Zdaniem Beaty, Mirosława i Arkadiusza Suchych (fot. 1), właścicieli plantacji, taka metoda uprawy jest dużo trudniejsza niż w polu, ale ma również wiele zalet.
Tylko osłony
Jeszcze kilka lat temu cała produkcja owoców miękkich w gospodarstwie Trusmal odbywała się całkowicie „pod chmurką”. Obecnie 9,5 ha przykrywają zblokowane tunele foliowe dostarczone przez firmę Haygrove, w których uprawa truskawki zajmuje 2,5 ha, a malin – 7 ha. Najstarsze tunele służą tu już 7. rok. Jak twierdzą producenci, tylko osłony mogą zapewnić najwyższą jakość plonu. Ponadto dają one komfort producentom, którzy mogą być pewni, że pogoda nie pokrzyżuje im planów w kwestii zbiorów i wywiązania się z umów kontraktacyjnych na dostawy owoców. Dzięki osłonom i wykorzystywanym w Luciąży technikom (w niektórych tunelach zainstalowano dodatkowe niskie namioty foliowe lub rośliny są okrywane włókniną) można znacznie przyspieszyć owocowanie oraz wydłużyć je aż do mrozów. W bieżącym sezonie pierwsze owoce odmiany ‘Glen Ample’ zbierane były tu już w ostatnich dniach maja (fot. 2). Dodatkowe niskie tunele (fot. 3) są zabezpieczeniem, szczególnie w słoneczne i ciepłe dni, przed przemarzaniem pąków i kwiatów u roślin uprawianych pod osłonami foliowymi, które szybciej wchodzą w okres wegetacji i są w większym stopniu narażone na uszkodzenia.
Fot. 2. Owoce ‘Glen Ample’ przygotowane do sprzedaży
Fot. 3. Dodatkowe niskie tunele zabezpieczają przed przemarzaniem pąków i kwiatów
‘Polka’ owocująca na pędach jednorocznych to podstawowa odmiana uprawiana przez pp. Suchych. W tunelach zaczyna dojrzewać w momencie, gdy kończą się na rynku owoce odmian owocujących na pędach dwuletnich. Należy zadbać o jakość roślin i owoców już na początku uprawy i do produkcji używać jedynie kwalifikowanego, wysokiej jakości materiału szkółkarskiego. W gospodarstwie tym wdrożono także procedury Global GAP i HACCP.
Wskazówki techniczne
W zblokowanych tunelach (szerokość pojedynczej nawy to zwykle 8,7 m) możliwe jest podnoszenie bocznych ścian w celu dobrego wietrzenia. W przypadku malin tunelami częściowo przykryto istniejącą już plantację. Obecnie część roślin uprawiana jest nadal w gruncie, ale z roku na rok coraz większa powierzchnia uprawy tego gatunku jest przenoszona do pojemników z ograniczoną objętością podłoża. Obecnie w produkcji malin używane są dwa rodzaje doniczek o pojemnościach: 7,5 l dla odmiany ‘Polka’ oraz 10 l dla odmian letnich, np. części roślin ‘Glen Ample’. Zdaniem M. Suchego, należałoby jednak zunifikować wielkość doniczek. Jest to bardzo ważne przy planowaniu instalacji nawadniającej. Doniczki są ustawiane w rzędach na podłożu przykrytym matą szkółkarską i w specjalnie skonstruowanych stelażach, dzięki czemu zapewniono ich stabilność. Rośliny prowadzone są przy konstrukcji albo drewnianej albo wykonanej z metalowych elementów, w większości na jeden pęd dla uzyskania owoców najwyższej jakości.
[NEW_PAGE]Produkcja truskawek w 100% odbywa się w pojemnikach o pojemności podłoża 1,7 l (wypełnione mieszaniną płukanego włókna kokosowego z perlitem, dostawca Ceres International), które umieszczone są na specjalnie skonstruowanych stelażach, na wysokości 1,6 m od poziomu gruntu dla komfortu pracowników. Stelaże składają się z wytrzymałych i stabilnych rur PCV, w których nawiercono otwory na doniczki, i stalowych rur CO podtrzymujących stelaż (fot. 4). Cała technologia została zakupiona „z odzysku” od belgijskiego producenta i zaadoptowana do tuneli. W Belgii stelaże były wykorzystywane w uprawie truskawek pod lekkimi daszkami. Dodatkowo tylko na stelażach założono druty pod taśmę podtrzymującą owoce. Na każdym metrze bieżącym stelażu umieszczonych jest 6 doniczek, a na 1 ha można uprawiać ok. 40 tys. roślin (w każdej doniczce posadzona jest jedna roślina).
