W WODR w Mikołowie 19 marca prof. Włodzimierz Sady przybliżył zasady proekologicznej uprawy i nawożenia, które aż w 40-50% jest odpowiedzialne za wysokość i wartość biologiczną plonu warzyw.
Jednym z zagadnień, na jakie warto zwrócić uwagę w trakcie uprawy i nawożenia, jest zawartość kadmu w glebach, gdyż mogą zdarzyć się jej przekroczenia. Pewna ilość tego pierwiastka jest naturalna (tabela) i pochodzi z wietrzenia skał macierzystych gleby. Dodatkowo metal ten może być wprowadzany z nawozami mineralnymi – na przykład fosforowymi lub wapnem poprzemysłowym. Kadm może znajdować się w niektórych nawozach organicznych – osadach ściekowych, a nawet w oborniku. W rejonach uprzemysłowionych duże ilości tego zanieczyszczenia mogą dostawać się do gleby wraz z opadem pyłu.
 |
Pobieranie kadmu w dużym stopniu uzależnione jest od właściwości fizycznych i chemicznych gleby. Dlatego rośliny w otoczeniu korzeni powinny mieć zapewniony dostęp nie tylko wody, ale także powietrza. Przy ”zalanej” glebie korzenie pozbawione dostępu powietrza chłoną biernie związki zawarte w wodzie. Dlatego wskazane jest głębokie spulchnianie, najlepiej przy użyciu głębosza, oraz wykonywanie zabiegów uprawowych, poprawiających strukturę gleby. Przed rozpoczęciem uprawy warzyw rutynową czynnością powinno być również wykonanie chemicznych analiz gleby i dostosowanie nawożenia do ich wyników. Jako ogólne zasady ograniczenia pobierania kadmu przez rośliny można wskazać: – utrzymywanie uregulowanego odczynu gleby (pH 6,5-7), gdyż przy spadku wartości pH przyswajalność kadmu może wzrastać; – zapewnienie dobrego wysycenia kompleksu sorpcyjnego pierwiastkami o charakterze zasadowym (Ca, Mg); – wprowadzanie do gleby materii organicznej, najlepiej takiej, która ulega powolnemu procesowi humifikacji, a nie szybkiej mineralizacji; – utrzymywanie zrównoważonej zawartości składników mineralnych, bardzo ważna jest również obecność mikroelementów (Fe, Mn, Cu, Zn). Skłonność do gromadzenia kadmu jest także cechą gatunkową – niewielką charakteryzują się groch, fasola, warzywa o jadalnych owocach, umiarkowaną – marchew i kapusta, dużą – por, rzodkiewka i rzodkiew, bardzo dużą – warzywa liściowe, np. sałata czy szpinak W czasie spotkania padło pytanie, jak unikać nawozów, zawierających metale ciężkie. Nie można jednoznacznie wskazać, jakie ilości tych pierwiastków znajdują się w poszczególnych nawozach – kolejne ich partie mogą się różnić między sobą, gdyż produkowane są z naturalnych, więc nie w 100% powtarzalnych surowców. Niestety, zawartości metali ciężkich nie są podawane na handlowych opakowaniach, jednak nawozy dopuszczone do sprzedaży muszą mieć atest wydany przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji, zawierający te dane. Zainteresowani mogą więc próbować uzyskać powyższe informacje u producentów nawozów. Obowiązujące, dopuszczalne ilości toksycznych pierwiastków w nawozach mineralnych wynoszą: arsen – 50 ppm, kadm – 140 ppm, ołów – 140 ppm, rtęć – 2 ppm.
