FINANSOWANIE ROLNICTWA PRZED I PO WEJŚCIU DO UNII EUROPEJSKIEJ

Kredyty z dopłatami ARiMR

• Podstawowe kredyty inwestycyjne dla gospodarstw rolnych oraz zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego i świadczących usługi dla rolnictwa można przeznaczyć na:




• zakup, modernizację, budowę i rozbudowę tych podmiotów;


• zakup nieruchomości rolnych zabudowanych i niezabudowanych, maszyn i urządzeń;


• zakup stada podstawowego;


• zakup i budowę infrastruktury;


• finansowanie kosztów ogólnych dokumentacji technicznej;


• nakłady na uruchomienie pierwszego cyklu produkcyjnego (do 10% kwoty kredytu).

Maksymalny okres spłaty kredytu wynosi 8 lat, karencja w spłacie kapitału 2 lata, aktualne oprocentowanie — 6% w skali roku. Inwestycje w rolnictwie oraz w agroturystyce finansowane są do wysokości 80% nakładów, jednak nie więcej niż 2 mln zł (odpowiednio — w działach specjalnych produkcji rolnej i usługach dla rolnictwa — 70% i 4 mln zł, w przetwórstwie rolno-spożywczym — 70% i 8 mln zł).

• Kredyty na zakup gruntów rolnych w celu powiększenia lub utworzenia nowego gospodarstwa, nie mniejszego od średniej w danym województwie. Kredyt udzielany na okres do 15 lat, 2 lata karencji w spłacie kapitału, aktualne oprocentowanie — 2%. Finansować można do 80% kosztów inwestycji, jednak po cenie nie wyższej niż średnia cena wojewódzka 1 ha (publikowana przez GUS raz na kwartał).


• Kredyty na utworzenie lub urządzenie gospodarstw rolnych przez osoby, które nie przekroczyły 40. roku życia. Mogą być przeznaczone na zakup budynków, ziemi, maszyn i urządzeń, stada podstawowego, budowę, rozbudowę, modernizację i adaptację budynków gospodarczych oraz budowli, zakup i budowę infrastruktury, finansowanie kosztów ogólnych, budowę lub zakup budynku mieszkalnego (do 30% kosztu przedsięwzięcia, ale nie więcej niż 50 tys. zł), uruchomienie pierwszego cyklu produkcyjnego (maksymalnie 20% kwoty kredytu). Warunek — gospodarstwo nie może być mniejsze od średniej w danym województwie, a właściciel musi mieć kwalifikacje rolnicze lub staż pracy w rolnictwie. Maksymalny okres spłaty kredytu — 15 lat, 2 lata karencji w spłacie kapitału, aktualne oprocentowanie — 2%. Finansować można do 80% kosztów inwestycji, nie więcej niż 2 mln zł (działy specjalne — do 70% i nie więcej niż 4 mln zł).


• Kredyty na realizację przedsięwzięć objętych programami branżowymi:




• restrukturyzację i modernizację mleczarstwa;


• wspólne użytkowanie maszyn i urządzeń rolniczych przez zespół rolników lub na świadczenie usług rolniczych (finansowanie do 80% nakładów inwestycyjnych na wspólne użytkowanie i do 70% na usługi). Maksymalny okres spłaty kredytu — 8 lat, 3 lata karencji w spłacie kapitału, aktualne oprocentowanie — 4%, maksymalna kwota kredytu — 2 mln zł na wspólne użytkowanie i 4 mln zł na usługi.


• Kredyty na realizację przedsięwzięć w rolnictwie i w działach specjalnych produkcji rolnej, mających na celu wykorzystanie posiadanej bazy poprzez rozpoczęcie lub zwiększenie produkcji. Kredyt udzielany na okres do 4 lat, oprocentowanie jest zmienne (2–6%) i zależy od warunków spełnianych przez kredytobiorcę.


