Gatunek ten należy do grupy warzyw o największych wymaganiach pokarmowych, co potwierdzają, między innymi, przeprowadzone w naszej katedrze doświadczenia. Przy plonie 70 t/ha pobiera z gleby około 230 kg N, 80 kg P2O5, 300 kg K2O, 300 kg CaO i 180 kg MgO. Na początku uprawy potrzebuje głównie dużo azotu, zaś w fazie wiązania główek zwiększa się pobieranie fosforu, potasu i wapnia.
| Nawożenie podstawowe | ||||
| Azot. Składnik ten ma największy wpływ na tempo wzrostu i plonowanie kapusty. Dla odmian wcześniejszych najczęściej poleca się 150–200 kg N/ha, a dla późnych — 200–300 kg N/ha. Przy uprawie późniejszej 30–40% tego składnika wprowadza się pogłównie w 2, 3 dawkach: pierwszą po przyjęciu się rozsady (2 do 3 tygodni po posadzeniu), kolejne po zwarciu rzędów oraz w fazie zwijania główek, jednak nie później niż do końca lipca. Najlepsze są nawozy azotowe o reakcji fizjologicznie zasadowej lub obojętnej. Przedwegetacyjnie można podawać mocznik (46% N), saletrzak (25% N) lub saletrę amonową (34% N). Siarczan amonu (21% N) poleca się jedynie na gleby o pH powyżej 6,5. Do nawożenia pogłównego najlepsza jest saletra amonowa. Przenawożenie azotem może obniżyć przydatność kapusty do kwaszenia (spada zawartość suchej masy i cukrów) oraz do przechowywania (główki tracą twardość i przedwcześnie pękają). W uprawie odmian wczesnych może ono spowodować nadmierną akumulację azotanów w główkach. Fosfor. Polskie gleby zawierają go na ogół dość dużo, jednak nawożenie kapusty tym składnikiem jest konieczne. Optymalna ilość przyswajalnego fosforu w glebie powinna wynosić 50–70 mg/dm3. Przeciętne, zalecane pod kapustę dawki tego składnika wynoszą 70–100 kg P2O5/ha. Najlepiej nawozić superfosfatem potrójnym (46% P2O5) i superfosfatem potrójnym borowanym. W okresie tworzenia wewnętrznych liści kapusta pobiera z gleby około 40% całkowitej ilości tego składnika. Potas. Poziom przyswajalnej formy potasu w glebie powinien wynosić 175–225 mg/dm3, a polecane dawki nawozów potasowych to 200–240 kg K2O/ha. Składnik ten może być wnoszony do gleby zarówno w postaci soli chlorkowych (40–60% K2O), jak i siarczanu potasu (48–52% K2O). Nawożenie P i K można wykonać w zespole uprawek wczesnowiosennych pod kultywator lub bronę na 3, 4 tygodnie przed sadzeniem lub dzieląc całość na dwie dawki, z których jedną daje się jesienią pod orkę przedzimową, zaś pozostałą — wiosną. Magnez. Planując uprawę kapusty głowiastej białej należy również pamiętać o nawożeniu magnezem. Jego zawartość powinna kształtować się na poziomie 40–80 mg/dm3 w glebach średnio ciężkich oraz 60–120 mg/dm3 na glebach ciężkich. Jeśli pomijamy nawożenie obornikiem, magnez można wnosić jesienią z wapnem dolomitowym (3% CaO i 20% MgO), względnie wiosną — pod kultywator lub bronę — używając siarczanu magnezu (26% MgO). Dla powodzenia uprawy kapusty głowiastej białej bardzo ważne jest utrzymanie pH powyżej 6,2. Optymalny odczyn gleby — w granicach 6,5–7,0 — ogranicza porażenie roślin kiłą kapusty. Przy pH powyżej 7,0 część mikroelementów — zwłaszcza bor i mangan — może przechodzić w formy nieprzyswajalne dla roślin. | ||||
| Nawożenie uzupełniające | ||||
Kapusta głowiasta biała dobrze reaguje na kilkakrotne w czasie wegetacji, dolistne zasilanie makro- oraz mikroelementami. Obecnie na rynku znajduje się wiele służących do tego płynnych nawozów kompleksowych, na przykład: Florovit, Hydrovit, Insol, Ekolist, Syntaflor, Agrovital, Floral, Mikrosol. Wiele z nich produkowane jest w kilku wariantach o różnej zawartości makro- i mikroskładników, co umożliwia lepsze ich dobranie do aktualnych potrzeb rośliny. W badaniach wykorzystano Ekolist S, Ekolist PK oraz Mikrosol U, których skład obrazuje tabela 1.
W porównaniu do roślin nienawożonych już połowa zalecanej dawki NPK poprawiała jakość plonu handlowego (większe: udział I wyboru i średnia masa główki) oraz spowodowała jego wzrost o 14% (z 57,3 t/ha do 65,3 t/ha). Pełna dawka NPK spowodowała dalszy przyrost plonu kapusty, średnio o 20,2% (w porównaniu z kontrolą). Bardzo dobre efekty produkcyjne dało przedwegetacyjne doglebowe nawożenie połową zalecanej dawki NPK połączone z pogłównym, dolistnym ich uzupełnieniem. Dostarczenie doglebowo 100 kg N, 60 kg P2O5 i 120 kg K2O na hektar oraz pogłównie 2-krotne zasilanie Ekolistem PK (9 l/ha) i 3-krotne Ekolistem S (3 l/ha) zapewniło przyrost plonu handlowego o 36,1% w stosunku do uprawy nienawożonej w naszych doświadczeniach. Przy takim nawożeniu można uzyskać najwyższy plon główek I wyboru oraz największą jednostkową masę główki w plonie handlowym. Zastąpienie w nawożeniu dolistnym Ekolistu S w trzech ostatnich zabiegach Mikrosolem U (1,5 l/ha) — nawozem o podwyższonej zawartości mikroelementów — spowodowało uzyskanie plonu handlowego o wartości zbliżonej do tego, jaki otrzymano przy pełnej dawce doglebowej NPK. W uprawie, gdzie doglebowo podaje się pełną zalecaną dawkę NPK, dolistne uzupełnianie składników pokarmowych nie było opłacalne, gdyż powodowało wzrost plonu jedynie o 5,4–9,4% w stosunku do upraw nawożonych wyłącznie doglebowo. W latach, w których warunki atmosferyczne sprzyjają szybkiemu wzrostowi roślin, główki narażone są na pękanie. Z badań wynika, że w takich latach odsetek główek uszkodzonych sięga 21,1% całości plonu kapusty nawożonej wyłącznie doglebowo pełną dawką NPK, podczas gdy przy uzupełniającym nawożeniu dolistnym nie przekraczał 18,8%, zaś przy połowie dawki NPK wnoszonej doglebowo i dolistnym nawożeniu Ekolistem PK i Mikrosolem U wyniósł 14,3% (tab. 2).
* średni plon z lat 1998/99 ** wyniki z 1998 roku, charakteryzującego się warunkami atmosferycznymi sprzyjającymi pękaniu główek Nawożenie dolistne poprawia wartości odżywcze tego warzywa. Analizy chemiczne główek wykonane przy zbiorze wykazały podwyższenie zawartości witaminy C i cukrów ogółem, przy braku istotnych różnic w zawartości suchej masy. Większa zawartość cukrów w główkach wskazuje przy zbiorze na większą przydatność kapusty nawożonej dolistnie do kwaszenia (tab. 3).
Autorzy są pracownikami Akademii Rolniczej we Wrocławiu | ||||
