15 września 2000 r. Sejm RP przyjął ustawę o zmianie ustawy o nasiennictwie, a wprowadzone zmiany od 1 listopada ubiegłego roku stały się obowiązującym prawem (Dz. U. nr 88, poz. 984). Nowelizacja ustawy dotyczy, między innymi, producentów sadowniczego materiału szkółkarskiego. Poniżej przedstawiam ważniejsze zmiany odnoszące się do wytwarzania, oceny, kontroli tego materiału i obrotu.
| Wytwarzanie materiału szkółkarskiego | |
| Zgodnie z art. 45, ust. 1 ustawy o nasiennictwie nałożono obowiązek posiadania zezwolenia na wytwarzanie materiału szkółkarskiego bylin (truskawki). Zmiana jest rozszerzeniem dotychczasowych zapisów, na których podstawie na wytwarzanie drzewek, krzewów, podkładek, zrazów i nasion wymagane jest zezwolenie wydane przez wojewódzkiego inspektora inspekcji nasiennej. Obowiązkiem producentów sadzonek truskawki jest złożenie wniosku o wydanie zezwolenia. Wydanie zezwolenia następuje po sprawdzeniu i pozytywnej ocenie warunków do wytwarzania, a szczególnie sprawdzeniu, czy wnioskodawca posiada grunt do prowadzenia tej produkcji oraz czy zna technologię i przepisy dotyczące wytwarzania, a także zbywania materiału szkółkarskiego. Zezwolenia wydane producentom (innego niż truskawki materiału) na podstawie wcześniejszych przepisów zachowują ważność. | |
| Ocena i kontrola materiału siewnego | |
| Szkółkarze mający zezwolenia na prowadzenie obrotu (na podstawie art. 63, ust. 1) składając wniosek do Inspekcji Nasiennej o dokonanie oceny polowej w przypadku, gdy wnioskują o dokonanie oceny odmiany chronionej, a nie są hodowcami tej odmiany, zobowiązani są dołączyć kopię umowy licencyjnej lub sublicencyjnej (art. 47, ust. 4). Inspekcja Nasienna może dokonać oceny polowej u szkółkarza (posiadającego zezwolenie na prowadzenie obrotu) lub u producenta prowadzącego uprawy na podstawie umowy kontraktacyjnej zawartej z tym szkółkarzem (art. 47, ust. 3). Zasadnicze zmiany dotyczą postępowania z materiałem warunkowo kwalifikowanym. Za warunkowo kwalifikowany Inspekcja Nasienna może uznać, identycznie jak przed nowelizacją ustawy, materiał szkółkarski odmian zgłoszonych do rejestru (art. 48, ust. 3). Zmiany odnoszą się do podmiotu zgłaszającego do oceny polowej. Obecnie z wnioskiem o uznanie materiału siewnego za warunkowo kwalifikowany może wystąpić wyłącznie hodowca tej odmiany (art. 48, ust. 3 a). Materiał szkółkarski warunkowo kwalifikowany z mocy ustawy może być w obrocie (art. 66, ust. 1, pkt 8), a dopuszczalną wielkość produkcji materiału szkółkarskiego warunkowo kwalifikowanego określi w rozporządzeniu minister właściwy do spraw rolnictwa (art. 62, pkt 1). Dla materiału siewnego nasion roślin rolniczych i warzywnych ustalono zasady dokonywania oceny tożsamości. Dla materiału szkółkarskiego rutynowa ocena tożsamości nie będzie wykonywana (art. 55, ust. 7). W sprawach spornych prowadzona będzie kontrola tożsamości (art. 51) polegająca na identyfikacji cech odmiany z zarejestrowanym wzorcem. Może być wykonywana w Inspekcji Nasiennej, Instytucie Sadownictwa i Kwiaciarstwa, COBORU lub innych instytucjach. Szkółkarze wytwarzający materiał szkółkarski lub prowadzący obrót tym materiałem będą wpisani do rejestru prowadzonego przez głównego inspektora inspekcji nasiennej (art. 54, ust. 2, pkt 6.). Nowelizowana ustawa określa, że cały materiał siewny w obrocie (w tym szkółkarski: drzewka, krzewy, sadzonki, zrazy i nasiona) musi być zaopatrzony w etykiety, które dzieli się na urzędowe i przedsiębiorców. Dla materiału