• Kredyty na wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej znajdujących się na obszarach dotkniętych klęską suszy, gradobicia, nadmiernych opadów atmosferycznych, powodzi, huraganu, pożaru lub plagi gryzoni.
  Uruchomienie tych kredytów następuje wyłącznie za zgodą ministra rolnictwa i rozwoju wsi wyrażoną na wniosek właściwego wojewody (zgłoszony w okresie
  2 miesięcy od wystąpienia klęski). Wniosek wojewody zgłaszany jest pod warunkiem oszacowania strat (przez komisję powołaną przez wojewodę) w ciągu 30 dni od wystąpienia klęski.


• Kredyty na przedsięwzięcia tworzące nowe miejsca pracy w działalnościach pozarolniczych w gminach wiejskich oraz miejsko-wiejskich (gwarantujących zatrudnienie ludności wiejskiej). Kredyt udzielany jest maksymalnie na 6 lat, aktualne oprocentowanie — 6%, limit — 25 tys. zł na jedno miejsce pracy, do 80% wartości nakładów inwestycyjnych, ale nie więcej niż 4 mln zł.


• Kredyt dla grup producentów rolnych. Udzielany na 8 lat, 2 lata karencji w spłacie kapitału, aktualne oprocentowanie — 2%, do 80% kosztów inwestycji (nie więcej niż 8 mln zł).


• Wsparcie w ramach programu SAPARD.

Istnieje jeszcze kilka rodzajów kredytów z dopłatami ARiMR, które są jednak mało popularne wśród rolników:

• Kredyty na utworzenie lub urządzenie gospodarstwa rolnego w ramach realizacji programu osadnictwa rolniczego na gruntach skarbu państwa;


• Kredyty obrotowe na zakup rzeczowych środków produkcji;


• Kredyty obrotowe skupowe;


• Pożyczka na „Rozwój małej przedsiębiorczości na wsi”;


• Pożyczka na utworzenie miejsc pracy dla bezrobotnych zamieszkałych w gminach wiejskich, miejsko-wiejskich oraz miastach (do 20 tys. mieszkańców).

Kredyty z Europejskiego Funduszu Rozwoju Wsi Polskiej

• Na rozwój telekomunikacji na terenach wiejskich;


• Na inwestycje związane z oświatą, doradztwem i szkolnictwem wiejskim;


• Na gazyfikację wsi;


• „Mikrokredyty” na pozarolniczą działalność gospodarczą na terenach wiejskich;


• Na przedsięwzięcia z zakresu małej przedsiębiorczości na terenach wiejskich, z dopłatami do odsetek ze środków Funduszu Pracy realizowanymi przez Krajowy Urząd Pracy oraz z poręczeniami (gwarancjami kredytowymi) Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa.
  

Kredyty ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska

• Na przedsięwzięcia ekologiczne z zakresu ochrony wody i gospodarki wodnej;


• Na budowę małych oczyszczalni;


• Na zagospodarowanie odpadów stałych;


• Na budowę kanalizacji sanitarnej;


• Na wykorzystanie odnawialnych źródeł energii elektrycznej i cieplnej;


• Na ograniczenie emisji spalin z komunikacji masowej na terenach uzdrowiskowych poprzez dostosowanie silników spalinowych do paliwa gazowego;


• Na przedsięwzięcia energooszczędne (modernizacja oświetlenia ulic, placów itp.).
  Kredyty ze środków Fundacji Rolniczej


• Na inwestycje na wsi i w miastach (do 10 tys. mieszkańców) w zakresie produkcji, przetwórstwa rolno-spożywczego, usług oraz agroturystyki.
  

Działania Agencji Nieruchomości Rolnych  (dawna AWRSP)

Akcja zamiany nieruchomości rolnych;

• Pomoc stypendialna dla dzieci byłych pracowników PGR zamieszkałych na wsi;


• Refundacja części kosztów wynagrodzeń pracodawcom tworzącym nowe miejsca pracy;


• Kredyty na przedsięwzięcia z zakresu małej przedsiębiorczości.

Jak będzie w UE?

