9 czerwca 1999 roku zatwierdzono nowe zasady udzielania kredytów inwestycyjnych z dopłatą Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa do oprocentowania oraz nowy "Wykaz działalności w zakresie rolnictwa, przetwórstwa rolno-spożywczego, usług dla rolnictwa oraz działów specjalnych produkcji rolnej wspomaganych przez ARiMR w postaci dopłat do oprocentowania kredytów inwestycyjnych".
| We wspomnianym powyżej „Wykazie działalności…” znalazły się m.in.: – hodowla i nasiennictwo roślin ogrodniczych — tworzenie nowych odmian oraz reprodukcja; – produkcja nasion kwiatów, owoców i warzyw; – uprawa warzyw, ziół i grzybów; – uprawa materiału szkółkarskiego roślin sadowniczych i ozdobnych; – uprawa* owoców, orzechów oraz roślin wykorzystywanych do produkcji napojów i przypraw; – produkcja owoców. W ramach działów specjalnych produkcji rolnej istnieje możliwość realizacji inwestycji w zakresie: – upraw w szklarniach ogrzewanych i nieogrzewanych o powierzchni powyżej 25 m2, – upraw w tunelach foliowych ogrzewanych powyżej 50 m2, – upraw grzybów i ich grzybni powyżej 25 m2 powierzchni uprawowej, – upraw roślin in vitro. Ponadto kredyty preferencyjne mogą też być przyznane na: – budowę sortowni, przechowalni, zamrażalni, chłodni oraz schładzalni owoców i warzyw dla potrzeb gospodarstwa; – inwestycje związane z kiszeniem ogórków i kapusty w gospodarstwach prowadzących ich produkcję; – zakładanie plantacji wieloletnich, ich prowadzenie (nawożenie i ochrona chemiczna roślin przed chorobami, szkodnikami i chwastami) do momentu wejścia plantacji w okres pełnego plonowania; – ogradzanie nowo zakładanych sadów, mateczników podkładek oraz szkółek drzew owocowych. Procedura ubiegania się o kredyt jest podobna w przypadku wszystkich linii kredytowych. Od wnioskodawcy wymaga się: 1. Przedłożenia planu przedsięwzięcia inwestycyjnego (określającego między innymi okres realizacji inwestycji) w ośrodku doradztwa rolniczego właściwym dla miejsca jego realizacji. 2. Uzyskania pozytywnej opinii ODR (na formularzu, którego wzór określił prezes ARiMR). 3. Złożenia w banku wniosku o kredyt wraz z planem przedsięwzięcia, pozytywną opinią ODR oraz kompletem dokumentów wymaganych przez bank. Dopłaty do oprocentowania podlegają zwrotowi wraz z odsetkami ustawowymi za okres od dnia ich wpływu do banku, a dalsze dopłaty nie są stosowane, między innymi wtedy, gdy kredytobiorca: – nie zrealizuje inwestycji lub nie uruchomi działalności zgodnie z planem przedsięwzięcia pozytywnie zaopiniowanym przez ODR oraz umową kredytu; – zaprzestanie prowadzenia działalności przed upływem okresu kredytowania lub zaprzestanie obsługi kredytu; – wykorzysta kredyt niezgodnie z przeznaczeniem określonym w planie przedsięwzięcia i umowie kredytu; – nie udokumentuje — w terminie 3 miesięcy od dnia pobrania środków finansowych z rachunku kredytowego — wydatków poniesionych na uruchomienie pierwszego cyklu produkcyjnego rachunkami uproszczonymi, fakturami VAT i umowami kupna-sprzedaży potwierdzonymi przez właściwy urząd skarbowy; – nie udokumentuje — w terminie 3 miesięcy od dnia pobrania środków finansowych z rachunku kredytowego — wydatków poniesionych na cele inwestycyjne, zgodnie z regulaminem kredytowania obowiązującym w danym banku w oparciu o rachunki uproszczone, faktury VAT, akty notarialne i umowy kupna-sprzedaży potwierdzone przez właściwy urząd skarbowy; – nie udokumentuje wniesienia udziału własnego w sposób wiarygodny