ROLA PODKŁADKI (CZ. II). ŚLIWA, CZEREŚNIA, WIŚNIA

Śliwy

J. Pinochet z Hiszpanii badał wpływ czynników biotycznych i abiotycznych na wzrost i rozwój śliw na różnych podkładkach. Ocenie poddano 9 podkładek, wśród nich były m.in. podkładki selekcji rosyjskiej. Badania prowadzono w warunkach szklarniowych. Większość podkładek, między innymi 'Kubań-86′, 'BSN 2′ i 'VSV-1′ była odporna na nicienie, chociaż 'VIA-1′, 'VSV’ — selekcji Eremina z Ukrainy — i 'Mirobac 2′ nie miały w pełni tej cechy. Wszystkie podkładki były porażane przez Agrobacterium tumefaciens, większość tolerowała gleby wapienne. Podkładki pochodzące od śliw nie wykazywały apopleksji korzeni, natomiast jeśli zawierały genom brzoskwini, takie zjawisko występowało u nich częściej.

M. Botu z Rumunii opisał zalety nowej podkładki o nazwie 'Rival’. Rośnie ona średnio silnie, rozmnaża się stosunkowo dobrze — zarówno przez sadzonki zdrewniałe, jak i zielne. Jest mało wrażliwa na choroby. Nie tworzy cierni, które utrudniałyby prace przy okulizacji. Przewiduje się, że znajdzie szerokie zastosowanie w intensywnych sadach śliwowych.

Czereśnie

A. Santos z Portugalii przedstawił wyniki doś­wiadczeń dotyczących wpływu różnych podkładek na odmiany czereśni. W 5-letnim sadzie badano odmiany: 'Burlat’, 'Summit’, 'Van’ i 'Saco’ na podkładkach 'Tabel Edabriz’, 'GiSelA 5′, 'Maxma 14′, 'Cab 1 11E’ i na siewkach czereśni ptasiej. Drzewa na 'Tabel Edabriz’ osiągnęły 30% wielkości czereśni szczepionych na siewkach czereśni ptasiej, na 'GiSelA 5′ — 67%, a na podkładce 'Maxma 14′ — 73%. U drzew na tej ostatniej nie stwierdzono odrostów korzeniowych, niewiele odrostów miały drzewa szczepione na podkładkach 'GiSelA 5′ i 'Tabel Edabriz’, natomiast bardzo licznie występowały w przypadku, gdy podkładką była 'Cab 1 11B’. Najwyższe plony sumaryczne dały drzewa odmiany 'Van’ na siewkach czereśni ptasiej, a najniższe — na 'Tabel Edabriz’.

G. Mladin z Rumunii referował wyniki badań nad międzygatunkowymi mieszańcami wiśni i czereśni stosowanymi jako podkładki dla czereśni. Formy mieszańcowe pochodziły od: czereśni ptasiej (Prunus avium), wiśni pospolitej (P. cerasus), wiśni różowej (P. subhirtella), wiś­ni wczesnej (P. incisa), P. canescens, P. nipponica i P. pseudocerasus, a badanymi odmianami były 'Hedelfińska’, 'Stella’ i 'Daria, zaś wiśni — 'Meteor’, 'Crisana’ i 'Nana’. W trzecim roku po posadzeniu wszystkie drzewa na podkładkach pochodzących z kombinacji mieszańcowych, gdzie jedną z form rodzicielskich była P. incisa, zaczęły masowo zamierać. Pozostałe krzyżówki były zgodne ze szczepionymi odmianami czereśni, a także wiś­ni, i nie wykazywały ostrych objawów przedwczesnego starzenia się. Pewne symptomy niezgodności w postaci przedwczesnego żółknięcia liści, zbyt słabych przyrostów jednorocznych pędów zaczęły się pojawiać u drzew na mieszańcach P. cerasus x P. pseudocerasus oraz
P. cerasus x P. subhirtella.

B. Geza z Węgier, wspólnie z prof. K. Hrotkó, omówił wyniki doświadczeń dotyczących oceny podkładek karłowych dla czereśni. W trzech różnych sadach badano 7 podkładek karłowych, w tym 'Weiroot 13′, 'Weiroot 53′, 'Weiroot 72′, 'Weiroot 154′, 'Weiroot 158′, GiSelA 5′ i 'P-HL A’, siewkę czereśni ptasiej selekcji węgierskiej — C 2493 i antypki — 'Cema’. Badanymi odmianami były czereśnie 'Germersdorska 3′, 'Linda’, 'Katalin’, 'Kataliz’ i jedna wiśnia — 'Piramis’. Największe drzewa wyrosły na antypce 'Cema’ i czereśni ptasiej, a najmniejsze na podkładkach 'Weiroot 53′ i 'GiSelA 5′. Najlepiej owocowały czereśnie na podkładce 'Cema’, a najsłabiej na siewkach czereśni ptasiej. Najplenniejsze okazały się drzewa szczepione na podkładce 'GiSelA 5′, ale miały one poważne wady — kwitły najwcześniej, wiązały nadmierną liczbę owoców, a pędy ich miały tendencję do nadmiernego ogołacania się. Wstępna ocena tej podkładki na terenie Węgier nie wypadła najlepiej. Najbardziej obiecującą z podkładek okazała się 'Weiroot 158′. Największe owoce zbierano z drzew na podkładce 'Weiroot 72′.

