wiśnie

Choroby wywoływane przez wirusy, wiroidy i fitoplazmy stanowią poważny problem w uprawach sadowniczych i szkółkarskich. Mając na uwadze ich szkodliwość, w kilku krajach Europy, w tym w Polsce, stworzono system urzędowej kontroli materiału szkółkarskiego.

Polska jest światowym potentatem w produkcji owoców wiśni — roczna produkcja wahała się w ostatnich 5 latach od 180000 ton do 200000 ton — a krajem mało znaczącym w produkcji czereśni (roczna produkcja około 45000 ton). Zwiększająca się produkcja wiśni, którym sprzyja nasz klimat, i przewidywana lekka tendencja wzrostowa dotycząca czereśni powodują, że producenci tych gatunków mają coraz większe obawy co do możliwości korzystnej sprzedaży ich owoców. Warto może zapoznać się z zaletami tych owoców i wykorzystać zawarte w tym materiale informacje w promocji sprzedaży wiśni czy czereśni. Zwłaszcza pobudzenie popytu na wiśnie, w tym zwrócenie uwagi na niedoceniane możliwości ich zagospodarowania, wymaga aktywnej działalności marketingowej.

W Budapeszcie pod koniec maja odbyło się kolejne posiedzenie ekspertów zajmujących się wiśniami, którzy dokonali oceny bieżącej sytuacji w produkcji tych owoców oraz zapasów przetworów wiśniowych. W spotkaniu uczestniczyło 12 specjalistów z Węgier, 5 z Niemiec i jedna z Polski (niżej podpisany). Pod koniec maja na Węgrzech wiśnie były po opadzie zawiązków, a w Polsce i w Niemczech — przed opadem czerwcowym, dlatego prognozę zbiorów w tych dwóch krajach traktuje się jako wstępną (tabela).

Postawione w tytule pytanie jest prowokacją. Wiadomo bowiem, że cięcie drzew wiśni w wyspecjalizowanych gospodarstwach sadowniczych jest powszechne — poprawia zdrowotność pędów i jakość owoców. Artykuł ten przypomina jednak o konieczności prowadzenia tego zabiegu głównie tym właścicielom sadów, często niewielkich, którzy wiśnie traktują jako dodatkowy, nieliczący się dział gospodarstwa. Nasadzeń takich jest u nas wciąż bardzo dużo i one właśnie dają gros produkcji owoców tego gatunku. Tymczasem, obserwując ostatnio starsze sady wiśniowe w Radomskiem, Kieleckiem i w okolicach Pudliszek, dochodzę do wniosku, że do właścicieli tych sadów nie trafiają zalecenia dotyczące właściwej agrotechniki. Jest spora grupa ludzi, uprawiających drzewa, często kilkunastoletnie, a nawet starsze, które nigdy nie były po posadzeniu cięte. Przypuszczam, że marna jest jakość owoców w takich sadach, ale wciąż ich właścicielom opłaca się je użytkować. W przyszłości jednak trudno będzie osiągać zyski z takiej produkcji. Nowe nasadzenia — drzewa prowadzone pod kątem mechanicznego zbioru — stanowią poważną konkurencją. Cięcia wiśni trzeba się więc nauczyć, a przynajmniej nabrać do niego przekonania.

Znaczny wpływ na jakość drzewek owocowych w szkółce ma przebieg pogody. Z czynników klimatycznych największą rolę w produkcji sadowniczej i szkółkarskiej odgrywają: temperatura powietrza, nasłonecznienie, opady atmosferyczne i wiatr.

Powierzchnia uprawy wiśni na świecie wynosi około 250 tys. ha, w tym w Rosji mniej więcej 60 tys. ha, w Serbii 45 tys. ha, w Polsce około 38 tys. ha, w USA i na Węgrzech po 15 tys. ha. Większe nasadzenia tego gatunku są jeszcze w Niemczech i w Turcji. W ostatnich 40 latach światowa produkcja wiśni wzrosła z 500 tys. ton do 1 mln ton, w tym w 15 krajach "starej" Unii Europejskiej z około 100 do 350 tys. ton, a w Polsce z 50 do 200 tys. ton.

Skład mineralny owoców wpływa na wiele ich cech jakościowych, a szczególną rolę odgrywa wapń. Niedobór tego składnika w owocach spowodowany jest preferencyjnym przemieszczaniem się jonów wapnia do liści — w efekcie tylko niewielka ilość pobranego przez korzenie wapnia transportowana jest do owoców. Nawet wysoka zawartość wapnia w glebie nie gwarantuje więc uzyskiwania owoców bogatych w ten składnik, dlatego trzeba dokarmiać nim owoce drogą pozakorzeniową.

W ubiegłorocznym 11. i 12. numerze "Hasła Ogrodniczego" przedstawiłem Czytelnikom najważniejsze doniesienia z V Międzynarodowego Sympozjum Czereśniowo-Wiśniowego w Turcji, związane z hodowlą nowych odmian. Tym razem chcę przybliżyć tematykę dotyczącą zabiegów poprawiających jakość oraz trwałość w obrocie owoców czereśni, sposobów wykorzystania wiśni i czereśni, monitorowania stanu zdrowotnego odmian znajdujących się w uprawie, struktury sadów oraz produkcji organicznej.

Jednym z problemów szkółkarzy jest wybór odpowiedniej metody oraz terminu okulizacji. Wynik tego zabiegu oraz efekt pracy, czyli ilość i jakość otrzymywanych drzewek, zależą zarówno od czynników biologicznych, takich jak podkładka oraz odmiana szlachetna, jak i od umiejętności okulizującego, a także zabiegów agrotechnicznych i przebiegu pogody.