Fytoftoroza
Jest najgroźniejszą chorobą lawendy, wywoływaną przez patogen Phytophthora sp. Może porażać rośliny będące we wszystkich stadiach rozwoju. Zainfekowanie ukorzenianych sadzonek prowadzi do ich żółknięcia, brązowienia i zamierania, jeszcze zanim wykształcą się korzenie. Na ukorzenionych chorych sadzonkach pojawia się zgnilizna podstawy pędu rozszerzająca się ku górze i obejmująca niekiedy całą roślinę. Na starszych roślinach objawy choroby występują zwykle tylko na części pędów, które rozwijają się wolniej niż pozostałe, stają się jaśniejsze, a następnie brązowieją i brunatnieją (fot. 1). Nekroza powoli rozszerza się na całą roślinę.
Fot. 1. Objawy fytoftorozy na lawendzie
Źródłem patogenu są porażone sadzonki pozyskane z roślin chorych, ale jeszcze bez widocznych objawów, lub zakażone podłoże, którego resztki pozostają na wielodoniczkach używanych w poprzednim cyklu ukorzeniania. Patogen może być też rozprzestrzeniany z roślinami chorymi bezobjawowo. Przy wilgotności względnej powietrza powyżej 90% i temperaturze ponad 20oC tworzą się na porażonych tkankach roślin liczne zarodnie pływkowe. Nawet niewielkie wahania temperatury powodują, że z zarodni uwalniają się zarodniki pływkowe (zoospory). Z wodą dostają się one na następne sadzonki lub rośliny. Przy zetknięciu z tkanką roślinną dochodzi do kiełkowania zoospor i infekcji.
Zwalczanie.
W ochronie lawendy przed fytoftorozą bardzo istotne jest zahamowanie tworzenia się zarodni pływkowych i zapobieganie uwalnianiu się z nich zarodników. Można to osiągnąć poprzez opryskanie roślin bezpośrednio po sadzeniu na miejsce stałe środkami Biosept 33 SL (0,1%), Aliette 80 WP (0,2%) czy Mildex 711,9 WG (0,1%) albo podlanie środkiem Previcur Energy 840 SL (0,2%).
Konieczne jest również usuwanie zainfekowanych roślin z nasadzeń bezpośrednio po zauważeniu na nich zmian chorobowych i opryskanie egzemplarzy rosnących w sąsiedztwie rośliny usuniętej jednym z wymienionych środków.
Szara pleśń
Ta choroba, powodowana przez grzyba Botrytis cinerea, może pojawiać się na roślinach przez cały okres wegetacji. Najczęściej ma to miejsce w wilgotne dni i przy temperaturze ponad 10oC. Grzyb rozwija się już w temperaturze powyżej 4oC i wilgotności względnej powietrza ponad 92%. Także nadmierne zagęszczenie i brak ruchu powietrza pomiędzy roślinami sprzyjają rozwojowi patogenu. Młode porażone przyrosty brązowieją od wierzchołka, a nekroza stopniowo rozprzestrzenia się na pędach. Chore fragmenty widać już z daleka, gdyż są zbrunatniałe i wygięte ku dołowi (fot. 2). Na ich powierzchni może tworzyć się szary nalot grzybni i zarodników konidialnych, które — nawet przy niewielkim ruchu powietrza — są przenoszone na następne rośliny. Podczas podlewania zarodniki mogą dostawać się na nasadę pędu, gdzie z czasem dochodzi do rozwoju nekrozy oraz tworzenia się na powierzchni porażonych tkanek niewielkich, czarnych sklerocjów, które mogą przetrwać w glebie lub podłożu przez kilka lat.
Fot. 2. Szara pleśń lawendy
Zwalczanie.
Aby nie dopuścić do wystąpienia choroby, trzeba rozpocząć ochronę już w trakcie rozmnażania roślin. Kilka dni przed zbiorem fragmentów pędów przeznaczonych na sadzonki należy opryskać rośliny mateczne środkiem Rovral Flo 255 SC (0,2%) lub mieszaniną: Rovral Flo 255 SC (0,1%) + Biosept 33 SL (0,1%).
W czasie ukorzeniania trzeba usuwać sadzonki z objawami szarej pleśni.
W ochronie roślin uprawianych pod osłonami bardzo istotne jest, aby pędy nie pozostawały wilgotne na noc, oraz konieczne jest wietrzenie pomieszczeń.
Wskazane jest, aby przestrzeń wokół roślin umożliwiała swobodny ruch powietrza.
Niezbędne jest także zapobiegawcze opryskiwanie roślin wyżej wymienionymi środkami oraz dodatkowo — po wystąpieniu objawów — preparatami Teldor 500 SC (0,15%) i Euparen Multi 50 WG (0,2%), przy częstych opadach deszczu — nawet co kilka, kilkanaście dni.