dla banku; – sprzeda w okresie kredytowania (lub przed upływem 5 lat od dnia nabycia), bez zgody Agencji, nabyte, wybudowane, zaadaptowane lub zmodernizowane ze środków kredytu grunty i gospodarstwa rolne albo inne obiekty, maszyny i urządzenia. W przypadku wszystkich linii kredytowych wykluczony jest zakup maszyn, urządzeń i narzędzi rolniczych, które zostały wyprodukowane wcześniej niż trzy lata przed datą zakupu lub były już przedmiotem obrotu z zastosowaniem preferencji państwowych. Kredytowane nie mogą być także grunty rolne, budynki i budowle, które były już przedmiotem obrotu z zastosowaniem preferencji państwowych, a także pojazdy samochodowe, remonty i przedsięwzięcia, do których stosowana jest lub będzie pomoc finansowa z budżetu państwa lub ze środków publicznych (w rozumieniu ustawy o finansach publicznych z dnia 26 listopada 1998 r.). Kredyt nie może być przeznaczony na spłatę wcześniej zaciągniętych kredytów, refundację nakładów poniesionych przed datą podpisania umowy kredytu lub sfinansowanie kosztu dokumentacji projektowej. Z obecnie funkcjonujących linii kredytowych, z których korzystać mogą gospodarstwa rolne, dla ogrodnictwa najbardziej interesujących jest kilka. | |
| Podstawowe kredyty inwestycyjne (IP) | |
| Te kredyty mogą być przeznaczone, między innymi, na: – zakup, modernizację, adaptację, budowę i rozbudowę gospodarstw ogrodniczych (w tym zakup nieruchomości rolnych zabudowanych i niezabudowanych); – zakup i montaż maszyn, urządzeń i narzędzi; – zakup w formie aktu notarialnego prawa wieczystego użytkowania działki lub działek rolnych wyodrębnionych geodezyjnie; – zakup, budowę, adaptację i modernizację sortowni, przechowalni, zamrażalni, chłodni i schładzalni owoców i warzyw dla potrzeb gospodarstw rolnych. W oparciu o te kredyty finansować można również inwestycje w gospodarstwach dzierżawionych w okresach wieloletnich (ponad 3 lata i co najmniej do końca okresu kredytowania), po uzyskaniu zgody właściciela na ich realizację. W zakres przedsięwzięcia inwestycyjnego w gospodarstwie rolnym i dziale specjalnym produkcji rolnej mogą wchodzić także niezbędne nakłady rzeczowe na uruchomienie pierwszego cyklu produkcyjnego, pod warunkiem, że nie stanowią więcej niż 20% (dotąd 30%) kwoty kredytu przeznaczonego na realizację inwestycji. Możliwy jest również zakup lub budowa budynku mieszkalnego, pod warunkiem, że nie istnieje on w gospodarstwie, a wnioskodawca lub jego małżonek nie posiada innego. Koszty takiej inwestycji nie mogą przekraczać 30% całkowitych kosztów przedsięwzięcia, nie więcej jednak niż 50 tys. zł. Kwota kredytu IP nie może przekroczyć 80% wartości nakładów inwestycyjnych gospodarstwa rolnego (nie więcej jednak niż 500 tys. zł), a 70% w działach specjalnych (nie więcej jednak niż 2 mln zł). Łączna kwota kredytów udzielonych jednemu podmiotowi na równoczesną realizację kilku wymienionych wyżej przedsięwzięć nie może przekroczyć 2 mln zł. Różnica między wartością przedsięwzięcia inwestycyjnego a kwotą udzielonego kredytu stanowi udział własny kredytobiorcy. Oprocentowanie kredytu IP jest zmienne i nie może wynosić więcej niż 1,25 stopy redyskontowej weksli przyjmowanych od banków do redyskonta przez Narodowy Bank Polski w stosunku rocznym. Odsetki płacone są po połowie przez kredytobiorcę (nie więcej jednak niż 20% w stosunku rocznym) i ARiMR. Obecnie oprocentowanie, w zależności od banku kredytującego, wynosi 8,91–9,69% w stosunku rocznym. Kredyt może zostać udzielony maksymalnie na 8 lat, a karencja w spłacie kapitału nie może przekroczyć 2 lat. | |
