Wiosną bieżącego roku w szkółkach usytuowanych w różnych miejscach kraju, na pędach żywotnika zachodniego (Thuja occidentalis) 'Smaragd' — często na całej ich długości — pojawiły się kilkucentymetrowe zbrązowienia. Zwykle rozpoczynały się nieco poniżej wierzchołka (fot. 1).
Jest to jedna z ważniejszych roślin żywopłotowych i dotychczas nie było wielu sygnałów od odbiorców o problemach związanych z jej uprawą (jedynie po lecie 2000 roku, gdy w niektórych rejonach kraju woda zalała nasadzenia i utrzymywała się czasem nawet przez kilkanaście dni, doszło do uduszenia korzeni, a w dalszym etapie — do brązowienia i zamierania części pędów). Dlatego też tegoroczne zbrązowienia na odmianie 'Smaragd’ zaniepokoiły producentów tym bardziej że masowo wystąpiły także w Europie Zachodniej. |
Fot. 1. Brązowienie pędów żywotnika 'Smaragd’ zaczyna się zwykle kilka centymetrów poniżej wierzchołka
|
|
|
Objawy |
|
Łuski początkowo były jasnobrązowe, z czasem przebarwiały się na ciemnobrązowo. Takie zmiany obserwowano na obu ich stronach, co sugeruje, że przyczyną uszkodzeń nie było poparzenie przez intensywnie „operujące” słońce. Bardzo istotne jest również to, iż powyżej miejsca przebarwienia rozwijał się zdrowy pęd. Także poniżej zbrązowienia tkanki były zielone. Jednakże niektóre fragmenty pędów brunatniały i zamierały w całości (fot. 2). W szkółce opisane objawy występowały na ogół na większości roślin.
Fot. 2. Niektóre fragmenty pędów brązowieją w całości
|
|
|
Przyczyny zmian |
|
W celu ustalenia przyczyny zbrązowienia z fragmentów pędów pobranych z roślin w różnych szkółkach wyizolowano grzyby, którymi następnie zakażano (4 pozyskanymi gatunkami) zdrowe pędy. Po 10 dniach obserwowano, czy na tak traktowanych pędach pojawiają się symptomy zbrązowienia. Tylko z niewielu zbrunatniałych pędów wyizolowano grzyba Fusarium avenaceum, który naniesiony na zdrowe pędy powodował stopniowe ich brunatnienie i zamieranie. Pozostałe grzyby izolowane ze zbrązowiałych pędów nie były chorobotwórcze dla żywotnika zachodniego 'Smaragd’. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że przyczyną brązowienia części pędów żywotnika nie były czynniki chorobotwórcze. Opisane zmiany wyglądu były prawdopodobnie spowodowane niekorzystnymi dla tej odmiany warunkami pogodowymi — w tym przymrozkami. Potwierdzeniem tej tezy może być fakt, iż wiosenne brązowienie pędów — wierzchołków lub odgałęzień — na różnej ich wysokości obserwowane jest u wielu roślin iglastych. Wiosną bieżącego roku w niektórych krajowych szkółkach zbrązowiały i zamarły wierzchołki pędów cisów, czego przyczyną była ujemna temperatura panująca w okresie, gdy pojawiły się nowe przyrosty. Na różnych odmianach cyprysika Lawsona, w tym zwłaszcza o złotawym odcieniu igieł, podobne objawy obserwuje się po zimie, na ogół corocznie, w różnym nasileniu. W tym roku brązowawe przebarwienia stwierdzano m.in. na zielonej odmianie 'Columnaris’. Cyprysiki są jednak bardziej wrażliwe na niekorzystne warunki środowiska niż żywotniki czy inne rośliny iglaste, dlatego też szkółkarze są już przyzwyczajeni do występowania wspomnianych symptomów na tych pierwszych. |