Podstawę produkcji protruskawek stanowi odmiana ‘Evie 2’ (materiał nasadzeniowy frigo ze szkółki FlevoPlant). Zdaniem M. Suchego, zaletą tej odmiany jest obfite plonowanie, a zbyt na jej owoce jest zawsze pewny. Z jednej rośliny w sezonie można zebrać ponad 1,2 kg (w rekordowym roku zebrano 1,4 kg). Dodatkowo w uprawie są także inne odmiany, m.in. ‘Malling Pearl’, ‘Monterey’ i ‘Florina’.
Fot. 4. W większości tuneli znajduje się 6 rzędów specjalnie skonstruowanych stelaży do uprawy truskawek, a odległość między rzędami to 1,20–1,30 m
Dlaczego w doniczkach?
Według producentów, uprawa roślin jagodowych w doniczkach wymaga dużo większego zaangażowania niż uprawa w polu. Dopiero kilkuletnie doświadczenie i sprawdzenie różnych rozwiązań we własnym gospodarstwie pozwala na znalezienie tych najlepszych. Dużym problemem jest ryzyko nadmiernego zalania korzeni roślin, którego skutki są nieodwracalne. Początkowo uprawa w doniczkach dotyczyła jedynie truskawek, jednak rosnące problemy ze zwalczaniem niektórych szkodników w uprawie malin przyczyniły się do stopniowo postępującej zmiany technologii także w produkcji tego rodzaju. Jak informował M. Suchy, dużą zaletą uprawy roślin w pojedynczych doniczkach jest to, że każda roślina dostaje jednakową dawkę nawozu i wody. W całym gospodarstwie założono instalację do fertygacji, którą steruje mikser nawozowy od firmy Netafim. Dodatkowo pracują tam także filtry samoczyszczące do wody. Do każdej rośliny woda i pożywka dostarczane są za pomocą kroplowników (PC Junior) z kompensacją ciśnienia o wydatku 2 l/godz. W zależności od fazy rozwojowej rośliny, EC pożywki waha się w granicach 1,5–1,8 mS/cm (EC wody do fertygacji to 0,5 mS/cm), a pH pożywki wynosi 5,5. Od dwóch sezonów funkcjonują dwa osobne zbiorniki pożywki dla malin i truskawek. Skład pożywek M. Suchy ustala, kierując się własnym doświadczeniem i bazując wyłącznie na produktach firmy Yara Poland, m.in. YaraLiva Calcinit, Krista NPK, Krista MgS, Krista MAG oraz Superba Mikromix i nawozach jednoskładnikowych.
Zbiór i zbyt
Zbiór owoców odbywa się regularnie, w miarę ich dojrzewania. Zbieracze są opłacani za godzinę pracy, a nie na akord, stąd ogrodnicy mogą być pewni dokładności wykonywanej przez nich pracy. Zbiór truskawek jest prowadzony od wczesnych godzin rannych. Zbieracze używają nożyczek z krótkim ostrzem, owoce z rośliny są odcinane z krótkim ogonkiem. Owoce, w zależności od wymaganych opakowań, są zbierane bezpośrednio do pojemników, w których są sprzedawane. Te są umieszczane w zbiorczych skrzynkach drewnianych lub kartonach. Wszystkie opakowania mają nadruk z nazwą, logo i danymi teleadresowymi firmy. Zdaniem M. Suchego, jest to gwarancja jakości owoców produkowanych w gospodarstwie w Luciąży. Ważnym elementem decydującym o jakości owoców w obrocie handlowym jest ich szybkie schładzanie po zbiorze. W gospodarstwie zaadoptowano pomieszczenia, które obecnie, wyposażone w odpowiednie agregaty, pełnią funkcję chłodni. Owoce są schładzane do temperatury 10°C.
Na początku sezonu owoce są sprzedawane w pojemnikach 150-gramowych, później w sezonie – 250-g. Owoce truskawek i malin są zbywane głównie na krajowym rynku hurtowym, część przeznacza się na eksport, zwłaszcza do krajów Europy Zachodniej.
Dorota Łabanowska-Bury, fot. D. Łabanowska-Bury
Artykuł pochodzi z numeru 9/2013 „Hasła Ogrodniczego”