| Kredyty na zakup gruntów rolnych (KZ) | |
| Przeznaczone są na utworzenie nowego gospodarstwa o powierzchni użytków rolnych nie mniejszej od średniej w danym województwie (według danych GUS) lub powiększenie gospodarstwa o powierzchni ogólnej co najmniej l ha (albo powierzchni użytków rolnych nie mniejszej niż l ha przeliczeniowy, obliczonej według zasad stosowanych przy naliczaniu podatku rolnego) do powierzchni użytków rolnych nie mniejszej od średniej w danym województwie (według danych GUS). W przypadku działów specjalnych powierzchnia gospodarstwa może być mniejsza od średniej w danym województwie. Przy ustalaniu powierzchni gospodarstwa należy brać pod uwagę wyłącznie powierzchnię gruntów stanowiących własność podmiotu wnioskującego o kredyt. Przez zakup gruntów rolnych należy rozumieć nabycie w formie aktu notarialnego własności lub prawa wieczystego użytkowania działki bądź działek rolnych wyodrębnionych geodezyjnie. Kredytu KZ nie można przeznaczyć na sfinansowanie tej części ceny umownej, określonej w akcie notarialnym, która przewyższa poziom średnich cen rynkowych gruntów rolnych w danym województwie (wg danych GUS). W takim przypadku różnicę w cenie kupowanych gruntów można uzupełnić kredytem IP. Kredytu KZ nie można przeznaczyć na zakup gruntów rolnych: – które były już przedmiotem obrotu z zastosowaniem preferencji państwowych; – jeżeli umowa sprzedaży zostaje zawarta pomiędzy małżonkami lub rolnikiem a jego następcą (zstępny, przysposobiony lub pasierb rolnika) i stanowi spełnienie warunków do otrzymania emerytury (renty) rolniczej w pełnej wysokości lub powoduje podział istniejącego gospodarstwa rolnego; – jeżeli spowoduje to przekroczenie powierzchni gospodarstwa ponad 100 ha przeliczeniowych gruntów rolnych (będących własnością kredytobiorcy), obliczonych według zasad stosowanych przy naliczaniu podatku rolnego; – z zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, jeżeli spłata należności została rozłożona na raty według zasad określonych przez AWRSP; – których przeznaczenie określone w planie przestrzennego zagospodarowania gminy jest inne niż rolnicze, a także lasów, parków, jezior, pracowniczych ogródków działkowych, działek rekreacyjnych i ogrodów botanicznych. Ponadto kredytu KZ nie można przeznaczyć na zakup nasadzeń i naniesień** znajdujących się na nabywanych gruntach rolnych. Kwota kredytu KZ nie może przekroczyć jednocześnie 80% ceny umownej gruntów rolnych (nie więcej jednak niż 500 tys. zł na przedsięwzięcie realizowane w gospodarstwie lub gospodarstwach rolnych) oraz poziomu średnich cen rynkowych gruntów w danym województwie. Oprocentowanie kredytu jest zmienne i nie może wynosić więcej niż 1,25 stopy redyskontowej weksli przyjmowanych od banków do redyskonta przez NBP w stosunku rocznym. Dopłaty ARiMR do oprocentowania kredytu nie mogą przekraczać kwoty odsetek naliczonej w wysokości 1,0 stopy redyskontowej weksli przyjmowanych od banków do redyskonta przez NBP w stosunku rocznym. Oprocentowanie kredytów KZ dla kredytobiorców wynosi obecnie 3,88% w stosunku rocznym. Kredyt KZ może zostać udzielony maksymalnie na 15 lat. Karencja w spłacie kapitału nie może przekroczyć 2 lat. | |
| Kredyt na utworzenie lub urządzenie gospodarstw przez osoby, które nie przekroczyły 40. roku życia (MR) | |
