W HO 5/2002 zamieściliśmy informacje na temat czerwców, zwójkówek oraz innych motyli — szkodników zupełnie nowych a także już znanych, w których strony zagrożenie dla roślin wzrosło w ostatnich latach — red.
Karaczany |
|
W Polsce dotychczas znane były 3 gatunki karaczanów, między innymi karaczan wschodni, czyli popularny karaluch (Blatta orientalis). Są to gatunki związane ze środowiskiem wytworzonym przez człowieka i często odżywiające się jego zapasami. Do mniej popularnych, spotykanych w korzeniach draceny obrzeżonej (Dracaena marginata) importowanej z Kostaryki, należy karaczan australijski (Periplaneta australasiae). Jego osobniki dorosłe mają charakterystyczny żółty rysunek na tułowiu i żółte smugi na zewnętrznym brzegu przednich skrzydeł (fot. 1).
FOT. 1. PRZEDNIA CZĘŚĆ CIAŁA KARACZANA AUSTRALIJSKIEGO
|
Także kokon, tak zwana ooteka (fot. 2), jest typowy dla tego gatunku. W korzeniach sadzonek szeflery importowanej z Kostaryki stwierdzono z kolei inny gatunek karaczana — Eurycotis floridana. Ma on silnie zredukowane skrzydła i dobrze widoczne na końcu odwłoka wyrostki, tak zwane cerci (fot. 3).
FOT. 2. KOKON KARACZANA AUSTRALIJSKIEGO
|
FOT. 3. EURYCOTIS FLORIDANA OSOBNIK DOROSŁY
|
|
|
Wciornastki |
|
Często spotykanym szkodnikiem palm, figowców i filodendronów jest wciornastek cieplarek (Parthenothrips dracaenae). Rzadziej — na bluszczu, marancie i trzykrotce — występuje wciornastek czerniec (Hercinothrips femoralis). Dla roślin uprawianych w szklarniach na kwiat cięty, a także dla większości gatunków roślin doniczkowych zagrożenie stanowi wciornastek zachodni (Frankliniella occidentalis). Głównie dlatego, że jest on wektorem groźnej choroby wirusowej — brązowej plamistości pomidora — mogącej się rozwijać na cyklamenach, niecierpkach, pelargoniach. Ostatnio na kwitnących roślinach azalii importowanych z Holandii, wykryto liczne osobniki dorosłe — samice i samce (fot. 4) — oraz larwy wciornastka amerykańskiego (Echinothrips americanus). Obserwowany jest on w Europie od 1993 roku. Prawdopodobnie dostał się z Ameryki Północnej na sadzonkach syngonium. W Europie Zachodniej występuje na difenbachii, epipremnum (tzw. scindapsusie), figowcu, kordylinie, chryzantemie, atakuje także paprykę i ogórek. Na razie nie stanowi większego zagrożenia dla upraw szklarniowych.
FOT. 4. SAMIEC WCIORNASTKA AMERYKAŃSKIEGO
|
|
|
Roztocze |
|
Wzrasta obecnie zagrożenie upraw szklarniowych przez roztocza szklarniowca (Polyphagotarsonemus latus). Jego pierwsze, liczniejsze pojawienie się obserwowano na gerberze (fot. 5).
FOT. 5. USZKODZENIA GERBERY PRZEZ ROZTOCZA SZKLARNIOWCA
|
Ostatnio dość często wykrywany jest na ukorzenionych sadzonkach begonii ogrodowej (Begonia x elatior) i rozsadzie cyklamenów importowanych z zagranicy. Uszkodzone rośliny łatwo rozpoznać po liściach wierzchołkowych, które są sztywne, lekko zniekształcone i od spodu brązowawe. Roztocz ten żeruje także na bluszczu powodując deformację i redukcję liści na wierzchołkach pędów (fot. 6), na szeflerze — zniekształcając najmłodsze liście i wywołując ich czerwonawe zabarwienie od spodu (fot. 7), a także na psiance, na której liściach powstają w efekcie żerowania silne skorkowacenia.
FOT. 6. USZKODZENIA BLUSZCZU PRZEZ ROZTOCZA SZKLARNIOWCA
|
FOT. 7. LIŚCIE SZEFLERY USZKODZONE PRZEZ ROZTOCZA SZKLARNIOWCA
|
|
|
|
Autorzy pracują w Instytucie Sadownictwa w Kwiaciarstwa w Skierniewicach |
