Bazylia

Bazylia pospolita (Ocimum basilicum) jest jednym z ziół najczęściej wykorzystywanych do przyprawiania potraw. Jej liczne odmiany odznaczają się także dużymi walorami dekoracyjnymi i mogą być wykorzystywane w barwnych kompozycjach z innymi ziołami lub kwitnącymi roślinami sezonowymi.

Bazylia należy do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Rośliny dorastają do wysokości 50–70 cm, są silnie rozkrzewione. Kwiaty, białe lub różowe, miododajne, pojawiają się od czerwca do września. Gatunków, a także odmian botanicznych i uprawnych bazylii jest wiele. Najczęściej spotykane są bazylia pospolita i pochodzące od niej odmiany. Gatunek ten do Europy został przywieziony prawdopodobnie z Indii. Ziele bazylii znajduje szerokie zastosowanie w kuchni śródziemnomorskiej jako popularna przyprawa. Ma także właściwości lecznicze jako środek wspomagający trawienie, a olejek eteryczny otrzymywany z ziela ma właściwości bakteriobójcze.

Odmiany
Liście zielone mają odmiany ‘Magic White’ i ‘Magic Mountain’ (druga z nich ma najmłodsze liście nabiegłe purpurowo), które osiągają wysokość do 80 cm. ‘Pesto Perpetuo’ to też odmiana wysoka, o liściach biało obrzeżonych. Bazylia drobna, nazywana też grecką, ma drobne, zielone liście o intensywnym aromacie, dorasta do wysokości 20–50 cm. W uprawie znane są także odmiany niższe, przydatne do uprawy w doniczkach, np. ‘Piccolino’ o wysokości 15–20 cm i węższych liściach oraz polska odmiana ‘Kasia’ o liściach szerokich. Podobnej wysokości jest bazylia sałatowa, która ma duże jasnozielone liście.

Bazylia pospolita ‘Magic White’, fot. I. Sprzączka

Bazylia pospolita ‘Magic Mountain’, fot. I. Sprzączka

Bardzo dekoracyjne są odmiany o ciemnopurpurowych liściach: ‘Red Rubin’, ‘Opal’, ‘Dark Opal’, ‘Purple Ruffles’, ‘Violetto Aromatico’. U tej ostatniej blaszki liściowe są lekko postrzępione.

Odmiany bazylii mogą się też wyróżniać innym zapachem liści. Długie, wąskie, zielone liście bazylii cytrynowej (O. x citrodorum) delikatnie pachną cytryną. Z kolei u bazylii cynamonowej pokarbowane, zielone, matowe liście mają cynamonowy zapach, a dodatkową ozdobą tej rośliny są duże fioletowe kwiatostany.

Nowa grupa Herbalea™ bazylii to odmiany odporne na choroby i niesprzyjające warunki atmosferyczne, dobrze krzewiące się, o dużych walorach dekoracyjnych. Rozmnaża się je przez sadzonki. Należą do niej np. ‘Green Ball’ – niska, o pokroju kulistym i zielonych drobnych liściach, ‘Red Ball’ – o podobnym pokroju i liściach nabiegłych fioletowo, ‘Dark Lady’ – o liściach purpurowych, ‘Wild Color’ – najmłodsze liście nabiegłe fioletowo, ‘Habana’ i ‘Ajaka’ – o liściach zielonych.

Wszystkie odmiany bazylii pospolitej nadają się do uprawy zarówno w gruncie, jak i w doniczkach czy skrzynkach balkonowych.

Rozmnażanie
Bazylię rozmnaża się z siewu nasion, za wyjątkiem odmian z grupy Herbalea™ rozmnażanych przez sadzonki wierzchołkowe. W naszych warunkach klimatycznych bazylię najlepiej wysiewać wiosną, od połowy marca. Dzień jest wtedy wystarczająco długi i nie trzeba jej doświetlać. Nasiona przykrywa się cienką warstwą podłoża. Kiełkują szybko i równomiernie, w temperaturze 21°C po tygodniu. Po upływie 4–6 tygodni siewki nadają się do sadzenia w pojemnikach finalnych, a po następnych 6 tygodniach – do sprzedaży. Niższe odmiany uprawia się w doniczkach o średnicy 13–15 cm, wysokie w pojemnikach 3–4-litrowych. Rośliny przycina się raz, aby się rozkrzewiły.

Uprawa
Bazylię uprawia się w substracie torfowym o pH 6,0–6,4. Ma średnie wymagania pokarmowe. Rośliny żywi się pełnymi pożywkami płynnymi o EC 1,2–1,5 mS/cm i pH około 6,0. Niewskazana jest duża zawartość azotu w pożywce. Stosunek N : P : K powinien wynosić 1 : 2 : 1. Bazylia, jak większość ziół, ma wysokie wymagania świetlne. Światło przyspiesza wzrost i zwiększa zawartość olejku w liściach. Poniżej 15°C bazylia rośnie słabo, znacznie korzystniejsza jest temperatura 20–27°C. W czasie uprawy warto także poruszać młodymi roślinami przy użyciu wentylatorów. Taki zabieg działa jak traktowanie retardantami wzrostu – zapobiega nadmiernemu wydłużaniu się pędów i rośliny mają zwarty pokrój, bez stosowania środków chemicznych.

Na zewnątrz bazylię sadzi się pod koniec maja w miejscach osłoniętych i nasłonecznionych. Roślina ta preferuje gleby piaszczysto-gliniaste, przepuszczalne, ale wilgotne. W czasie suszy powinna być regularnie podlewana, ponieważ ma większe niż większość ziół wymagania wodne. Na balkonach i tarasach będzie dobrym towarzystwem dla ozdobnych pomidorów i ziół, z wyjątkiem ruty i szałwii, a także dla wielu kwitnących roślin sezonowych.

Prof. dr hab. Joanna Nowak
Katolicki Uniwersytet Lubelski w Lublinie

Artykuł pochodzi z numeru 5/2014 miesięcznika „Rośliny Ozdobne”

Related Posts

None found

Poprzedni artykułDodatkowy zoocyd pod osłony
Następny artykułUroczyste otwarcie w Kozeninie

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Wpisz treść komentarza
Wpisz swoje imię

ZGODA NA PRZETWARZANIE DANYCH OSOBOWYCH *

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany, podajesz go wyłącznie do wiadomości redakcji. Nie udostępnimy go osobom trzecim. Nie wysyłamy spamu. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem*.