Do rodzaju Lonicera należy 170–180 gatunków podzielonych na dwa podrodzaje; pierwszy z nich to suchodrzew, a drugi — wiciokrzew. Rośliny te występują głównie w Ameryce Północnej oraz w południowo-wschodniej Azji. W Polsce dziko rosną dwa gatunki suchodrzewów (L. nigra i L. xylosteum), ich mieszaniec (L. x helvetica) oraz jeden gatunek wiciokrzewu (L. periclymenum).
Opis rodzaju Lonicera |
|
Suchodrzewy (tab. 1) to w większości wzniesione krzewy o ozdobnych o liściach, przeważnie sezonowych, rzadziej — półzimozielonych lub zimozielonych. Liście są naprzeciwległe, zazwyczaj krótkoogonkowe oraz całobrzegie. Niewielkie, ale bardzo liczne kwiaty — osadzone po dwa w kątach liści — opatrzone są dwiema podsadkami i czterema podkwiatkami (te drugie często bywają mniej lub bardziej zrośnięte). Barwa kwiatów może być biała, kremowa, żółta, różowa lub czerwona. Latem i jesienią na krzewach pojawiają się atrakcyjne owoce (jagody), najczęściej czerwone, ale także żółte, białe, niebieskie lub czarne. U większości gatunków są one niejadalne lub nawet silnie trujące (suchodrzew zwyczajny), ale bywają jadalne (suchodrzew siny). Wiciokrzewy (tab. 2) to zazwyczaj pnącza (czasami krzewy) owijające się wokół podpór pędami. Rośliny mają jajowate lub jajowatowydłużone, naprzeciwległe liście. Większość gatunków osiąga do 3 m wysokości, chociaż niektóre mogą dorastać nawet do 6–8 m. Ich kwiaty są rurkowate, dwuwargowe, zebrane w wierzchołkowe, główkowate kwiatostany. Wiele gatunków i odmian cenione jest za intensywny zapach kwiatów, a niektóre — za dekoracyjne owoce (fot. 1).
Fot. 1. Owice wiciokrzewu przewiercienia
|
|
|
Zastosowanie |
|
Suchodrzewy, chociaż zaliczane do najbardziej dekoracyjnych krzewów, są jeszcze w Polsce zbyt mało popularne. Należałoby je wypromować, gdyż łatwo się rozmnażają, nie stwarzają problemów w uprawie (mają przeciętne wymagania glebowe, dobrze znoszą zanieczyszczenia powietrza), a sporo jest wystarczająco odporne na mróz i nadaje się do sadzenia w całym kraju (wyjątkiem są gatunki zimozielone i ich odmiany). Dodatkowo wiele z tych krzewów to rośliny miododajne. Z wiciokrzewów najpowszechniej uprawia się u nas wiciokrzew pomorski 'Serotina’, a następnie wiciokrzew Heckrotta oraz wiciokrzew Browna 'Dropmore Scarlet’. Pozostałe gatunki i odmiany spotyka się rzadziej, czasem tylko w kolekcjach. Pnącza te wymagają osłoniętych oraz — ze względu na płytki system korzeniowy — niezbyt suchych stanowisk. Wadą tych roślin jest, że są masowo atakowane przez mszyce (zwłaszcza wiciokrzew Tellmanna), co ogranicza ich uprawę, gdyż szkodniki te trzeba zwalczać chemicznie. |
|
Rozmnażanie |
|
Suchodrzewy można rozmnażać z nasion, jednak w praktyce ten sposób jest rzadko stosowany. Nasiona, po oczyszczeniu z owocni, wysiewa się na zagony jesienią lub — po 6-miesięcznej stratyfikacji — na wiosnę. Najczęściej rozmnaża się te krzewy za pomocą sadzonek zielnych, które należy sporządzać w czerwcu, a w przypadku gatunków zimozielonych — w sierpniu (w dobrych warunkach można uzyskać nawet 100% przyjęć). Niektóre gatunki (np. suchodrzew tatarski) można rozmnażać przez sadzonki zdrewniałe, ale wyniki ukorzeniania bywają niezadowalające. Wiciokrzewy rozmnaża się łatwo przez sadzonki zielne, sporządzane w maju lub czerwcu, a u gatunków zimozielonych — w lipcu lub sierpniu. Sadzonki ukorzeniają się szybko (stosując preparaty przyspieszające ukorzenianie można uzyskać 100% przyjęć) i jeszcze w tym samym roku mogą osiągnąć 30–40 cm wysokości.
Tabela 1. Najczęściej spotykane gatunki i odmiany suchodrzewów
|
Fot. 2. L. alpigena
|
Fot. 3. L. maackii – kwiaty
|
Fot. 4. L. maackii – owoce
|
Fot. 5. L. orientalis
|
Fot. 6. L. pileata
|
Fot. 7. L. syringantha
|
Fot. 8. L. tatarica
|
Fot. 9. L. tatarica 'Rosea’
|
Fot. 10. L. xylosteum
|
Tabela 2. Gatunki i odmiany wiciokrzewów
|
Fot. 11. L. brownii 'Dropmore Scarlet’
|
Fot. 12. L. caprifolium
|
Fot. 13. L. periclymenum 'Serotina’
|
Fot. 14. L. tellmanniana
|
|
