W gospodarstwie Andrzeja i Grażyny Borkowskich w Pawłowie 18 sierpnia odbyło się spotkanie dla sadowników poświęcone zabiegom przed- i pozbiorczym jabłek. Jego organizatorami były Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach Oddział w Sandomierzu oraz firmy Ekoplon i Procam.
Marcin Oleszczak z firmy Ekoplon (fot. 1) informował, jakie zabiegi należy przeprowadzić przed zbiorem owoców aby jabłka miały wysoka jakość i dobrze się przechowywały.
Zielone barwa podstawowa skórki jabłek jest cechą odmianową, ale uzależnioną od zawartości w niej chlorofilu. Utrzymanie tej barwy jak najdłużej podczas przechowywania jest konieczne, gdyż świadczy o świeżości jabłek. Zielone zabarwienie skórki jest korzystne nie tylko dla odmian jabłek bez rumieńca, ale i dla tych z rumieńcem, za powstanie którego odpowiadają antocyjany. Proces wybarwiania się jabłek trwa długo, zdolność do syntezy antocyjanów jest uwarunkowana genetycznie (cecha odmianowa) a ich stężenie jest uzależnione od warunków zewnętrznych (dobre odżywienie i zdrowotność drzew, dogodne warunki atmosferyczne – słoneczne, ciepłe dni i chłodne noce, dostęp światła do owoców). Produkcja czerwonych barwników następuje w dwóch terminach, w okresie początkowego wzrostu zawiązków owocowych (do 6 tygodni po kwitnieniu) i w okresie dojrzewania owoców.
Fot. 1. Marcin Oleszczak z firmy Ekoplon wyjaśnia zasady dobrego wybarwienia się jabłek
Nadmierne nawożenie drzew azotem nie sprzyja powstawaniu rumieńca, tak jak i niedobór potasu, który odpowiada za syntezę cukrów i transport składników pokarmowych. Magnez bierze pośrednio udział w powstawaniu rumieńca, gdyż bierze udział w fotosyntezie, produkcji i transporcie asymilatów. Fosfor jest składnikiem niezbędnym w procesach energetycznych i syntezie związków biorących w nich udział, które z kolei są niezbędne w syntezie barwników. Pewną rolę w powstawaniu rumieńca odgrywa także chlor oraz aminokwasy, a także żelazo, magnez, cynk i bor, gdyż biorą udział w fotosyntezie i produkcji cukrów.
Dokarmianie dolistne drzew ziarnkowych przed zbiorem w celu poprawy wybarwienia owoców powinno rozpocząć się na około 5-6 tygodni przed planowanym zbiorem owoców nawozami o zwiększonej zawartości fosforu, na 4 tygodnie przed zbiorem – nawozami o zwiększonej zawartości potasu i na 2 tygodnie przed zbiorem ponownie nawozami fosforowymi. Zastosowanie tych nawozów nie tylko sprzyja wybawieniu się owoców, ale także formowaniu się pąków kwiatowych na następny sezon. W dokarmianiu przed zbiorem nie może zabraknąć także mikroelementów, gdyż np. mangan przedłuża żywotność chlorofilu i zapewnia intensywną barwę podstawową skórki. W tym celu M. Oleszczak zalecał użyć Ekolist Mono Mangan dwukrotnie co 2 tygodnie, rozpoczynając w połowie sierpnia. Szczególnie jest to wskazane dla odmian ‘Golden Delicious’, ‘Mutsu’ i dobrze wybarwiających się sportów Jonagolda. W przypadku odmiany ‘Gala’ M. Oleszczak zalecał użycie do nawożenia dolistnego nawozów zawierających fosfor i potas na 6 tygodni przed zbiorem – Maximus extra PK (3-5 l/ha), na 4 tygodnie – Maximus extra K lub PKMg (3-5 l/ha) i na 2 tygodnie przed zbiorami – Maximus extra PK (3-5 l/ha). Zaletą tych nawozów jest brak azotu, który nie pobudzi drzew do ponownego wzrostu.
[NEW_PAGE]
Zdaniem Michała Gajdy (fot. 2) z firmy Ekoplon nawożenie dolistne po zbiorach owoców to dostarczenie składników pokarmowych w celu ich zmagazynowania (głównie boru i cynku do wykorzystania w okresie wczesnej wiosny) oraz w celu wzmocnienia pąków kwiatowych na okres zimy i na następny sezon. Bor i cynk można podawać roślinom dolistnie już w drugiej połowie sezonu, aby odpowiednia ich ilość została zgromadzona także w pniu. Oprócz wymienionych składników drzewa owocowe w tym celu potrzebują azotu oraz fosforu, potasu i magnezu. Dlatego po zbiorach polecane są 2 lub 3 zabiegi mocznikiem w odstępach co 7-10 dni w dawce 5-10 kg/ha z dodatkiem boru i ewentualnie cynku. Zabiegi mocznikiem dobrze jest rozpocząć od niższej z zalecanych dawek, stopniowo zwiększać ją i opryskać drzewa nie później niż 14 dni po zbiorze poszczególnych odmian. M. Gajda zalecał po zbiorach podanie mocznika łącznie z 1-2 kg/ha Maxiboru 21 i 2-3 l/ha Ekolistu Mono Cynk lub użycie gotowego produktu zawierającego bor, cynk i magnez – Maximus ZnBMg (4 kg/ha) i dodanie Ekolist mono Molibden (0,2-0,4 l/ha).