Z przedstawionych powyżej form pomocy rolnicy i mieszkańcy obszarów wiejskich mogą korzystać obecnie. Co będzie po integracji z Unią Europejską, ustalono ostatecznie na szczycie w Kopenhadze. Przez 4 pierwsze lata obowiązywać ma przejściowo zredukowana do 3% stawka podatku VAT na towary i usługi nabywane do produkcji rolnej (na podstawowe rzeczowe środki produkcji rolnej, na które obowiązuje obecnie 0% stawka podatku VAT oraz na usługi dla rolnictwa, które obecnie są zwolnione z tego podatku). Od dnia akcesji zwiększy się też stawka podatku VAT z 0% do 22% na ciągniki i maszyny rolnicze oraz
z 7% do 22% na materiały budowlane. Warto więc jeszcze teraz korzystać z nisko oprocentowanych kredytów preferencyjnych oraz dotacji SAPARD. W ten sposób można bowiem zaoszczędzić koszty podatku VAT, gdyż rolnicy są w większości ryczałtowcami i nie będą mogli odliczyć sobie tego podatku (będzie on dodatkowym kosztem).

Rola obecnych instrumentów wsparcia rolnictwa ze środków budżetowych będzie coraz mniejsza. Rolnicy będą natomiast w większym stopniu korzystali ze wsparcia z budżetu unijnego połączonego ze współfinansowaniem krajowym. Przez pierwsze trzy lata po akcesji będą jeszcze kontynuowane istniejące formy pomocy.

Przewiduje się, że po akcesji utrzymane zostaną:

• dopłaty do oprocentowania do kredytów inwestycyjnych w rolnictwie i przetwórstwie rolno-spożywczym oraz usługach dla rolnictwa;


• gwarancje i poręczenia spłat kredytów inwestycyjnych w rolnictwie i przetwórstwie rolno-spożywczym;


• dotacje do postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej;


• dotacje do ochrony roślin;


• dotacje dla gospodarstw rolnych prowadzących produkcję rolniczą metodami ekologicznymi;


• dotacje na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt;


• dopłaty do oprocentowania kredytów klęskowych;


• dotacje do utrzymania urządzeń melioracyjnych i wodnych;


• wspieranie promocji artykułów rolnych;


• wspieranie badań naukowych i wdrażanie ich wyników w rolnictwie oraz w przetwórstwie rolno-spożywczym;


• odszkodowania za szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne;


• odszkodowania za szkody wyrządzone przez zwierzęta objęte ochroną gatunkową;


• dopłaty z tytułu objęcia gruntów użytkowanych rolniczo europejską siecią ekologiczną Natura 2000;


• dopłaty do oleju napędowego;


• ulgi i zwolnienia od podatku rolnego;


• zwolnienia od podatku od nieruchomości.

Przewiduje się natomiast, że — na skutek zmniejszenia się stóp procentowych i wsparcia w ramach Wspólnej Polityki Rolnej, Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Sektorowego Programu Operacyjnego — zlikwidowanie będą następujące form pomocy:

• dopłaty do oprocentowania kredytów na zakup rzeczowych środków produkcji rolnej oraz na skup i przechowywanie płodów rolnych (kredyty udzielane będą do końca 2004 r.);


• dopłaty do oprocentowania kredytów na zakup i przechowywanie sezonowych nadwyżek;


• dotacje do postępu biologicznego w produkcji roślinnej;


• dopłaty do cen skupu mleka w klasie ekstra;


• renty strukturalne dla rolników (zgodnie z naszą ustawą) — realizowane będą tylko zobowiązania podjęte do dnia akcesji;


• zalesianie użytków rolnych V i VI klasy (zgodnie z ustawą o zalesianiu) — realizowane będą tylko zobowiązania podjęte do dnia akcesji;


• dopłaty do oprocentowania kredytów na tworzenie miejsc pracy dla mieszkańców wsi — tylko realizacja zobowiązań podjętych do dnia akcesji;


• dopłaty do oprocentowania kredytów na rozpoczęcie lub zwiększenie produkcji w posiadanej bazie produkcyjnej — tylko realizacja zobowiązań podjętych do dnia akcesji.

Mgr Alina Lisowska jest koordynatorem działu Ekonomiki i Rozwoju Wsi Wojewódzkiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego Modliszewice, Oddział w Sandomierzu