Tematem doniesienia mojego i dr E. Rozpary z ISK były wyniki badań dotyczących wpływu wstawki wiśni 'Northstar’ na wzrost i owocowanie następujących odmian czereśni: 'Burlat’, 'Vega’, 'Kordia’, 'Bttnera Czerwona’ i 'Merton Premier’. Drzewa miały wstawkę długości 50 cm lub 70 cm. Czereśnie ze wstawką wiśni 'Northstar’ rosły słabiej niż bez wstawki i lepiej owocowały od drzew kontrolnych, z wyjątkiem odmiany 'Burlat’. Te ostatnie rosły wyjątkowo słabo i miały wyraźne objawy niezgodności oraz zbyt drobne owoce. Wiśnia 'Northstar’ okazała się dobrą wstawką dla pozostałych odmian. Zadowalająco osłabiała ich siłę wzrostu i miała korzystny wpływ na owocowanie.

W kolejnym wystąpieniu, wspólnie z dr. M. Sitarkiem z ISK, przedstawiłem wyniki trzyletnich badań przyjmowania się oczek kilku odmian czereśni na różnych typach karłowych podkładek. Okulizowane były odmiany: 'Heidegger’, 'Summit’, 'Techlovan’, 'Lapins’, 'Sylvia’ i 'Regina’ na 'F 12/1′, 'P-HL A’, 'P-HL B’, 'P-HL C’ i 'GiSelA 5′. Okazało się, że jedna z badanych odmian — 'Heidegger’ — jest całkowicie niezgodna z czeskimi podkładkami z grupy P-HL oraz z podkładką 'GiSelA 5′. We wcześniejszych badaniach wykazano taką niezgodność w kombinacji odmiany 'Hedelfińska’ z podkładką 'P-HL A’.

Wiśnie

I. Dencer z Danii mówił na temat wpływu podkładki na porę kwitnienia wiśni odmiany 'Stevens­baer’, zawiązywanie owoców i plenność drzew tej odmiany. Wiśnie szczepione były na siewkach wiśni kwaśnej (Cerasus acida), czereśni ptasiej (Prunus avium) oraz na podkładkach wegetatywnych 'Colt’ i 'Weiroot 10′. Drzewa na P. avium kwitły najwcześniej i miały najwyższy procent zawiązanych owoców. Drzewa na podkładce 'Wei­root 10′ charakteryzowały się znaczną zmiennością wszystkich badanych cech, większą niż na czereśni ptasiej.

W stacji doświadczalnej

Ważną częścią sympozjum było zwiedzanie Stacji Doświadczalnej w Erd koło Budapesztu. Na uwagę zasługują tam duże osiągnięcia w hodowli wartościowych odmian czereśni, a także wiśni.
Z odmian czereśni dojrzewających przed odmianą 'Burlat’ na uwagę zasługują 'Rita’ i ’ Sandor’, a z dojrzewających po odmianie 'Burlat’ — 'Peter’, 'Carmen’, 'Anita’ i 'Vera’ (fot. 1). Najpóźniej dojrzewającą odmianą tamtejszej hodowli jest 'Alex’ (fot. 2).

Fot. 1. 'Vera’ to nowa odmiana czereśni

Fot. 2. Owoce późnej odmiany 'Alex’

Z wiśni wczesnych najatrakcyjniejsza jest odmiana 'Piramis’. Podstawową masę owoców na Węgrzech dają odmiany 'Erdi nagygymlcs’, 'Erdi Ju­bi­leum’, 'Erdi Btermo’, kilka typów odmiany 'Panda’ i najpóźniejsza 'Maliga Emleke’. Do intensywnych sadów czereśniowych Węgrzy zaczynają wprowadzać podkładki karłowe, ale takich sadów jest tam jeszcze bardzo mało. Niemal 100% wiśni prowadzone jest w formie piennej i drzewa takie od samego początku są przygotowywane do mechanicznego zbioru.
Na Węgrzech uprawa wiśni jest jedną z bardziej opłacalnych gałęzi sadownictwa. Trzy czwarte zbieranych plonów owoców tego gatunku eksportuje się i to po najwyższych w Europie cenach. Być może, ze względu na właś­ciwy dobór odmian i sprzyjający ich uprawie klimat, węgierskie owoce nie mają sobie równych.