Fot. 2. Michał Gajda z firmy Ekoplon omawia dokarmianie pozbiorcze drzew
Według Krzysztofa Gasparskiego (fot. 3), doradcy ogrodniczego ProCam Polska, w bieżącym sezonie zarówno rak bakteryjny drzew owocowych wywoływany przez bakterię Pseudomonas syringae jak i zaraza ogniowa, której sprawcą jest bakteria Erwinia amylovora występowały w sadach w znacznym nasileniu, choć pierwsza z chorób stwarzała więcej problemów. Niezależnie od źródła infekcyjnego w sadach z objawami tych groźnych chorób należy postępować podobnie: • wycinać podczas suchej pogody porażone pędy z zapasem zdrowej tkanki (przy raku bakteryjnym ok. 20 cm zapas, a w przypadku zarazy ogniowej 30 cm), • ostrożnie wywozić wycięte drzewa lub gałęzie z sadu i spalić je, • dezynfekować ręce i narzędzia po odejściu od każdego drzewa, a ciągników po każdej pracy w sadzie. Cięcie porażonych drzew powinno być wykonywane w czasie suchej pogody, aby ograniczyć ryzyko rozprzestrzeniania się chorób i infekcji powstałych po cięciu ran. Drzewa powinny być także po cięciu opryskane dezynfekcyjnie jednym z preparatów miedziowych lub preparatem Huwa-San TR 50.
Fot. 3. Krzysztof Gasparski z ProCam Polska omawia różnice w objawach chorobowych raka bakteryjnego i zarazy ogniowej
Ochronę jabłek przed chorobami przechowalniczymi (szarą pleśnią i gorzką zgnilizną jabłek) w oparciu o Switch 62,5 WG oraz przed szkodliwymi motylami przy użyciu Affirm 095 SG omówił Krzysztof Krupa z firmy Syngenta (fot. 4). Switch 62,5 WG można użyć do 3 razy w sezonie w dawce 0,75 kg/ha, zawsze w rotacji z preparatami z innych grup chemicznych, a pierwszy raz już na początku czerwca. Jest on jednak polecany głównie do zabiegów przedzbiorczych, jeden raz na 7 dni przed zbiorem owoców lub dwa razy, na 14 i 7 dni przed zbiorem. Liczba zabiegów jest uzależniona od nasilenia choroby i warunków atmosferycznych panujących w całym okresie wegetacji i dojrzewania owoców. Preparat ma bardzo krótką karencję, bo wynoszącą zaledwie 3 dni.
Fot. 4. Krzysztof Krupa z firmy Syngenta omawia ochronę chemiczna drzew ziarnkowych przed chorobami przechowalniczymi
[NEW_PAGE]
Dr Dariusz Teper (fot. 5) z Oddziału Pszczelnictwa IO w Puławach mówił, jak zadbać o populację murarki ogrodowej na następny sezon. Uliki z rurkami trzcinowymi zawierającymi kokony z owadami dorosłymi można zabrać z sadu dopiero pod koniec września i postawić je w zacisznym miejscu w obrębie gospodarstwa. W październiku i listopadzie należy wydobyć kokony z owadami dorosłymi z rurek i do zimowania przeznaczyć tylko te dobrze wykształcone. Zapobiega to rozwojowi pasożytów. Kokony mogą być przechowywane w czasie zimy w chłodni lub w lodówce w temperaturze 3-4°C.
Dr Dariusz Teper z Oddziału Pszczelnictwa IO w Puławach wyjaśnia zasady postępowania z murarka ogrodową przed zimą
Adam Fura (fot. 6) z Sandomierskiego Oddziału Świętokrzyskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach podał zalecenia do optymalnego wyznaczania terminu zbioru jabłek (test skrobiowy, badanie jędrności miąższu, indeks Streifa).
Spotkaniu towarzyszył pokaz maszyn przygotowany przez firmę Gravit Agro-Pol S.A. W pokazie prezentowane były ciągniki John Deere modele 4520, 5100 GF, 5315 F, rozsiewacz nawozów Rauch, kosiarki do trawy KUHN SDS 180 z systemem bocznego wyrzutu rozdrobnionej masy i rotacyjna BAV 1545 oraz ładowarka przegubowa Mustang AL 306.
Fot. 6. Adam Fura z Sandomierskiego Oddziału Świętokrzyskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach podaje zalecenia do wyznaczania optymalnego terminu zbioru jabłek
Tekst i zdjęcia: Anita Łukawska
