Produkcja porzeczki czarnej w Polsce jest uzależniona od warunków pogodowych, a światowa produkcja jest uzależniona od produkcji europejskiej. W Polsce w ostatnich latach nie nastąpił znaczny wzrost produkcji tych owoców, bo zaledwie o ok. 10%. w Innych krajach wzrost był znacznie większy.
Według prof. Stanisława Pluty (fot. 1) w Polsce w ostatnich latach nie nastąpił znaczny wzrost produkcji tych owoców, bo zaledwie o ok. 10%. w Innych krajach wzrost był znacznie większy. Mimo tego Polska nadal piastuje pozycję lidera w produkcji czarnej porzeczki w Europie. W Europie całkowity areał uprawy tego gatunku w 2013 wynosił 46,877 ha (57% tego areału przypada Polsce). Plony uzyskiwane z plantacji są zróżnicowane. Najwyższe plony są w Danii i Holandii (6,3 t/ha Danii i 6,6 t/ha w Holandii). W 2013 r. były wiosenne przymrozki i nie można było ochronić plantacji. W niektórych rejonach Polski w br. miały już miejsce gradobicia, co uszkodziło liście, zawiązki i pędy.
Jak podał profesor w przypadku porzeczki czarnej nie ma żadnej korelacji między tonażem podaży i cenami za owoce. Gdy jest niska produkcja ceny powinny być wysokie, a tak nie jest. Zwiększa się udział w produkcji odmian polskiej hodowli ‘Tiben’, ‘Tisel’, ‘Ruben’,’Ores’, ‘Gofert’ i ‘Tines’ kosztem produkcji odmian hodowli innych krajów.
Fot. 1. Stanisław Pluta
Profesor zalecał dobrze zastanowić się przed założeniem nowej plantacji, gdy nie ma się zapewnionego zbytu. Obecnie mamy nadprodukcję owoców porzeczki czarnej, co może powodować problemy ze zbytem i opłacalnością. Są to owoce produkowane głównie dla przetwórstwa. Znacznym utrudnieniem w produkcji jest niewielka liczba zarejestrowanych ś.o.r. Zanim podejmie się decyzję o uprawie truskawki należy wszystko to wziąć pod uwagę – sugerował prof. S. Pluta.
Według profesora konieczna jest reklama i promocja owoców czarnej porzeczki, z uwagi na jej korzystne oddziaływania na zdrowie człowieka. Konieczna jest także hodowla nowych odmian i współpraca w branży, także producentów z przetwórcami. Koniecze jest stałe dokształcenie się producentów.
Mirosław Maliszewski (Prezes Związku Sadowników RP, Poseł na Sejm RP, fot. 2) przedstawił pilotażową kampanię promująca owoce jagodowe w Polsce, która jest prowadzona w 2014 r. pod hasłem „Piękne na zewnątrz, bogate wewnątrz”. W latach 2015-2017 ma być rozszerzona na inne kraje europejskie w ramach kampanii prowadzonej przez Komisję Europejską („Wsparcie działań promocyjnych i informacyjnych na rynkach wybranych produktów rolnych”). W Polsce kampania jest dofinansowana przez Fundusz Promocji Owoców i Warzyw.
Fot. 2. Mirosław Maliszewski
Kampania jest owocem współpracy kilku instytucji mi.in. ZSRP, KSCP, Stowarzyszenia Plantatorów Truskawki. Kampania prowadzona w Polsce jest skierowana do dzieci i młodzieży, aby zwiększyć spożycie tych owoców, wyrabiać zdrowe nawyki żywieniowe poprzez wzrost świadomości, ze owoce jagodowe są świeże i naturalne. Celem kampanii jest także wzrost eksportu tych owoców lub ich przetworów.
Grupa podstawowa, do której skierowana jest kampania to: kobiety prowadzące gospodarstwa domowe, aktywni zawodowo, świadomie dbający o zdrowie, dzieci i młodzież. Grupa pośrednia natomiast to przedstawiciele firm dystrybucyjnych i sieci handlowych, media.
Robert Błocki (fot. 3) zaprezentował opłacalność produkcji porzeczki czarnej w latach 2002-2013. Gospodarstwo Ogrodnicze Wiesława i Barbary Błockich powstało w 1984 roku, po ukończeniu przez założyciela Wiesława Błockiego studiów na SGGW AR w Warszawie.
Gospodarstwo prowadzi działalność rolną na gruntach o powierzchni 800 ha, gdzie uprawiane są porzeczki czarne, porzeczki czerwone, wiśnie, aronia oraz materiał szkółkarski. Średnie plony porzeczki czarnej w przytaczanym okresie wyniosły 3,96 t/ha. Średnia cena za owce wyniosła 2,13 zł/kg, średnia wartość produkcji wyniosła 7 483, 97 zł/ha, średnie koszty produkcji kształtowały się na poziomie 11 313,10 zł/ha i 3,44 zł/kg, co spowodowało, że wskaźnik opłacalności wyniósł 84,71%. W okresie badanych 14 lat przez 7 lat produkcja porzeczki czarnej była nieopłacalna i przy poziomie cen niewiele ponad 2 zł/kg nadal, w ocenie R. Błockiego, taka będzie teraz.
W obecnym sezonie plantację porzeczki czarnej pp. Błockich nawiedził grad i przewidywane są zbiory na poziomie 50% normalnych, co sprawia, że kolejny rok produkcja nie będzie opłacalna – powiedział R. Błocki.
Fot. 3. Robert Błocki
tekst i zdjęcia: Anita Łukawska
