Ochrona roślin

Nasiona to jeden z najważniejszych środków produkcji, a ich jakość ma wpływ na agrotechnikę oraz decyduje w dużym stopniu o opłacalności każdej uprawy. Przemiany gospodarcze w Polsce zainicjowane w roku 1989 spowodowały powstanie wolnego rynku, a tym samym pojawienie się konkurencji również w branży nasiennej. Konkurencja ta zaostrzyła się w ostatnich latach, bowiem polskie firmy starają się odzyskać, utracony w znacznej mierze na rzecz firm zagranicznych, rynek profesjonalnych nasion ogrodniczych. Zjawisko to prawdopodobnie będzie się nasilać, m.in. z powodu ekspansji w naszym kraju kolejnych zagranicznych firm nasiennych. Sytuacja ta zmusza przedsiębiorstwa m.in. do wprowadzania dodatkowych zabiegów poprawiających jakość biologiczną nasion.

Zaprawianie jest powszechnym zabiegiem profilaktycznym w ochronie roślin, jednocześnie najbezpieczniejszym dla środowiska. Zabieg ten chroni rośliny przed patogenami wywołującymi zgorzele siewek oraz przed szkodnikami uszkadzającymi siewki. Zaletami tej metody są: duża skuteczność, łatwość wykonania zabiegu oraz małe zużycie preparatu, wpływające na niski koszt zaprawiania. Do zalet należy również zwykle długi okres działania zaprawy (zależny od warunków glebowych i klimatycznych), pozwalający często na rezygnację z wykonywania w późniejszym okresie, po wschodach roślin, 1 lub 2 opryskiwań, których skuteczność byłaby i tak zwykle mniejsza niż zaprawiania nasion.

Przymrozki wiosenne są przyczyną bardzo poważnych strat w gospodarstwach sadowniczych, mogą występować lokalnie, ale także obejmować stosunkowo duży obszar. Wytrzymałość roślin na przymrozki jest nie tylko cechą gatunkową czy nawet odmianową, lecz zależy również od stopnia rozwoju kwiatów. Największe ryzyko strat przymrozkowych występuje u gatunków, które najwcześniej kwitną (grupa pestkowych), morele, brzoskwinie, czereśnie i wiśnie. Często jednak straty te obserwujemy też na gruszach i jabłoniach. Poziom uszkodzeń zależy od fazy rozwoju pąków kwiatowych oraz od temperatury. Najwrażliwsze na niską temperaturę są kwiatostany w okresie od początku do końca kwitnienia. W tym czasie temperatura od –2°C do –4°C może być przyczyną utraty, odpowiednio, od 10% do 90% kwiatów. Wielkość strat przymrozkowych zależy ponadto od uprawianej odmiany, a także kondycji sadu.

Ostatnie kilka lat minęło pod znakiem niepokojących zmian klimatycznych, które dotknęły również Sandomierszczyznę. Stopniowo zanikają charakterystyczne niegdyś okresy przejściowe między porami roku. Często obserwujemy drastyczne — z dnia na dzień — zmiany warunków atmosferycznych. Jest to zjawisko niezwykle niekorzystne dla wszystkich organizmów żywych, również i roślin. Naturalne mechanizmy obronne często nie wystarczają, zwłaszcza w przypadku roślin uprawnych, dużo wrażliwszych od dziko rosnących, np. chwastów. Musimy więc wspomagać uprawiane rośliny poprzez różne działania profilaktyczne.

W poprzedniej części artykułu (HO 12/2006) zawarte są informacje m.in. na temat produkcji warzyw kapustnych w Polsce, Rosji i na Ukrainie oraz dotyczące obserwowanych w Europie trendów w produkcji warzyw. Druga część poświęcona jest głównie zagadnieniom związanym z ochroną i uprawą kapusty, jakie omawiano podczas międzynarodowej konferencji zorganizowanej 2–5 października 2006 r. we Wrocławiu, Sokolnikach i Kaliszu przez firmę Nickerson Zwaan.

W sadach towarowych podstawową metodą zwalczania gryzoni jest rozkładanie jesienią zatrutych przynęt. W naszych warunkach klimatycznych najlepsze efekty uzyskuje się umieszczając przynęty bezpośrednio w norach tych szkodników lub w podziemnych korytarzach w pobliżu nor. Zatrute przynęty bezpośrednio do nor podaje się ręcznie lub przy użyciu ręcznych dozowników. Czynność ta jest bardzo pracochłonna, a przy znacznym nasileniu szkodników na dużych areałach może być niewykonalna.

W pierwszej części Autorka zamieściła informacje dotyczące zwalczania szkodników, które pojawiają się wczesną wiosną na plantacjach porzeczek. Poniżej omawia biologię, progi ekonomicznego zagrożenia i metody zwalczania szkodników występujacych na tych plantacjach późną wiosną i w lecie (red.).

W pierwszej części (HO 4/2006) omówiłam zaburzenia fizjologiczne u sałaty, związane z pobieraniem i transportem wapnia. Sprawiają one najwięcej kłopotów, ponieważ w dużej mierze są związane z warunkami klimatycznymi i podłożowymi, na które często ogrodnik ma bardzo ograniczony wpływ (z wyjątkiem uprawy w nowoczesnych, zautomatyzowanych szklarniach czy cieplarniach foliowych). Oprócz problemów z pobieraniem wapnia, sałata może wykazywać zaburzenia także na skutek niedoboru czy nadmiaru innych składników pokarmowych, choć ich wyraźne objawy występują znacznie rzadziej.

Masowy wzrost nasadzeń czarnej porzeczki notuje się głównie od czasu wprowadzenia mechanicznego zbioru jej owoców. W ciągu ostatnich 15 lat wystąpiły duże różnice w zainteresowaniu tą uprawą, czego przyczyną były gwałtowne wahania cen owoców. Ostatnio zainteresowanie zakładaniem plantacji porzeczki jest mniejsze, z powodu bardzo niskiej ceny owoców, nawet poniżej 0,5 zł/kg.

Wśród tematów wykładów, jakich mogli wysłuchać w styczniu uczestnicy II Międzynarodowych Targów Agrotechniki Sadowniczej w Warszawie, nie zabrakło tych dotyczących wpływu mrozu oraz wiosennych przymrozków na rośliny.