Oprócz przedstawicieli grup producentów owoców i warzyw z Wielkopolski na spotkanie pod koniec listopada ub.r., zaproszono reprezentantów Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW), Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) oraz Urzędu Marszałkowskiego województwa wielkopolskiego. – Stowarzyszenie Grupy Wielkopolskie to lokalna organizacja zrzeszająca kilkadziesiąt grup producentów, która powstała z inicjatywy liderów GP Wielkopolski. Utworzono ją w celu reprezentowania, propagowania idei tworzenia oraz funkcjonowania i prowadzenia działalności, mającej na względzie ochronę interesów grup producentów i rolników będących ich członkami – mówił Krzysztof Kłosin, prezes stowarzyszenia. Jego zdaniem na forum ogólnokrajowym nie da się rozwiązać wszystkich problemów, dlatego warto spotykać się w mniejszym gronie z przedstawicielami MRiRW oraz ARiMR i sygnalizować im problemy z jakimi borykają się grupy producentów.
Wstępnie uznane grupy
Artur Krakowiak z Departamentu Rynków Rolnych MRiRW informował o systemie wsparcia dla grup producentów. Przypomniał on, że obecnie wsparciem objęte są grupy producentów w nowych państwach członkowskich UE, ponieważ poziom zorganizowania rynku owoców i warzyw jest w nich niski. Komisja Europejska (KE) uznała, że nie wszyscy rolnicy są gotowi powołać organizację producencką, dlatego wprowadzono okres przejściowy, przygotowujący członków grup do funkcjonowania jako uznane organizacje producentów. W okresie przejściowym grupy realizują tzw. plan dochodzenia do uznania. – W Polsce wsparcie dla grup producentów obejmuje obecnie pomoc inwestycyjną – 75% wsparcia kosztów kwalifikowanych na inwestycje zawarte w planie dochodzenia do uznania oraz pomoc administracyjną – ryczałtową, której wysokość zależy od wartości produkcji sprzedanej przez daną grupę w kolejnych pięciu latach dochodzenia do uznania i może wynieść do 100 tys. euro za każdy rok działalności – mówił. A. Krakowiak.
Prelegent informował, że przedstawiciele KE skontrolowali w minionym roku stan integracji rynków owoców i warzyw w nowych krajach członkowskich UE. Wyniki tej kontroli wskazywały, że ponad 90% środków unijnych przeznaczonych na ten cel trafiło do naszego kraju. – Z jednej strony jest to powód do zadowolenia, ale z drugiej strony polscy rolnicy powinni bardzo starannie przestrzegać nałożonych przez stronę unijną przepisów, ponieważ przedstawiciele KE będą na pewno przyglądać się dalszemu wykorzystaniu tych środków w polskich grupach producentów – wyjaśniał A. Krakowiak.
Artur Krakowiak z Departamentu Rynków Rolnych MRiRW informował o systemie wsparcia dla GP.
[NEW_PAGE]Infrastruktura tylko na potrzeby grupy
Marek Pruś, zajmujący się w ARiMR obsługą pomocy finansowej dla wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw, omówił przepisy dotyczące wykorzystania dofinansowania i zaciągniętych zobowiązań na inwestycje. Przypomniał, że w przepisach znajduje się zapis mówiący o tym, że infrastruktura (np. przechowalnia, linie do przygotowywania produktów do sprzedaży itp.), na budowę której grupa uzyskała 75% kosztów refundacji, może być wykorzystana tylko przez członków tej grupy i służyć do przechowywania oraz przygotowania do sprzedaży tylko tych grup produktów, które są określone w planie dochodzenia do uznania i pochodzą z gospodarstw członków danej grupy. – Grupa producentów może prowadzić obrót owocami i warzywami pochodzącymi z produkcji spoza grupy, ale nie może do tego obrotu wykorzystywać infrastruktury, na budowę której uzyskała zwrot kosztów. Jeśli w czasie kontroli ze strony ARiMR okazałoby się, że infrastruktura ta jest wykorzystywana winnych celach niż tych zawartych w planie dochodzenia do uznania, to grupa zobowiązana jest do zwrotu części kosztów proporcjonalnie do wykorzystania infrastruktury – przestrzegał M. Pruś. Są dwa warianty pozwalające na wykorzystanie sprzętu w innych celach.
W pierwszym z nich grupa producentów musi określić (w planie dochodzenia do uznania) ilość produktów pochodzących spoza grupy, które zamierza np. przechowywać lub przygotowywać do sprzedaży oraz ilości produktów wyprodukowanych przez członków grupy. Na podstawie tych danych należy wyliczyć procent wykorzystania inwestycji zrealizowanej z wykorzystaniem dofinansowania, np. środek transportu – wskazać jaki procent przewożonych produktów nie będzie pochodził z produkcji członków tej grupy. Oznacza to, że na etapie projektowania planu dochodzenia do uznania grupa może założyć, że określona część towaru będzie pochodziła z handlu.
