NOWE, ODPORNE NA MRÓZ ODMIANY MORELI

Po dwóch surowych zimach

W 2001 r. do badań rejestracyjnych zgłoszono dwa nowe klony moreli — LS 5 (fot. 1) i LS 6. Zostały one wyhodowane w warunkach Pogórza Karpackiego w okolicach Łańcuta. Klony te pochodzą z siewek moreli uzyskanych w latach 80. ubiegłego wieku z nasion pochodzących z Instytutu Sadownictwa w Bojnicach na Słowacji. Część z tych siewek nie przeżyła „zimy stulecia” 1986/87 oraz groźnej dla roślin sadowniczych zimy 1990/91. Należy przypomnieć, że najniższą temperaturą stycznia w 1987 r. w Rzeszowie było –35,5^oC. Następnie, po ociepleniach w lutym, z najwyższą temperaturą 9,6^oC, pod koniec I dekady marca ’87 temperatura spadła do –23,8^oC. W roku 1991 na początku lutego temperatura spadła do 31^oC.

Fot. 1. Owoce LS 5

Wśród siewek moreli, które przeżyły te dwie ostre zimy, prowadzono selekcję głównie pod względem plonowania i jakości owoców. W efekcie uzyskano kilka typów. Wybrane spośród nich zaokulizowano na siewkach ałyczy i wiosną 1997 r. okulanty posadzono w sadzie w rozstawie 5 m x 4 m, na glebie III klasy w okolicach Łańcuta. Kontrolę stanowiły rozpowszechnione i cenione w kraju odmiany 'Early Orange’ i 'Harcot’. Celowo użyto wczesnych odmian moreli, gdyż testowane typy hodowlane także dojrzewały wcześnie.

Dobre plonowanie

Badano wszystkie najważniejsze cechy gospodarcze posadzonych odmian dwóch typów hodowlanych (tab. 1). Pierwsze pojedyncze owoce uzyskano w 1998 r. Wszystkie drzewa weszły w owocowanie w 1999 r., a w 2000 r. dały obfity plon. Warto zaznaczyć, że zarówno wiosną 1999 r., jak i w 2000 r. wystąpiły w okresie kwitnienia oraz zawiązywania owoców moreli niekorzystne warunki — stosunkowo silne przymrozki. Nie miało to jednak większego wpływu na wysokość uzys­kanych plonów (tab. 2 i 3).

Tabela 1. Siła wzrostu odmian i typów hodowlanych moreli na podstawie pola przekroju poprzecznego pnia

¹ wartości oznaczone tymi samymi literami nie różnią się statys­tycznie między sobą
² proponowane nazwy odmian

Tabela 2. Owocowanie odmian i typów hodowlanych moreli w 2000 r.

Tabela 3. Cechy organoleptyczne badanych odmian i typów hodowlanych moreli (na podstawie prób przeprowadzonych przez 10 degustatorów o podobnej wrażliwości sensorycznej)

* 4 — wybarwienie i wygląd atrakcyjny, rumieniec wyraźny, intensywny; 3 — ogólne wrażenie dobre, rumieniec zaznaczony; 2 — wygląd przeciętny, zadowalający; 1 — ogólne wrażenie słabe, owoce nieatrakcyjne
** 4 — zapach bardzo silny, intensywny, typowy, przyjemny;
3 — zapach silny, typowy; 2 — zapach słabo wyczuwalny;
1 — zapach niewyczuwalny
*** 4 — smakowitość wysoka, owoce bardzo smaczne;
3 — smakowitość dobra, owoce smaczne; 2 — smakowitość dostateczna, owoce dość dobre; 1 — smakowitość słaba, poniżej przeciętnej

Należy dodać, że w doświadczeniu z morelami prowadzonym przez naukowców z AR we Wrocławiu, a założonym w 1995 r., znajdują się klony wyhodowane w Łańcucie. Wśród kilkunastu badanych odmian do tej pory najlepiej owocował klon LS 5 charakteryzujący się przy tym najsłabszą siłą wzrostu.

Opis nowych typów hodowlanych

LS 5. Rośnie średnio silnie, tworzy korony kulis­te, kwitnie średnio wcześnie, owoce dojrzewają wcześnie — tuż po albo równocześnie z odmianą 'Early Orange’, są średniej wielkości, kuliste, omszone, jasnopomarańczowe z nakrapianym rumieńcem. Owoce charakteryzują się dużą odpornością na pękanie po deszczach, mają jas­nopomarańczowy miąższ, przydatne są jako deserowe i na przetwory, pestka jest średniej wielkości, nasienie słodkie. LS 5 wyróżnia się wysoką odpornością na parcha brzoskwini. Odporność drzew na przemarzanie jest bardzo wysoka.

LS 6. Drzewa rosną silnie, tworzą korony rozłożys­te. Kwitną średnio wcześnie. Owoce dojrzewają wcześnie — tuż po odmianie 'Harcot’, są duże, jajowate, nieomszone, pomarańczowe z delikatnie kropkowanym rumieńcem (fot. 2), mają miąższ ciemnopomarańczowy. Owoce przydatne są jako deserowe i na przetwory, pestka jest duża, nasienie bardzo gorzkie. Odporność drzew na parcha brzoskwini jest średnia.

Fot. 2. Owoce LS 6