Gatunek ten naturalnie występuje na atlantyckim wybrzeżu Ameryki Północnej, gdzie rośnie na wilgotnych glebach zasobnych w wapń. Sadziec plamisty osiąga wysokość do 60–200 cm. Liście są lancetowate do owalnych, nieregularnie ząbkowane, osadzone na krótkich ogonkach, zebrane w okółkach po 3–6. Łodygi są wzniesione, czerwono cętkowane lub całe purpurowe, w górnej części gruczołkowato owłosione. Kwiatostan jest płaski, może osiągać średnicę 20 cm. Pojedyncze kwiaty są purpurowe. Kwitnienie trwa od lipca do września.
Odmiany
Do najpopularniejszych należy ‘Atropurpureum’ o purpurowoczerwonych pędach i wiśniowych kwiatach. ‘Reisenschirm’ ma kwiaty różowe i dorasta do wysokości 180 cm i szerokości 60 cm. ‘Phantom’ charakteryzuje się zwartym pokrojem i niskim wzrostem (do 90 cm), jej różowe kwiaty pojawiają się od sierpnia do października. ‘Red Dwarf’ ma kwiaty różowe i dorasta do wysokości 120 cm. ‘Glutball’ ma kwiaty ciemnoróżowoczerwone i dorasta do wysokości 180 cm. Ciekawą odmianą sadźca (E. fortunei) o barwnych liściach (zielonych z nieregularnym kremowobiałym rysunkiem) i różowych kwiatach jest ‘Pink Frost’, dorastająca do 1 metra.
Rozmnażanie
Sadziec plamisty może być rozmnażany wegetatywnie przez podział silnie rozrośniętych karp po kwitnieniu lub przez sadzonki pędowe pobierane latem. Możliwe jest także rozmnażanie przez wysiew nasion na wiosnę. Do wyprodukowania 1000 roślin potrzeba 1 g nasion. W temperaturze 20°C kiełkują one po kilku tygodniach. Po czterech tygodniach siewki przesadza się do większych pojemników.
Uprawa
Sadziec wymaga gleb żyznych i wilgotnych. Podłożem do uprawy może być substrat torfowy z niewielką zawartością gliny. Odczyn podłoża powinien być zbliżony do obojętnego lub lekko zasadowego, aczkolwiek na glebach lekko kwaśnych bylina ta też sobie poradzi. W okresie wzrostu zalecane jest dokarmianie roślin nawozami wieloskładnikowymi o zawartości azotu 150–200 ppm.
Zastosowanie.
Odmiana ta znakomicie nadaje się do sadzenia w ogrodach naturalistycznych i nad zbiornikami wodnymi. Doskonale harmonizuje ze stonowanymi barwami innych gatunków – brązoworóżowymi i kremowymi. Dobrymi roślinami towarzyszącymi na rabacie są np. krwawnice, języczka, zawilec japoński, wysokie gatunki ozdobnych traw oraz bylica.
Dr inż. Piotr Czuchaj
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Fot. P. Czuchaj
Artykuł pochodzi z numeru 9/2014 miesięcznika „Rośliny Ozdobne”