szkółkarskiego etykiety urzędowe stosowane są w przypadku materiału kwalifikowanego, a etykiety przedsiębiorców — dla handlowego materiału siewnego i kwalifikowanych nasion drzew owocowych w małych opakowaniach (art. 59 b)*. Rozszerzono uprawnienia kontrolne Inspekcji Nasiennej. Pracownicy Inspekcji Nasiennej mają wstęp na grunty, na których wytwarza się i stosuje (w sadach owocujących, na plantacjach roślin jagodowych) materiał szkółkarski oraz do pomieszczeń, gdzie znajduje się ten materiał lub dokonuje się jego oceny. Mogą też żądać wyjaśnień i dokumentów związanych z nabywaniem, wytworzeniem, przechowywaniem, oceną, przygotowaniem do obrotu i obrotem, mogą zatrzymywać lub plombować dokumenty, a także kontrolowany materiał siewny oraz nieodpłatnie pobierać próbki materiału szkółkarskiego (art. 61). | |
| Obrót materiałem siewnym, opłata hodowlana, opłaty sankcyjne | |
| Dla materiału szkółkarskiego rozszerzono dopuszczenie do obrotu dla: handlowego materiału siewnego roślin ozdobnych, warunkowo kwalifikowanego materiału siewnego i handlowego materiału siewnego populacji miejscowych (art. 66). Przedsiębiorca, który sprowadził materiał siewny z zagranicy, jest obowiązany niezwłocznie zgłosić do wojewódzkiego inspektora inspekcji nasiennej ilość i rodzaj sprowadzonego materiału siewnego oraz przedstawić dokumenty dotyczące kwalifikacji i jakości (art. 67, ust. 5). Opłatę hodowlaną w dalszym ciągu uiszcza się od sprzedanego kwalifikowanego materiału szkółkarskiego (art. 68 i 69). Wprowadzono nowy rozdział o opłatach sankcyjnych. Opłacie sankcyjnej podlega ten, kto wprowadził do obrotu materiał szkółkarski niezgodny z warunkami określonymi w art. 66 (czyli niedopuszczony do obrotu — niekwalifikowany, niespełniający wymagań dla materiału handlowego lub populacji miejscowych). Ukarany opłatą sankcyjną obowiązany jest do wycofania z obrotu materiału objętego opłatą i wniesienia na rachunek urzędu skarbowego 300% kwoty należnej za sprzedany materiał siewny. Stwierdzenie wniesienia opłaty następuje w drodze decyzji administracyjnej, natomiast niewniesienie opłaty podlega przymusowemu ściągnięciu w drodze postępowania egzekucyjnego. | |
| Rozporządzenia wykonawcze ustawy | |
| Znowelizowana ustawa daje ministrowi rolnictwa delegacje do tworzenia rozporządzeń i ustalenia: – wykazu roślin uprawnych, których odmiany wpisuje się do rejestru; – wymagań dla wytwarzania i jakości kwalifikowanego oraz standardowego materiału siewnego; – dopuszczalnej wielkości produkcji w ciągu roku — materiału siewnego warunkowo kwalifikowanego dla poszczególnych roślin (grup roślin); – szczegółowych zasad składania wniosku o ocenę materiału siewnego; – sposobu i trybu przeprowadzania kontroli materiału siewnego; – szczegółowych zasad ustalania stawek wynagrodzeń kwalifikatorów i pobierajacych próby oraz stawek opłat za ocenę materiału siewnego; – szczegółowych zasad zaopatrywania w etykiety materiału siewnego; – rodzajów opakowań materiału siewnego; – terminów ważności świadectw oceny materiału siewnego; – dokumentów dotyczących oceny materiału siewnego wystawionych za granicą, uznawanych za równoważne świadectwom; – zakresu i terminów składania informacji o obrocie; – szczegółowych zasad prowadzenia dokumentacji; – wykazu populacji miejscowych; – stawki opłat hodowlanych. Wszystkie delegacje do tworzenia rozporządzeń dotyczą również materiału szkółkarskiego. Przygotowano projekty, które — po ich zatwierdzeniu — przedstawię Czytelnikom „Szkółkarstwa”. |
