masowy nalot czarnych much może niepokoić plantatorów. Jeśli w czasie obecności much na krzewach, na plantacjach stosuje się zabiegi zwalczające inne szkodniki środkami o szerszym spektrum działania, ogranicza się też populację tego szkodnika (nie zaleca się ich zwalczania).
Aby zmniejszyć ryzyko nalotu much na plantację, należy unikać kompostowania resztek roślinnych oraz obornika w pobliżu plantacji. Pryzmy kompostowe stanowią rezerwuar dla owadów, które stamtąd mogą nalatywać na uprawę. Jeśli pryzmy kompostowe są w pobliżu roślin uprawnych, warto je przykryć folią lub płachtami z innych materiałów, by w ten sposób ograniczyć możliwość składania jaj przez muchy lenia ogrodowego w resztkach organicznych.
Mucha lenia ogrodowego na liściu porzeczki czarnej; fot. B. Łabanowska
Dr hab. Barbara Łabanowska (prof. IO)
Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach
Artykuł pochodzi z numeru 5/2015 miesięcznika „Truskawka, malina, jagody”
Wystraszył mnie przeraźliwie…
Leń….;)