Przed miesiącem Autorka przedstawiła definicję wypadku przy pracy rolniczej oraz odpowiedziała na pytania, czy każde nieszczęśliwe zdarzenie, któremu ulegnie rolnik w swoim gospodarstwie można uznać za powstałe przy pracy rolniczej. Odpowiedziała także na pytanie czy wszystkie osoby pracujące w gospodarstwie, które uległy wypadkowi mogą liczyć na świadczenia powypadkowe. Poniżej przedstawia wymagania obowiązujące w postępowaniu powypadkowym — red.
| Szczegółowe zasady postępowania w sprawie wypadków przy pracy rolniczej reguluje rozporządzenie ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej z 21.10.1991 r. w sprawie ustalania prawa do renty inwalidzkiej rolniczej oraz zgłaszania i ustalania okoliczności oraz przyczyn wypadku przy pracy rolniczej (Dz. U. nr 103, poz. 449). W celu ujednolicenia zasad i trybu postępowania przy rejestracji oraz rozpatrywaniu wniosków o jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu albo śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej prezes KRUS wydał Zarządzenie, które jednostki organizacyjne KRUS obowiązane są przestrzegać przy rozpatrywaniu spraw wypadkowych. | |
| Zgłoszenie wypadku | |
| Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników nakłada na osobę poszkodowaną obowiązek zgłoszenia — bez zbędnej zwłoki — wypadku we właściwej jednostce organizacyjnej KRUS. Niezwłoczne zgłoszenie ułatwia ustalenie okoliczności i przyczyn nieszczęśliwego zdarzenia, które to czynniki mają zasadnicze znaczenie przy ustalaniu, czy można uznać go za zaistniały przy pracy rolniczej, co decyduje o prawie do świadczeń powypadkowych. O zaistnieniu wypadku można zawiadomić KRUS w każdy dostępny dla poszkodowanego sposób — osobiście, za pośrednictwem poczty, telefonicznie, itp. Mogą to również zrobić członkowie rodziny poszkodowanego lub inne osoby. Zgłoszenie dokonane przez osobę uprawnioną do jednorazowego odszkodowania jest jednoznaczne ze zgłoszeniem roszczenia o to świadczenie. Jeżeli o wypadku informuje inna osoba niż poszkodowany, KRUS informuje zainteresowanego, że zgłoszono tylko fakt nieszczęśliwego zdarzenia, natomiast o odszkodowanie osoba uprawniona powinna wystąpić z oddzielnym wnioskiem. Osoby dokonujące zgłoszenia są informowane o zamiarze i terminie dokonania przez pracownika KRUS oględzin miejsca wypadku oraz obowiązku zabezpieczenia miejsca i przedmiotów związanych z tym zdarzeniem do czasu oględzin. | |
| Postępowanie dowodowe | |
| Po otrzymaniu zgłoszenia KRUS podejmuje niezwłocznie postępowanie dowodowe, które ma na celu dokładne wyjaśnienie okoliczności i przyczyn wypadku oraz ustalenie czy dosło do niego przy pracy rolniczej. Postępowanie dowodowe obejmuje: ? przesłuchanie poszkodowanego (jeżeli jego stan zdrowia na to pozwala) i świadków wypadku, których zeznania mogą przyczynić się do wyjaśnienia sprawy; ? ustalenie, czy wypadek zgłoszono bez zbędnej zwłoki; ? ustalenie, czy poszkodowany nie był pod wpływem alkoholu, czy nie spowodował wypadku umyślnie lub w wyniku rażącego niedbalstwa; ? oględziny miejsca i przedmiotów związanych z wypadkiem dla oceny stanu technicznego maszyn i urządzeń, warunków wykonywania pracy oraz innych okoliczności, które mogły mieć wpływ na zaistnienie nieszczęśliwego zdarzenia; ? zebranie dokumentacji lekarskiej, np. od lekarza udzielającego pierwszej pomocy (jest on obowiązany wyjaśnić w miarę możliwości, co było przyczyną wypadku przy pracy) czy leczącego, a w przypadku nagłego zachorowania przy pracy — uzyskanie opinii lekarza regionalnego — inspektora orzecznictwa lekarskiego o związku przyczynowo-skutkowym zachorowania (lub śmierci) poszkodowanego z wykonywaną pracą; ? wyjaśnienie, czy wyłączną lub główną przyczyną wypadku była wadliwość środka technicznego stosowanego przy pracy; ? wystąpienie (w razie potrzeby) o dodatkowe informacje o wypadku do organów prowadzących postępowanie wyjaśniające (policja, prokuratura); ? w razie potrzeby uzyskanie opinii rzeczoznawców. | |
