Sadownictwo

W ubiegłym roku zamieściłam na łamach "Szkółkarstwa" (nr 1–3) artykuł pt. "Moda na stare odmiany jabłoni", w którym przybliżyłam Czytelnikom historię uprawy jabłoni w Polsce i opisałam odmiany, jakie jeszcze można napotkać w starych przydomowych sadach lub w kolekcjach pomologicznych w kraju. Tym razem chciałabym podzielić się wrażeniami z ubiegłorocznych ekspedycji terenowych, w których brałam udział, a podejmowanych corocznie przez Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w celu pozyskania ciekawych, starych, nieraz tylko lokalnie uprawianych odmian.

Chociaż Dania należy do mniej ważnych producentów owoców w Unii Europejskiej, tradycje sadownicze są jednak w tym kraju długie. Jabłko w języku duńskim to abild, a słowo Abildgrde oznaczające sad pojawiło się w piśmiennictwie tego kraju już w 1241 roku. Obecnie najważniejszy rejon produkcji sadowniczej w Danii to wyspa Funen, gdzie klimat jest nieco cieplejszy niż w pozostałych rejonach kraju. Podstawowymi produktami sadowniczymi są jabłka, gruszki, a także owoce miękkie (tab. 1). Duńscy sadownicy (oraz producenci warzyw) są dobrze zorganizowani — 50% warzyw i owoców sprzedaje się za pośrednictwem organizacji producenckich. Do takich grup należy ponad 40% sadowników. Przy okazji kongresu Prognosfruit 2005 w Danii miałem okazję zwiedzić jedno z największych gospodarstw sadowniczych w tym kraju.

Przędziorki od kilku już lat są bardzo uciążliwymi szkodnikami w sadach. W wielu z nich każdego roku wykonuje się co najmniej dwa zabiegi zwalczające, a mimo to w niektórych okresach liczebność i szkodliwość tych roztoczy wzrasta bardzo szybko. Do sytuacji takich dochodzi w warunkach sprzyjających szybkiej ich reprodukcji — wysokiej temperatury i małej wilgotności powietrza. W minionym sezonie wegetacyjnym dużą liczebność tych szkodników notowano zwłaszcza w jego drugiej połowie, toteż w niektórych sadach jeszcze na początku września zwalczano przędziorki. Obecnie w sadach stwierdza się dużo jaj zimowych przędziorka owocowca (fot. 1). Sadownicy są zaniepokojeni, chcieliby pozbyć się tego roztocza. Aby to uczynić, trzeba w zagrożonych sadach koniecznie wykonać zabieg zwalczający już przed kwitnieniem drzew — można wykorzystać do tego celu, między innymi, preparaty olejowe.

Regulowanie kształtu i zagęszczenia korony z uwzględnieniem typu wzrostu i owocowania odmiany to główny cel cięcia grusz. Nieprawidłowe cięcie lub jego brak stanowią duży błąd w uprawie tych drzew. Zwłaszcza gdy weźmie się pod uwagę, że grusza jest bardzo wymagająca pod względem stanowiska oraz cięcia i prowadzenia drzew — reaguje obniżeniem plonowania na wszelkie braki w tym zakresie.

Czechy, z towarową produkcją 2000 ton gruszek, są ich najmniejszym producentem w Europie. Na uwagę zasługuje jednak duża liczba odmian grusz, jakie w ostatnich latach udało się wyhodować w tym kraju. Większa ich część spełnia wymagania stawiane odmianom polecanym do produkcji towarowej. Poniżej przedstawiam nowe odmiany, uporządkowane zgodnie z porą ich dojrzewania w sadzie.