Drugi wariant – to wydzielenie inwestycji obsługi produkcji członków grupy i spoza niej. Członkowie grupy powinni przestrzegać tego limitu. Prezes stowarzyszenia grup producentów K. Kłosin podsumował, że w praktyce takie rozwiązania są bardzo trudne do przeprowadzenia.
Wstępnie uznana grupa producentów w trakcie realizacji 5-letniego planu dochodzenia do uznania powinna złożyć wniosek o uznanie, a następnie w terminie 4 miesięcy od zakończenia 5-letniego planu powinna zostać uznaną organizacją producentów. – Jeśli w tym terminie nie uzyska uznania w wyniku zamierzonego działania lub poważnego zaniedbania zobowiązana jest do zwrotu 100% środków jakie uzyskała na inwestycje. Do zwrotu środków doliczane są odsetki z okresu między uzyskaniem dofinansowania a zwrotem należności przez beneficjenta, według stawek naliczanych przez Europejski Bank Centralny. Ponadto grupa zobowiązana jest do niezbywania i nieudostępniania innemu podmiotowi infrastruktury nabytej z dofinansowaniem w okresie 5 lat od dnia nabycia maszyny, urządzenia lub środka transportu oraz 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli. Są przypadki, w których grupa producentów może udostępnić infrastrukturę innemu podmiotowi, np. gdy wystąpiły wyjątkowe warunki atmosferyczne; zgodnie z rozporządzeniem ministra rolnictwa, jeśli spadek produkcji spowodowany był czynnikami niezależnymi od producentów – mówił prelegent.
Uczestnicy spotkania zadawali wiele pytań, jednak na niektóre z nich zarówno przedstawiciele MRiRW, jak i ARiMR nie potrafili jednoznacznie odpowiedzieć, np. przedstawiciel jednej z grup informował, że w maju 2011 r. wskutek przymrozków straty w sadach członków jego grupy sięgnęły 95%, dlatego pytał czy grupa może wynająć przechowalnię na ten sezon innemu podmiotowi lub czy jego grupa może prowadzić działalność handlową. Przedstawiciel ARiMR odpowiadał, że takie przypadki powinny być rozpatrywane indywidualnie i wsparte opinią prawnika.
Marek Pruś omówił przepisy dotyczące wykorzystania dofinansowania i zaciągniętych zobowiązań na inwestycje.
[NEW_PAGE]Fundusze dla organizacji producentów
Rafał Sęk z Departamentu Rynków Rolnych MRiRW mówił o możliwościach uzyskania dofinansowania przez uznane organizacje producentów owoców i warzyw. Przypomniał, że organizacje te mają 3 podstawowe cele: planowanie produkcji dostosowanej do popytu, koncentracja dostaw i umieszczenie na rynku produktów wytworzonych przez ich członków oraz optymalizacja kosztów produkcji. Odpowiednikiem planu dochodzenia do uznania w grupach w przypadku organizacji jest tzw. program operacyjny, realizowany w okresach rocznych (od 1 stycznia do 31 grudnia). Może być napisany na minimum 3 lata, a maksymalnie na 5 lat. Program operacyjny zawiera 7 celów szczegółowych, które powinny być realizowane: planowanie produkcji, poprawa jakości produktów, podwyższenie handlowej wartości produktów, promocja produktów świeżych lub przetworzonych, środki ochrony roślin i metody produkcji bezpieczne dla środowiska, zapobieganie sytuacjom kryzysowym, zarządzanie kryzysowe.
– Programy operacyjne finansowane są tylko z funduszy operacyjnych, czyli organizacja tworzy rodzaj konta bankowego zwanego funduszem operacyjnym. Fundusz ten jest finansowany w 40% z wkładów członków OP i w 60% z pomocy finansowej z UE. Wysokość dofinansowania może maksymalnie wynieść 4,1% wartości produkcji sprzedanej – mówił Rafał Sęk.
Prelegent przedstawił przykładowe działania w programie operacyjnym, np. promocja produktu, zakup instalacji do nawadniania, do ochrony roślin przed przymrozkami, poprawa obrotu i marketingu, budowa kolejnych obiektów przechowalniczych, obiektów służących do wprowadzania nowych form sprzedaży. Istnieje możliwość współpracy z instytutami naukowymi i realizacja badań naukowych. Dla każdego z poszczególnych celów znajdują się konkretne pomysły.
Rafał Sęk mówił na spotkaniu w Marszewie o dofinansowaniu dla organizacji producentów owoców i warzyw.
Aleksandra Andrzejewska
Fot. A.Andrzejewska
