Nowościom w uprawie i ochronie wczesnej kapusty poświęcona była konferencja zorganizowana 8 czerwca w Instytucie Warzywnictwa w Skierniewicach.
W tradycyjnej polskiej kuchni kapusta wczesna cieszy się dużą popularnością, dlatego jest jednym z ważniejszych warzyw uprawianych u nas wiosną. Znaczącymi ośrodkami tej produkcji są okolice Igołomi, Łęczycy, Inowrocławia, Sandomierza. W końcu kwietnia i na początku maja rozpoczynają się zbiory pierwszych główek z nieogrzewanych tuneli (nieco szybciej, gdy rośliny w tunelach dodatkowo okryje się włókniną), później kolejno dorasta kapusta spod folii perforowanej, następnie spod włókniny, a w połowie czerwca z upraw nieosłanianych.
 |
Jednym z problemów związanych z wczesną uprawą jest skłonność kapusty do jarowizacji — wybijania w pędy kwiatostanowe. Szczególnie podatne są na nią rośliny po przejściu fazy 4 liści — narażone na działanie niskiej temperatury (4–7°C). Gdy noce są zimne, ale we dnie utrzymuje się co najmniej 14°C, nie powinno dochodzić do pobudzenia rozwoju pędów kwiatostanowych.
Kolejnym czynnikiem, na etapie produkcji rozsady decydującym o jakości i terminie zbioru przyszłego plonu, jest rodzaj substratu torfowego. Porównywano gotowe substraty Press 1, Formuła B oraz samodzielnie przygotowany substrat z torfu wysokiego, odkwaszonego do pH 6–6,5, starannie wymieszanego z Azofoską (2 kg/m3). Wstępne wyniki badań (rozpoczęto je w tym roku) nie wykazują większych różnic dotyczących liczby i powierzchni liści oraz średnicy szyjki korzeniowej rozsady kapusty produkowanej w tych podłożach. Natomiast pod względem wysokości i masy roślin lepsze wyniki uzyskano w tradycyjnym substracie, co prawdopodobnie wynikało z tego, że miał on większą zawartość potasu i wapnia, a także wyższe pH.
Doc. Józef Robak zwracał uwagę, aby w przypadku samodzielnego sporządzania substratów nie używać torfu niskiego, który może stać się źródłem zarodników kiły kapusty. Na niektórych glebach torfowych i torfowiskach przejściowych lokalnie występują dzikie gatunki roślin z rodziny krzyżowych, również porażanych przez tę chorobę. Mniej prawdopodobne jest przenoszenie kiły w przypadku torfu wysokiego.
Oprócz jakości substratu, ważna jest również jego objętość przypadająca na jedną roślinę — największa w wielodoniczkach o 54 komórkach w tacy. Prace prowadzone przez prof. Jana Rumpla wskazują jednak, że możliwe jest również produkowanie rozsady w tacach o 96, a nawet 160 komórkach, bez pogorszenia jakości czy opóźnienia terminu zbioru kapusty, jednak pod warunkiem zasilania rozsady (na tacę 1 litr roztworu zawierającego 0,13% N, 0,03% P2O5 i 0,07% K2O), ponieważ przy małej objętości podłoża rośliny szybko wyczerpują zawarte w nim składniki pokarmowe.
Jeżeli zależy nam na wczesnym plonie, to oprócz dokarmiania rozsady powinniśmy ją przykryć po posadzeniu. Tańsze i prostsze niż stawianie tradycyjnych tuneli jest użycie folii perforowanej — można ją trzymać na roślinach od 3 do 4 tygodni — lub włókniny, która może osłaniać rośliny nawet dwa razy dłużej. W tym ostatnim przypadku jest to ochrona nie tylko przed spadkami temperatury, ale również skuteczna bariera zapobiegająca atakowi śmietki kapuścianej. Badania prowadzone w Skierniewicach wykazały, że w tym samym czasie, gdy pod włókniną w ogóle nie notowano strat, w uprawach nieosłanianych 17% roślin było uszkodzone przez tego szkodnika, a pod folią perforowaną — co było dosyć zaskakujące — aż 48%. Przyczyną tak dużej szkodliwości śmietki kapuścianej pod tym ostatnim typem osłon, zdaniem doc. Jerzego Szwejdy, jest prawdopodobnie to, że muchówka ta, nie lubiąca wahań temperatury, znajduje tam stabilne warunki rozwoju. Poza tym bardzo łatwo może dostać się pod folię perforowaną, a nielotnym chrząszczom, będącym naturalnymi wrogami tego szkodnika, trudno pokonać taką przeszkodę. Tymczasem w uprawach nieokrywanych drapieżne gatunki zjadają około 70% jaj śmietki.
W uprawach wczesnej kapusty ważne jest również zwalczanie chwastów. Prof. Adam Dobrzański zwracał uwagę, że ze względu na krótki okres wegetacji, w przypadku tego warzywa nie powinno się w ogóle używać herbicydów, których składnikiem czynnym jest trifluralina (Treflan 480 EC, Triflurotox 250 EC,Triflurex 480 EC, Trifsan 480 EC) lub napropamid (Devrinol 450 SC), niedopuszczalne jest także zwalczanie gatunków jednoliściennych graminicydami. W Pracowni Herbologii IW opracowano również szczegółowe zalecenia, dotyczące zwalczania chwastów w uprawach kapusty wczesnej pod włókniną.
W czasie skierniewickiego spotkania na poletkach doświadczalnych można było obejrzeć kolekcję 23 odmian wczesnej kapusty. W tamtejszych warunkach najlepiej plonowała „Tucana” F1, następnie „RS 3156” F1, „Beryl” F1, „Santorino” F1, „Adema” F1 i „Resistor” F1.
