Kierunki hodowli |
|
W pierwszych jej etapach poszukiwano źródeł odporności na najgroźniejsze choroby gruszy — zarazę ogniową i parcha gruszy. Kolejnym krokiem było uzyskiwanie odmian łączących w sobie tę odporność z bardzo dobrą jakością owoców. Nowym kierunkiem jest hodowla odmian odpornych na szkodniki, a zwłaszcza miodówki, które są wektorami zamierania gruszy — szybko rozprzestrzeniającej się choroby fitoplazmatycznej. Dąży się także do uzyskania odmian o słabym wzroście. Dzięki pracy hodowców pojawiły się odmiany wcześnie i późno dojrzewające, a zatem znacznie wydłużył się okres podaży gruszek na rynku. Wprowadzanie do produkcji odmian bardzo późno dojrzewających powoduje, że ich owoce można przechowywać do chwili pojawienia się gruszek letnich w kolejnym sezonie. |
|
Ciekawostki z Bolonii |
|
W czasie sympozjum poświęconego gruszom, które odbyło się w ubiegłym roku w Bolonii, dużo uwagi poświęcono właśnie osiągnięciom hodowlanym. Można było przy okazji obejrzeć wystawę najciekawszych odmian i obiecujących klonów. Spośród grusz tam prezentowanych dużym zainteresowaniem cieszyły się te odznaczające się odpornością bądź tolerancją w stosunku do chorób czy szkodników. Największe sukcesy w hodowli grusz o d p o r n y c h n a z a r a z ę o g n i o w ą mają Kanada i USA — kraje w których choroba ta występuje od dziesiątków lat i stanowi poważny problem. Z Kanady pochodzą odmiany 'Harrow Sweet’, 'Harrow Crisp’, 'Harrow Delight’ oraz 'Harrow Gold’, stopniowo wprowadzane do produkcji w rejonach, gdzie zaraza ogniowa stanowi duże zagrożenie. Natomiast z USA wywodzą się 'Elliot’, 'Gourmet’ i 'Potomac’. Z kolei w Rumunii udało się wyhodować odmiany o d p o r n e n a m i o d ó w k i odmiany (’Monica’, 'Euras’, 'Getica’), które mogą być materiałem wyjściowym do dalszej hodowli. Do grupy m a ł o p o d a t n y c h n a p a r c h a zalicza się czeska 'Delta’, rumuńska 'Monica’ oraz — otrzymane w Niemczech — 'Tristan’, 'Manon’ i 'Hortensia’, ta ostatnia o czerwonym zabarwieniu skórki. C z e r w o n e o w o c e ma liczna grupa odmian amerykańskich — 'Rubia’, 'Red Satin’, 'Royal Red Hardy’, 'Red Silk’, 'Zaired’ — a także francuska 'Homored’ i czeska 'Dicolor’ (fot. 1).
Fot. 1. Dicolor
|
|
|
Wczesne i późne grusze |
|
Wiele ośrodków na świecie pracuje nad uzyskaniem odmian wcześnie dojrzewających, które można polecać do uprawy towarowej. W drugiej połowie lat 90. pojawiła się duża grupa odmian dojrzewających w końcu lipca lub na początku sierpnia (około 10–35 dni przed odmianą 'Bonkreta Williamsa’): włoskie 'Etrusca’, 'Sabina’, 'Tosca’, 'Turandot’, 'Norma’, 'Carmen’, rumuńskie 'Daciana’, 'Carpica’ oraz niemiecka 'Isolda’. Warto podkreślić, że niektóre z nich dobrze zrastają się z pigwą (m.in. 'Turandot’, 'Carmen’, 'Norma’), co umożliwia intensyfikację produkcji letnich gruszek. Niewątpliwym osiągnięciem hodowlanym są odmiany zimowe, których owoce można długo przechowywać — francuskie 'Delfreco’, 'Delbuena’, 'Delwini’ (fot. 2), 'Angelys’, 'Delmoip’, niemieckie 'David’ i 'Uta’ oraz czeska 'Erika’ (fot. 3). Wiele z nich charakteryzuje się mniejszą podatnością na choroby, a także dużą plennością i stosunkowo niewielkimi rozmiarami drzew.
Fot. 2. Delbuena
|
Fot. 3. Erika
|
|
|
Grusze orientalne |
|
Osobne miejsce w produkcji światowej zajmują grusze orientalne. Poza Azją (Chiny, Japonia, Korea) na skalę towarową uprawia się je w USA (Kalifornia, Waszyngton, Oregon), Nowej Zelandii, Australii, Chile, Francji. Również w innych krajach europejskich wzrasta zainteresowanie tą grupą odmian. Grusze pochodzące z Azji określa się japońskim słowem „Nashi”, które znaczy grusza, albo nazywa po angielsku salad pears, oriental pears. Mieszańce odmian chińskich i japońskich nazwano natomiast „Nihonnashi”. Często mówi się o nich „gruszki jabłkowe”, gdyż konsystencją i soczystością miąższu bardziej przypominają jabłka niż gruszki. Grusze orientalne różnią się między sobą zarówno cechami jakościowymi owoców, jak i odpornością na choroby oraz na niekorzystne warunki środowiska. Hodowla nowych odmian rozwija się intensywnie w Japonii, Korei oraz Chinach. Hodowcy pracują głównie nad poprawieniem jakości owoców, uzyskaniem odmian o owocach bardzo dużych i różniących się zabarwieniem skórki. Gruszą o bardzo dużych owocach jest pochodząca z Japonii 'Osa-Gold’ (fot. 4, mutant 'Osa Nijisseiki’). Jej owoce osiągają masę 300 g, są kuliste, żółtozielonkawe, soczyste i słodkie. Kwiaty są samopłodne, zatem nie trzeba dla niej sadzić zapylaczy.
Fot. 4. Osa-Gold
|
Ciekawie zapowiadają się dwie jesienne odmiany koreańskie — 'Whangkeumbae’ (’Niitaka’ x 'Nijisseiki’) oraz 'Wonhwang’ (’Waseaka’ x 'Okusankichi’, fot. 5). 'Whangkeumbae’ (fot. 6) ma duże, żółtozielonkawe owoce o średniej masie 430 g, gruszki odmiany 'Wonhwang’ osiągają masę 570 g, a ich skórka ma barwę żółtobrązową. Wśród odmian azjatyckich preferuje się te o wyjątkowo dużych owocach, gdyż cechują się one lepszym smakiem.
Fot. 5. Whangkeumbae
|
Fot. 6. Wonhwang
|
Fot. 7. Verdi
|
Wiele z wyżej przedstawionych nowości zapowiada się ciekawie, jednak czas pokaże, które z nich znajdą się w szerokiej produkcji, a które będą miały tylko znaczenie lokalne.
Charakterystyka wybranych odmian gruszy
|
|