| Protokół powypadkowy | |
| Po wyjaśnieniu wszystkich okoliczności i przyczyn wypadku placówka terenowa KRUS, w której zdarzenie zgłoszono, zobowiązana jest — nie później niż w ciągu 14 dni od otrzymania wiadomości o wypadku — sporządzić protokół powypadkowy. Termin ten może być przesunięty (z poinformowaniem poszkodowanego), jeżeli okoliczności zdarzenia wymagają przeprowadzenia dodatkowego postępowania wyjaśniającego. Protokół powypadkowy sporządzany jest w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach (druk KRUS SR-11), z których jeden doręcza się poszkodowanemu lub członkowi jego rodziny wraz z decyzją przyznającą (lub odmawiającą) prawa do świadczeń powypadkowych, a drugi przechowuje w aktach sprawy. Protokół ilustruje przebieg i zakres prowadzonego przez KRUS postępowania dowodowego. Do tego dokumentu dołącza się: protokoły przesłuchania świadków, opinie rzeczoznawców, zaświadczenia i oświadczenia, protokół oględzin miejsca wypadku z ewentualnym szkicem lub fotografią miejsca i przedmiotów związanych z wypadkiem oraz wszystkie inne dokumenty, które powstały w prowadzonym postępowaniu dowodowym. Do udziału w sporządzaniu protokołu KRUS może wezwać osobiście osobę, która uległa wypadkowi bądź dokonała jego zgłoszenia. Na podstawie analizy dokumentów z przeprowadzonego postępowania dowodowego placówka terenowa KRUS (inspektor ds. prewencji) wydaje w protokole opinię dotyczącą uznania zgłoszonego zdarzenia za wypadek przy pracy rolniczej. W opinii uwzględnia się też ewentualny wpływ zbędnej zwłoki w zgłoszeniu wypadku na ustalenia dotyczące jego okoliczności i przyczyn oraz zalecenia prewencyjne dla rolnika, dotyczące usunięcia przyczyny wypadku w celu zmniejszenia ryzyka jego ponownego zaistnienia. | |
| Uznanie zdarzenia za wypadek przy pracy | |
| Po sporządzeniu protokołu powypadkowego dokumentacja z placówki terenowej przekazywana jest do oddziału regionalnego KRUS, który w ciągu 7 dni od otrzymania protokołu dokonuje uznania (bądź nie) zdarzenia za wypadek przy pracy rolniczej. W przypadku nieuznania oddział regionalny wydaje decyzję odmawiającą prawa do jednorazowego odszkodowania (druk KRUS SR-19). Gdy zdarzenie zostaje uznane za wypadek przy pracy rolniczej poszkodowany jest zawiadamiany o konieczności przedstawienia — po zakończeniu leczenia następstw wypadku — zaświadczenia o stanie zdrowia (druk N-14) wydanego przez lekarza leczącego. Jest ono niezbędne do przeprowadzenia postępowania o ewentualne przyznanie prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy rolniczej. Gdy poszkodowany, mimo dwukrotnego powiadomienia o konieczności przedstawienia takiego zaświadczenia, nie przekaże go do KRUS, a od daty wypadku upłynęło 6 miesięcy — oddział regionalny wyda decyzję odmawiającą prawa do odszkodowania. Zasady przyznawania poszkodowanemu prawa do jednorazowego odszkodowania i jego wysokości zostaną przedstawione w jednym z kolejnych artykułów. | |
| Mgr Alicja Lejk-Kępka jest głównym specjalistą w centrali KRUS w Warszawie |
