Poszczególne gatunki wiązów najczęściej rozmnaża się z nasion (czyt. "Szkółkarstwo" 3/99), a odmiany — dotychczas głównie przez szczepienie. Niekiedy jednak także gatunki mogą być rozmnażane wegetatywnie, najprościej jest to robić przez odkłady, zwykłe z odrostów korzeniowych i odrośli.
| Odkłady sporządza się w czerwcu, a ukorzenianie pędów trwa do dwóch lat. Odrosty korzeniowe, po odcięciu od roślin matecznych, czasami nadają się od razu do sadzenia na miejsce stałe, ale niekiedy musza być uprawiane w szkółce jeszcze przez rok. Tym sposobem reprodukuje się wiązy w leśnictwie (tzw. odnowienie odroślowe), ale uzyskane tą drogą rośliny mogą też służyć jako podkładki do szczepienia. | ||
| SZCZEPIENIE | ||
Jest to najczęstszy sposób rozmnażania odmian i rzadkich gatunków obcego pochodzenia. Dla takich odmian, jak 'Camperdownii’, 'Pendula’ i 'Umbraculifera’ odpowiednią podkładką jest wiąz górski (Ulmus glabra), dla 'Dampieri’, 'Exoniensis’ i 'Wredei’ (fot.) — także wiąz polny (U. minor), który wydaje jednak odrosty korzeniowe i odrośla. Nowe odmiany, tolerancyjne wobec choroby naczyniowej, szczepi się również na wiązie holenderskim (U. x hollandica). Wiąz szypułkowy (U. laevis) nie wykazuje zgodności z innymi gatunkami i odmianami, i nie może być stosowany jako podkładka.
Szczepi się w klin, przez stosowanie, w półszparę boczną, ewentualnie w kożuchówkę na wysokości 1,8–2,2 m. W tunelu foliowym szczepienie można rozpocząć w marcu, natomiast w polu — na początku kwietnia. W tym pierwszym terminie niektórzy szkółkarze zalecają lekkie przesuszenie podkładki przed zabiegiem. Pędy wiązów są cienkie, na zrazy używa się więc silnych pędów jednorocznych, dwu- , a nawet trzyletnich. Czasami wymienione wyżej taksony są prowadzone w formie krzewiastej, wtedy szczepi się tuż nad szyjką korzeniową. Odmiana 'Wredei’ bywa szczepiona także zimą w ręku. Sporadycznie praktykowana jest okulizacja śpiącym pąkiem (oczkiem). | ||
| SADZONKI | ||
| – Sadzonki korzeniowe. Pobrane od grudnia do stycznia, z młodych i dojrzałych roślin, korzenie tnie się na sadzonki długości 5–8 cm. Przed umieszczeniem w indywidualnych pojemnikach zanurza się sadzonki w zawiesinie preparatów zawierających kaptan lub benomyl i — ewentualnie dodatkowo — traktuje stymulatorem ukorzeniania. Niezbędne jest zachowanie biegunowości i takie umieszczenie sadzonek, aby ich górny koniec znajdował się około 1 cm nad powierzchnią podłoża. Pojemniki z sadzonkami przykrywa się niskim tunelikiem foliowym i utrzymuje temperaturę podłoża 20–21°C. W powstającym na powierzchni cięcia, zielono zabarwionym, kalusie różnicują się pąki przybyszowe dające początek nowym roślinom. Nowo powstałe pędy, długości około 15 cm i z 6–8 liśćmi, można przeznaczyć na sadzonki zielne. Przed umieszczeniem w podłożu ich dolne końce zanurza się na krótko w zawiesinie preparatów Kaptan lub Benlate i traktuje kwasem indolilomasłowym (IBA) — o stężeniu 0,8%, Ukorzeniaczem A, AB lub mieszanką IBA — 0,8% z kwasem alfanaftylooctowym (NAA) — 0,37%. Ukorzenia się w zamgławianej szklarni lub tunelu foliowym, najlepiej w podłożu z torfu i piasku (1 : 1) lub trocin, torfu i piasku (3 : 2 : 1) o temperaturze 20–22°C. Gdy na sadzonkach ukażą się pierwsze korzenie, należy zmniejszyć częstotliwość zamgławiania. Po 8 tygodniach ukorzenione jest około 70% sadzonek (wynik zależy od gatunku lub odmiany). Rośliny przesadza się wówczas do większych pojemników i zamgławia przez 3–4 tygodnie, po czym stopniowo hartuje przygotowując do zimy. Otrzymane tą metodą młode wiązy źle znoszą zimę i powinny zimować w miejscu zabezpieczonym przed mrozem. – Sadzonki zielne pobiera się z roślin (najlepiej młodych) uprawianych w gruncie oraz „podpędzonych” w szklarni lub tunelu. Tym sposobem rozmnaża się, na przykład, odmiany 'Jacqueline Hillier’ i 'Geisha’. Sadzonki wiązu górskiego (U. glabra), pobierane w czerwcu, traktowane IBA (0,5%) z dodatkiem benomylu (15%) i umieszczone w mieszance torfu z piaskiem (1 : 1) ukorzeniały się w 65%. – Sadzonki zdrewniałe. Ta metoda rozmnażania bywa praktykowana w Nowej Zelandii dla wiązu angielskiego (U. procera) 'Van Houttei’. Pędy o średnicy około 1 cm, z ubiegłorocznych przyrostów, ścinane są zimą. Z nich sporządza się sadzonki długości 20–25 cm, które nacina się z boku, traktuje IBA (0,8%), umieszcza na głębokość 7,5 cm w odkażonym (chloropikryną) podłożu i przykrywa tunelem foliowym. Skuteczność ukorzeniania sięga 50%. U nas, z pędów pobranych zimą, można by sporządzać sadzonki wiosną i ukorzeniać je w nieogrzewanym tunelu, przykryte dodatkowo małym tunelikiem. | ||
