W artykule przedstawiam najpopularniejsze z nich, możliwe do produkcji w naszych warunkach klimatycznych, w pierwszej części – odmiany i uprawę dziurawca.
Odmiany dziurawca
Ze względu na dekoracyjne owoce, najczęściej do kompozycji kwiatowych wykorzystuje się dziurawiec farbierski (Hypericum androsaemum, fot. 1), który w naturze występuje w basenie Morza Śródziemnego. Jest krzewem dorastającym do wysokości 1 m, o eliptycznych liściach i złocistożółtych kwiatach z licznymi pręcikami. Owoce – mięsiste torebki – mają średnicę ok. 10 mm, początkowo są czerwonobrązowe, z czasem jeszcze ciemnieją. U odmian (tabela) przybierają różne kształt, wielkość i barwę.
Oprócz kreacji opisanych w tabeli, znane na rynku są także m.in. ‘Autumn Blaze’ – o dużych, jajowatych, brązowoczerwonych nielicznych owocach, rośliny podatne na rdzę; ‘Albury Purple’ – o dużych, brązowoczarnych owocach, nieregularnym pokroju roślin, odporna na rdzę; ‘Annebel’ – o małych, czerwonobrązowych owocach, wybarwiających się dość późno, silnym wzroście; ‘Summer Fantasy’ – o intensywnie czerwonych, bardzo wcześnie (już w lipcu) wybarwiających się owocach; ‘October Revolution’ – o czerwonych, późno dojrzewających owocach, bardzo dobrej trwałości pędów i odporności na rdzę.
Fot. 2. Odmiana ‘Red Attraction’ dziurawca farbierskiego
Fot. 3. ‘Brisk Ginger Ale’
Fot. 4. ‘Green Condor’
Fot. 5. ‘Elite Amber’
[NEW_PAGE]Uprawa dziurawca
Najkorzystniejszym sposobem rozmnażania odmian dziurawca farbierskiego jest pozyskiwanie sadzonek pędowych w czerwcu i lipcu. Po potraktowaniu ich preparatem stymulującym ukorzenianie, umieszcza się je w przepuszczalnym podłożu (najlepiej złożonym z torfu i perlitu) i ustawia pod niskimi tunelikami foliowymi. W temperaturze 20–22°C ukorzeniają się zwykle w ciągu 4 tygodni.
Dziurawiec farbierski może być produkowany pod osłonami lub w polu (w cieplejszych regionach kraju). Rośliny uprawiane w polu są lepiej rozgałęzione, zawiązują więcej owoców i mają grubsze pędy, natomiast krzewy rosnące pod osłonami owocują średnio o 4 tygodnie wcześniej, a ich pędy są dłuższe, ale cieńsze. Dziurawiec farbierski powinien być w gruncie zabezpieczany przed zmarznięciem torfem i słomą, rośliny są szczególnie narażone na przemarzanie w pierwszym roku uprawy.
Do gruntu sadzi się zazwyczaj 2-letnie, silne rośliny, plantację zakłada się najczęściej w maju. Gleba powinna być piaszczysto-gliniasta, a stanowisko słoneczne i osłonięte od wiatru. Rozstawa krzewów uzależniona jest od sposobu pielęgnacji, zwykle na zagonach gruntowych na 1 m2 umieszcza się 3 lub 4 rośliny (w przypadku zakładania plantacji na 4 lata), ale można także posadzić ich 10 na tej samej powierzchni (gdy mają rosnąć 2 lata). Dziurawce po posadzeniu zaleca się przyciąć na wysokości 15 cm. W pierwszym roku uprawy rośliny dokarmiane są od końca maja do połowy czerwca nawozem wieloskładnikowym (N : P : K = 12 : 12 : 17), w kolejnych latach – od końca kwietnia trzykrotnie, co 2 tygodnie, wieloskładnikowym nawozem płynnym o stężeniu 0,3%.
W uprawie pod osłonami zaleca się sadzić dziurawiec w żyzne podłoże, o pH 5,0–6,5. Najczęściej sadzi się rośliny w marcu lub kwietniu. Jednoroczne lub dwuletnie okazy dziurawca umieszcza się w liczbie 6–9 szt./m2. Rośliny trzeba regularnie nawadniać i nawozić. Po upływie ok. 2 tygodni od posadzenia krzewów należy im dostarczyć azot (i kontynuować dokarmianie tym składnikiem przez 4–6 tygodni), przed kwitnieniem wskazane jest intensywne dokarmianie roślin magnezem, a pod koniec lipca – potasem, który wpływa na prawidłową gospodarkę wodną i poprawia trwałość pędów. Zaleca się założenie siatek wspierających. Dziurawiec korzystnie reaguje na długi, 14–16-godzinny dzień, dlatego od października do kwietnia w ogrzewanych obiektach rośliny warto doświetlać.
Fot. 6. ‘Fall’
Fot. 7. ‘Magical Green Power’
Zbiór pędów. Wielkość plonu uzależniona jest od odmiany oraz wieku roślin. W pierwszym roku po posadzeniu można zebrać średnio 25 pędów z m2 (pędów nie należy ścinać wcześniej niż po upływie 5 miesięcy produkcji krzewów), a w kolejnych – około 100 pędów z m2. Także liczba owoców na pędzie zależna jest od odmiany i wieku krzewu – dwuletnie rośliny zawiązują ich ok. 20 szt. na jednym pędzie, a 4-letnie – ok. 30 szt. Dziurawiec owocuje co roku, a zbiory pędów przeprowadza się najczęściej jednorazowo w lipcu i sierpniu. Po ścięciu korzystne jest ich schłodzenie (w temperaturze 5°C) i wstawienie do roztworu odżywek Chrysal RVB, Chrysal Professional lub Chrysal Universal, przedłużających trwałość pędów nawet o 14 dni.
Choroby i szkodniki. Dziurawiec jest wrażliwy na choroby grzybowe, szczególnie na rdze wywołane przez grzyby Melampsora hypericorum i Uredo hyperici. Ponadto jest podatny na zgniliznę podstawy pędów, której sprawcą są patogeny z rodzaju Pythium. Groźna może być też szara pleśń, dlatego zaleca się usuwanie opadłych płatków kwiatowych spod krzewów, bowiem grzyb, który ją powoduje – Botrytis cinerea – poraża później pędy i liście. Najgroźniejszymi szkodnikami w uprawie dziurawca są nicienie oraz mszyce.
Fot. 8. ‘Red Baron’
Fot. 9. ‘Chili Spices’
Mgr inż. Ewa Mackiewicz-Walec
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Fot. 2, 4, 5, 8 Esmeralda Breeding, fot. 6, 7 Kolster BV, fot. 1, 3, 9 Danziger.
Artykuł pochodzi z numeru 3/2013 „Hasła Ogrodniczego”