| Przeznaczony jest na utworzenie lub urządzenie gospodarstw rolnych, dających kredytobiorcy poniżej 40. roku życia i jego rodzinie podstawowe źródło utrzymania. Powierzchnia ogólna takiego gospodarstwa rolnego nie może być mniejsza od średniej w danym województwie (wg danych GUS), z wyjątkiem działów specjalnych produkcji rolnej. Kredyty MR mogą objąć: – produkcyjne nakłady inwestycyjne; – niezbędne nakłady rzeczowe na uruchomienie pierwszego cyklu produkcyjnego, pod warunkiem, że nie stanowią więcej niż 20% kwoty kredytu; – budowę lub zakup budynku mieszkalnego wraz z przynależnym gruntem, pod warunkiem, że w gospodarstwie ani w posiadaniu wnioskodawcy lub jego małżonka nie ma innego, a koszty tej inwestycji nie przekraczają 30% całego przedsięwzięcia (nie więcej jednak niż 50 tys. zł). Przez urządzenie gospodarstwa rolnego rozumie się: – budowę, rozbudowę, adaptację, modernizację budynków i budowli gospodarczych oraz zakup maszyn, urządzeń i narzędzi rolniczych wraz z montażem, a także stada podstawowego, w czego wyniku nastąpi reorganizacja gospodarstwa polegająca na wprowadzeniu nowej działalności czy specjalizacji, zwiększeniu skali produkcji lub zmianie jej technologii; – zakup gruntów rolnych wraz z nasadzeniami i naniesieniami oraz budynków i budowli, które będą wykorzystywane dla potrzeb produkcji i dostosowane do jej skali oraz kierunku przewidzianego w planie przedsięwzięcia, a ponadto stanowiących (w momencie zakupu lub w przyszłości) zorganizowaną całość gospodarczą; – zakup w formie aktu notarialnego prawa wieczystego użytkowała działki lub działek rolnych wyodrębnionych geodezyjnie; – budowę lub zakup budynku mieszkalnego, o których mowa wyżej. Kredytu MR nie można przeznaczyć na sfinansowanie tej części ceny umownej określonej w akcie notarialnym, która przewyższa poziom średnich cen rynkowych gruntów rolnych w danym województwie (wg GUS). W takim przypadku różnicę w cenie można uzupełnić kredytem IP. Podobnie, jak w przypadku kredytów KZ, uregulowane są kwestie związane z zakupem gruntów rolnych, budynków, maszyn, itd. w obrocie rodzinnym. O kredyt MR mogą się ubiegać osoby fizyczne (posiadające pełną zdolność do czynności prawnych), które w dniu zawarcia umowy kredytu nie przekroczyły 40. roku życia oraz posiadają wykształcenie rolnicze lub udokumentowany 3-letni okres pracy w gospodarstwie lub dziale specjalnym produkcji rolnej o kierunku zgodnym z kredytowaną działalnością. Kredytobiorcy nie mogą być emerytami, ale mogą być rencistami, jeżeli orzeczenie o stanie ich zdrowia nie zawiera przeciwwskazań do samodzielnego prowadzenia gospodarstwa rolnego. W przypadku, gdy o kredyt ubiegają się małżonkowie, przynajmniej jedno z nich musi spełniać wszystkie powyższe warunki. Wszyscy korzystający z kredytów MR zobowiązani są do prowadzenia rachunkowości rolnej od dnia 1stycznia następnego roku po otrzymaniu kredytu do końca okresu kredytowania. Kredytobiorcy ci zobowiązani są do uczestniczenia w szkoleniu z zakresu prowadzenia rachunkowości rolnej (organizowanym przez ODR, właściwy dla miejsca realizacji przedsięwzięcia) poza tymi, którzy ukończyli szkolę rolniczą, z rachunkowością rolną jako przedmiotem obowiązkowym. Podobnie, jak w przypadku kredytów IP, uregulowane są kwestie związane z maksymalną kwotą kredytu i minimalnym udziałem środków własnych kredytobiorcy. Oprocentowanie kredytu MR jest zmienne i nie może wynosić więcej niż 1,25 stopy redyskontowej weksli przyjmowanych od banków do redyskonta przez NBP w stosunku rocznym. Dopłaty do oprocentowania kredytu ze środków Agencji nie mogą przekraczać kwoty odsetek naliczonej w wysokości 1,0 stopy redyskontowej weksli przyjmowanych od banków do redyskonta przez NBP w stosunku rocznym. Kredytobiorca płaci oprocentowanie w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy oprocentowaniem kredytu a wysokością zastosowanych dopłat. Obecnie oprocentowanie to wynosi 3,88% w stosunku rocznym. Kredyt MR może zostać udzielony maksymalnie na 15 lat. Karencja w spłacie kapitału nie może przekroczyć 2 lat. | |
| Kredyty na realizację inwestycji w ramach „Branżowego programu wspólnego użytkowania maszyn i urządzeń rolniczych” (BR/10) | |
| Te kredyty przeznaczone są na zakup maszyn, ich zestawów oraz urządzeń rolniczych wraz z montażem, ciągników, przyczep rolniczych, samochodów ciężarowych i dostawczych, a także na zakup, budowę, adaptację i modernizację sortowni, przechowalni, zamrażalni, chłodni czy schładzalni owoców oraz warzyw. Pod pojęciem zespołowego użytkowania rozumie się wspólne użytkowanie maszyn i urządzeń rolniczych w rozmiarach i terminach ustalonych w zawartej na piśmie pomiędzy osobami fizycznymi umowie cywilnoprawnej. Rolnicy ubiegający się o taki kredyt, zobowiązani są do: – wspólnego wystąpienia z wnioskiem o kredyt; – zakupu maszyn i urządzeń, które będą wyłącznie przedmiotem ich współwłasności; – współodpowiedzialności z tytułu kredytu. Oprocentowanie kredytu BR/10 jest zmienne i nie może wynosić w stosunku rocznym więcej niż 1,25 stopy redyskontowej weksli przyjmowanych od banków do redyskonta przez NBP. Dopłaty do oprocentowania nie mogą przekraczać 0,75 oprocentowania kredytu, o którym mowa wyżej. Kredytobiorca płaci oprocentowanie w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy oprocentowaniem kredytu a wysokością zastosowanych dopłat. Obecnie wynosi ono, w zależności od banku, od 4,46% do 4,85% w stosunku rocznym. Kredyt może zostać udzielony maksymalnie na 8 lat. Karencja w spłacie kapitału nie może przekroczyć 3 lat. | |
| Kredyty na inwestycje związane z wykorzystaniem posiadanej bazy produkcyjnej (RP) | |
| Po zawarciu przez ARiMR nowych umów ze współpracującymi z nią bankami ogrodnicy będą mogli ubiegać się również o kredyty przeznaczone na wykorzystanie posiadanej już bazy produkcyjnej gospodarstw, poprzez rozpoczęcie lub zwiększenie produkcji w tych gospodarstwach i działach specjalnych. Oprocentowanie kredytów RP jest podobne, jak w przypadku kredytów IP, przy czym, jeśli w dniu zawarcia umowy kredytu kredytobiorca spełnia warunki określone w zasadach udzielania kredytów KZ lub MR, dopłaty są zwiększone, zgodnie z zasadami określonymi dla tych linii kredytowych. Kredyt dla gospodarstw ogrodniczych może zostać udzielony maksymalnie na 3 lata, zaś karencja w spłacie kapitału nie może przekroczyć l roku. | |
| Kredyty inwestycyjne (KL/01) i obrotowe (KL/02) na wznowienie produkcji na obszarach dotkniętych klęskami żywiołowymi | |
| Gospodarstwa rolne, w tym ogrodnicze, mogą również korzystać z kredytów inwestycyjnych (KL/01) i obrotowych (KL/02) na wznowienie produkcji, o ile znajdują się na obszarach dotkniętych klęską suszy, gradobicia, nadmiernych opadów atmosferycznych, wymarznięcia, powodzi, huraganu, pożaru lub plagi gryzoni. Oprocentowanie tych kredytów wynosi obecnie 3,88% w stosunku rocznym. Autor jest głównym specjalistą w Zespole Ekonomiczno-Finansowym ARiMR |
